Deniz Gezmiş'in yaşamı, mücadelesi ve idamıyla sonlanan hikâyesi defalarca kitaplara, belgesellere, tiyatro oyunlarına konu oldu. Ancak bu kez bambaşka bir iddia gündemde: Aygün Kevrina adlı bir kadın yazar, "Sırlarım İpte Kaldı Balım" adlı kitabıyla Gezmiş’in hayatına duygusal bir pencere açıyor. Kitap, 9 Mayıs 2025 itibarıyla kitapçılarda yerini alacak.
Kitapta Ne Anlatılıyor?
Editörlüğünü Kübra Yeter’in üstlendiği kitap, yalnızca bir anı kitabı değil, aynı zamanda derin bir yüzleşme metni. İki bölümden oluşan eserde Aygün Kevrina, hem Deniz Gezmiş ile yaşadığı ilişkiyi hem de bu ilişkinin gölgesinde kendi iç yolculuğunu okurla paylaşıyor. Yıllarca sakladığı sırrı sonunda paylaşmaya karar veren Kevrina, sessizliğinin nedenlerini, korkularını ve zamanın ruhuna direnen genç bir kadının varoluş mücadelesini tüm samimiyetiyle anlatıyor.
Aygün Kevrina, 1960’ların Kayseri’sinden İstanbul’a uzanan hayatında bir yandan öğrenci hareketlerine dahil olurken, diğer yandan Deniz Gezmiş’e duyduğu aşkı gizli tutmak zorunda kalmış bir kadın. Aşkı gizlemek, sessiz kalmak, mücadeleye gölge düşürmemek adına yok olmayı seçmiş. Ancak bu yokluk, yıllar sonra bile derin bir yorgunluk ve iç hesaplaşmayla devam etmiş.
Kitabın editörü Kübra Yeter, Aygün Hanım’ın yazılarını okurken “derdi olan ama kimseyi incitmek istemeyen” kırılgan bir karakterle karşılaştığını ifade ediyor. Yeter’e göre bu hikâye sadece bir aşkın değil, aynı zamanda 60’lar Türkiyesi’nde kadın olmanın, direnişin, fedakârlığın ve insan kalabilmenin hikâyesi.
Deniz Gezmiş'in farklı yönleri!
“Sırlarım İpte Asılı Kaldı Balım”, kamuoyunun genellikle “direnişçi” kimliğiyle tanıdığı Deniz Gezmiş’in daha sevecen, duygusal ve insani yanlarını ortaya koyuyor. Kevrina’nın anlatımıyla Deniz’in türkülere, şiire ve sevgiliye olan ilgisi; mücadele içinde duygularını nasıl taşıdığı da gün yüzüne çıkıyor. Aralarındaki tartışmalar, karşılıklı özeleştiriler ve eşitlik mücadelesi, ikiliyi sadece “aşıklar” değil, “yoldaşlar” olarak da tanımlamayı mümkün kılıyor.
Karanlık Kuyu: Mücadelenin Bedeli
Kitapta Aygün Kevrina’nın yaşadığı karanlık bir yıl da anlatılıyor. İşkenceler, baskılar, sorgulamalarda ABD subaylarının bile yer alması, arkadaşlarının gözleri önünde vurulması gibi olaylar, dönemin gençliği üzerindeki devlet baskısının boyutlarını çarpıcı biçimde gösteriyor. Kevrina’nın “karanlık kuyu” olarak tanımladığı bu dönem, hem kişisel hem de toplumsal bir travmanın izlerini taşıyor.
9 Mayıs’tan İtibaren Tüm Kitapçılarda
İlk kez 22 Nisan’da Kor Kitap tarafından duyurulan kitap, 9 Mayıs 2025 itibarıyla tüm kitapçılarda yerini alacak. GinkoKitap’ın internet sitesi üzerinden de temin edilebilen bu eser, hem tarihi hem kişisel bir belleği okura sunuyor. Cavit Nacitarhan’ın öncülüğünde yürütülen arşivleme ve görüşme çalışması da titizliğiyle övgüyü hak ediyor.
Deniz Gezmiş kimdir?
Deniz Gezmiş (1947–1972), Türkiye'de 1968 gençlik hareketinin ve devrimci mücadelenin en sembolik isimlerinden biridir. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencisiydi ve Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu’nun (THKO) kurucularındandı. Marksist-Leninist ideolojiyi benimseyen Gezmiş, anti-emperyalist ve sosyalist bir Türkiye için silahlı mücadele yürüttü. 1971’de bir banka soygunu ve NATO subaylarının kaçırılması gibi eylemlerle suçlandı. Yakalandıktan sonra idama mahkûm edildi ve 6 Mayıs 1972’de Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan ile birlikte Ankara’da asılarak idam edildi.
Deniz Gezmiş, ölümünden sonra Türkiye'de sol muhalefetin simgesi hâline geldi. Onun yaşamı, mücadele azmi ve genç yaşta ölümü, onu özellikle genç kuşaklar için bir direniş ve adanmışlık figürü hâline getirdi.
