Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türkiye Bankalar Birliği 65. Olağan Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada “Küresel ekonomi zor bir dönemden geçiyor. Türkiye ise güçlü büyümesine devam ediyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türkiye Bankalar Birliği 65. Olağan Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada “Küresel ekonomi zor bir dönemden geçiyor. Türkiye ise güçlü büyümesine devam ediyor. Öncü göstergeler büyümenin 2022 ilk çeyrekte yüzde 7 olacağına işaret ediyor. Enflasyondaki artışın arz yönlü maliyet artışlarından kaynaklandığını ve geçici olduğunu düşünüyoruz.” Demiş…

Bir insan ekonomi bilmeden ekonomiyi yönetmeye kalkarsa böyle iddialarda bulunması elbette normal karşılanmalıdır.

Arkadaş arz enflasyonun arz yönlü maliyet artışlarından kaynaklandığını ileri sürmüş, muhtemelen petrol, doğal gaz ve gıda fiyatlarındaki küresel artışa gönderme yapmış.

A be kardeşim hiç mi düşünmezsin eğer enflasyon küresel ölçekteki bu fiyat dalgalanmalarından oluşuyorsa aynı dalgalanmalardan etkilenen Japonya, Suudi Arabistan da neden ciddi bir enflasyon yok? ABD, İngiltere ve AB gibi ülkelerde aynı dalgalanma neden sadece yüzde 7 seviyelerinde bir enflasyon yaratırken Türkiye’de resmi TÜİK rakamlarına göre bile bunun on katı kadar yüzde 70 seviyesinde bir enflasyon var?

İşin açığı enflasyon tamamı ile parasal bir olgudur dolaşımdaki para miktarı artar ve parayı basan otoritenin itibarı düşerse kâğıt paranın satın alma gücü de düşer ortaya genel fiyat seviyesinin sürekli artışını ifade eden enflasyon adı verilen olgu çıkar.

Dolar ve euro da pandemi sürecinde değer kaybetti bu para birimlerini kullanan ülkelerde de enflasyon rahatsız edici seviyelere ulaştı çünkü onlar da para bastı, dolaşıma muazzam miktarda para soktu sonuç beklendiği gibi oldu enflasyon patladı gitti.

Aynı süreç Türkiye’de de yaşandı büyümeyi sağlamak ve bütçe açıklarını kapatabilmek için durmadan para basıldı birde üstüne üstlük çok ciddi bir itibar kaybı yaşandı sonuç patlayan enflasyon. Bunun arz yönlü maliyetlerle falan ne ilgisi var?

Bakın Türk ekonomisinin itibarını gösteren CDS primleri 700’ü aşmış bulunmaktadır. CDS primi Türkiye’ye borç para verenlerin Türkiye’nin bu borcu geri ödemede bir sıkıntı yaşaması haline karşı yaptırdıkları sigorta için ödedikleri primdir. Güçlü ve iyi yönetilen ekonomilerde bu prim 10 civarındadır. Bu seviye piyasa aktörlerinin Türkiye’nin borç geri ödemesinde sıkıntı yaşama olasılığını çok yüksek gördüklerine işaret etmektedir.

Diğer yandan dolaşımdaki para ve vadesiz mevduat tutarını gösteren ve en dar anlamda para arzı göstergesi olan M1 hızla artmaktadır 2019 Temmuzundan 2022 Mayısına kadar tam 4 kat artmıştır.

Sonuç belli Türk Lirası hızla değer kaybetmekte, satın alma gücünü yitirmekte ve buna tepki olarak da fiyatlar hızla artmaktadır.

Nurettin Nebati’nin konuşmasından daha neyle karşı karşıya olduklarını bile anlamadığı ortaya çıkmaktadır. Neyle karşı karşıya olduğunu anlamayan, sorunun kaynağını bilmeyen birilerinin soruna çözüm bulmasını beklemek ise safdilliktir.

Bakın buradan iddia ediyorum enflasyon geçici falan değildir, enflasyon kendi kendine geçmez de, eğer enflasyonun geçmesini istiyorlarsa:

  1. Enflasyonist politikalar izlemeyi bırakmaları gerekir.
  2. İlk önlem olarak için sıkı para ve maliye politikaları uygulanması gerekmektedir.
  3. İktidara ve ekonomiye yönelik güven ve itibar artırıcı önlemleri derhal almaları gerekir. Bunlar arasında denge ve denetleme mekanizmalarının tesisi ile güçler ayrılığının sağlanması ilk olmazsa olmaz adımdır. Hukuk devletinin inşası ve Merkez Bankasının bağımsızlığı bir başka olmazsa olmaz adımdır.
  4. Ekonomide ne olup bittiğini tespit etmek için kurulmuş olan TÜİK derhal siyasetin oyuncağı olmaktan kurtarılmalıdır.
  5. Ekonomi yönetimine derhal ekonomi ve kamu maliyesini iyi bilen güvenilir bir kişi atanmalı. Erdoğan’ın “faiz sebep, enflasyon sonuçtur” gibi ekonomi bilimine aykırı tuhaf teorileri ağza bile alınmamalıdır.

Bugünkü iktidarın bu dediklerimi yapabilmesi mümkün değildir bu yüzden de enflasyon geçici olmayacak, kendi haline bırakılınca düşmeyecek bu tutarsız ve beceriksiz politikalar yüzünden çok büyük bir olasılıkla üç haneli seviyelere sıçrayacaktır.