Ukrayna Rusya savaşında batı hiç kimsenin beklemediği bir adım attı kabak tam anlamı ile Rus oligarkların başına patladı. Üzüldüm mü elbette hayır servetlerini üretim, tasarım ve yahut da icat yaparak değil halka ait kamu kaynaklarını mafyatik yöntemler ile yağmalayarak elde eden bu oligarkların sadece Rus halkı için değil tüm dünya için bir tehdit olduğunu hepimiz biliyoruz.
Ukrayna Rusya savaşında batı hiç kimsenin beklemediği bir adım attı kabak tam anlamı ile Rus oligarkların başına patladı. Üzüldüm mü elbette hayır servetlerini üretim, tasarım ve yahut da icat yaparak değil halka ait kamu kaynaklarını mafyatik yöntemler ile yağmalayarak elde eden bu oligarkların sadece Rus halkı için değil tüm dünya için bir tehdit olduğunu hepimiz biliyoruz.
Yakın zamanlarda Sedat Peker tarafından paylaşılan bazı bilgiler SSCB’nin dağılması sonrasında ortaya çıkan bu oligarkların Türkiye’de de ne kadar hukuk dışı işlere karıştığını bize açık ve net olarak göstermişti.
Oligark tanımı itibariyle küçük bir grubun iktidarda olduğu siyasi sistem olan oligarşiye mensup ya da bu oligarşiye destek veren kişiler demektir.
Oligark denildiğinde günümüzde çoğunlukla 1991’de SSCB’nin çökmesinden sonra öne çıkan, servetlerinin kaynağı şaibeli, ultra zengin bir grup eski SSCB vatandaşını tanımlamak için kullanılıyor.
Sözcük kelime kökeni olarak Yunanca “oligoi” (az, birkaç) ve arkhein, (yönetmek) kelimelerinden geliyor.Temelde bir diktatörlük biçimi olan oligarşi, monarşi ve demokrasiden çok farklı, güç dengelerinin çok hızla değişebildiği, iktidar zemininin son derecede kaygan ve hukuksuz olduğu bir sistemdir.
Kiev merkezli bağımsız bir kuruluş olan Ukrayna Gelecek Enstitüsü UIF Başkanı Victor Andrusiv, 2019’da Washington’daki Wilson Center’de düzenlenen bir toplantıda oligarkları “özel iş yapma yolları, özel yaşam tarzları ve nüfuzları olan özel bir sınıf” diye tanımlamıştı. Andrusiv, “Gerçekte iş insanı değiller. Zengin insanlar. Ama zengin olma biçimleri, işleyen bir kapitalist sistemdekinden tamamen farklı. Şirketlerini yaratmadılar, devletten ele geçirdiler” demişti.
Rus oligarkları doğuran süreç ilk olarak Gorbaçov’un 1985’te Sovyetler Birliği’nin başına geçmesiyle başlamıştır. Perestroyka ve Glasnost denilen reformları başlatan Gorbaçov, serbest piyasanın da önünü açmak istiyordu bu yüzden kooperatifleri ve kooperatifleşmeyi teşvik etti. Özellikle Komünist Parti içinde iyi bağlantıları olanlar bu fırsatları çok güzel değerlendirdi. Sonradan oligark adıyla milyarderler listesine girecek isimlerin çoğu o günlerde ortaya çıktı.
SSCB dağılmadan önce uygulanan Komünist sistem zamanında özel mülkiyet yoktu. Birlik dağılıp komünist sistem yıkılınca vahşi kapitalizme yönelen Rusya’da özellikle, sanayi, enerji ve finans sektörlerinde özelleşme adı altında çok büyük bir yağma dalgası başladı, oligarklar bu fırsatı çok iyi değerlendirdiler, tam bir korsan kapitalizmi kurdular.
Devlet, istihbarat ve hatta mafyatik ilişkilerde kendilerini iyi konumlandıran ve iyi bağlantıları olanlar, sanayi sektöründe, özellikle de dünya genelinde büyük talebin olduğu mineral, petrol ya da gaz gibi hammadde sektörlerinde, büyük alımlar yaptı.
Bu kişiler, bu satışları mümkün kılan yetkililere rüşvet kapsamında ödemeler yaptı, bu yetkilileri yeni şirketlere yüksek ücretler ile yönetici atadı, ikna olmayanları mafyatik yollar ile ikna etti ve yahut da ortadan kaldırdı.
Sonuçta kamu malları yağmalandı ve oligarklar medya patronu, petrol sahaları, çelik fabrikaları ve mühendislik şirketlerinin sahibi oldu.
Putin ise iktidara geldikten sonra kendi oligarklarını güçlendirirken, kendisine biat ve itaat etmeyen oligarkları yok etmeye çalıştı.
Bu süre zarfında uygar dünya oligarkları adeta görmezden geldi, onların ihtişamlı yaşamı bol bol magazin dünyasını meşgul etti.
Diktatör Putin’in Ukrayna’yı işgale kalkışması ile beraber hem Rusya’ya hem Putin’e ve hem de Putin’e destek olan oligarklara ağır yaptırımlar uygulanmaya başlandı. Bu çerçevede AB’nin yaptırım uyguladığı Rus oligark sayısı 680’e yükseldi. Bankalardaki milyarlarca dolarlık hesapları dondurulan bu oligarkların Putin üzerinde çok ciddi bir baskı uygulaması bekleniyor. Bazı raporlara göre, Rus oligarklarının sadece İngiliz bankalarında bile on milyarlarca dolardan fazla parası var.
ABD Başkanı Biden “ABD Adalet Bakanlığı, Rus oligarkların suçlarının peşine düşecek özel bir görev gücü kuruyor. Avrupalı ortaklarımız gibi biz de sizin yatlarınızı, lüks apartmanlarınızı, özel jetlerinizi bulup ele geçireceğiz.” Dedi.
İsviçre bile 200 yılı aşkın zamandır dünya savaşlarında bile sürdürdüğü tarafsızlığını bozarak yaptırımlara katıldı.
Sonuç olarak bu oligarşik yapı hem Rus halkı ve hem de dünya halkları için ekonomik, siyasi ve hatta askeri bir tehdittir.
Her şerden bir hayır doğar derler ya belki Ukrayna krizi bu oligarşik yapının dağıtılmasına, haksız edinilmiş servetlere el konulmasına sonuçta başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere bu ülkelerin demokratikleşmesine yol açabilir. Bakarsınız arkasındaki oligarklar devrilince Rus halkı çarcılık oynayan Putin de devrilir ve Rusya’da bir demokrasi doğar…
