“İçeriği olmayan düşünceler boştur; kavramları olmayan sezgiler kördür. Ancak bunların birleşiminden idrak doğabilir.”
— Immanuel Kant —
Uzun zamandır Dr. Daniel G. Amen’in “Beyninizi Değiştirin Hayatınız Değişsin” kitabı kadar dolu bir kitapla yolum kesişmemişti. Dr. Amen, meslektaşlarının önce itiraz ettiği ama zamanla kabul etmek zorunda kaldıkları SPECT tarama yöntemini anlatıyor. İnsanların yaşadığı birçok psikolojik bozukluğu, farkında bile olmadıkları fiziki travmalara bağlıyor.
En büyük travmaların, küçük yaşta yaşanan ve unutulmuş kazalarda gizli olduğunu söylüyor. Tabii sonradan gelen darbeler, patlamalar, alkol, uyuşturucu, madde bağımlılığı… Hiçbirini es geçmiyor. Onlarca tarama görüntüsünü gördükçe insan kendi beyninin şeklini merak ediyor.
Anksiyete, depresyon, takıntı, dikkat eksikliği, öfke ve hafıza sorunlarını geliştirdiği programla minimuma indirdiğini anlatıyor. Kitabın can alıcı yanı, sorunun yanında tedavi yöntemlerini de sunması.
İş dünyasında stres hepimizin kaderi. Bu yüzden böylesine dolu öğrenme metotları bazen hayat kurtarıcı oluyor. Ama beni en çok düşündüren, kitabın işaret ettiği çıplak gerçek: Beyindeki travma, hayattaki sapmayı açıklıyor olabilir mi?
Benim de geçmişimde patlamalar, acılar ve kayıplar var. Çeçenistan’da bir akşam üzeri, Türkiye’ye dönmemize bir gün kala yaşadığımız bombalı saldırı… O gün beş kişiydik, arkadaşım mühendis Taner Tunca’yı orada kaybettik. Ölümün herkese “merhaba” dediği o anda şiddetli bir patlamaya maruz kalmıştım. 2009’da yaşanan o olayın etkileri, yıllar sonra, 2023’te kulağımda ortaya çıktı. Demek ki SPECT taraması yapılsaydı, beynimde daha derin izler de görülecekti.
Bu yüzden düşünüyorum: İş dünyasında çok başarılı giderken birden anlamsız maceralara sürüklenenlerin ardında da gizli travmalar olabilir mi? Bir mekanik firma ada satın alıp battı. Yelkenlisini üfleyip batıran bir nefes gibi… Başka bir firma otel işine girip dipsizliğe savruldu; sahibi ağır bir trafik kazası geçirmişti. Yine bir başka otomasyon firması spor salonu açarak tüm kazanımlarını yağ gibi kaybetti. Gerçekten de bu sapmaların kökünde görünmeyen travmalar olabilir mi?
Dr. Amen’in örneklerinden biri, Mike Tyson’ın Holyfield’ın kulağını ısırdığı maç. Beyni aldığı darbe sonrası tutukluk yapmış, korteks kontrolünü kaybetmişti. Belki de en can alıcı soru şu: “O zaman tüm caniler özünde masum, sadece travmalarının kurbanı mı?”
İşte, zihnimi kurcalayan tek soru bu.