İktidar cenahı büyüme rakamları ile piyasaları etkilemeye çalışıyor, lakin büyüme rakamları ancak ve ancak enflasyon seviyesi doğru ölçülüyorsa bir anlam ifade eder yoksa gerisi rakam kalabalığından ibaret olur!
İktidar cenahı büyüme rakamları ile piyasaları etkilemeye çalışıyor, lakin büyüme rakamları ancak ve ancak enflasyon seviyesi doğru ölçülüyorsa bir anlam ifade eder yoksa gerisi rakam kalabalığından ibaret olur!
Enflasyonun doğru ölçülemediği ülkelerde dolar bazında hesap edilen büyüme ile yerel para cinsinden hesap edilen büyüme arasında ciddi farklar oluşur.
Türkiye’nin büyümesine dolar bazında bakarsak:
2019’da 761,4 milyar dolar olan Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hasılası, 2020 yılında yüzde 5,65 daralarak 717 milyar dolara düşmüş yani küçülmüş bulunmaktadır.
Türkiye ekonomisi bundan 10 yıl önce dolar bazında yüzde 7,36 daha büyüktü!
Size basitçe şöyle anlatayım bir dükkanınız olsun bir yıl önce de 1 milyon lira ciro yapmış olun, bu yıl 1 milyon 100 bin lira ciro yaparsanız defter üzerinde nominal olarak yüzde 10 büyümüş olursunuz. Bu hesap sizi elbette mutlu edebilir ve aaa bakın ne güzel şirketim büyüdü de diyebilirsiniz, lakin gerçekten büyüyüp büyümediğinizi öğrenmek istiyorsanız cironuzu enflasyon oranı ile iskonto etmeniz gerekir. Diyelim ki enflasyon oranı da yüzde 10 olmuş olsun bu durumda defterde nominal olarak büyümüş olsanız dahi, gerçekte büyümemiş, yerinizde saymış olursunuz. Yok eğer enflasyon oranı yüzde 20 ise de gerçekte yüzde 10 civarında küçülmüş olursunuz. Ancak eğer enflasyon sıfır olmuş ise şirketiniz hakikaten de reel olarak yüzde 10 büyümüş olur. Hesap bu kadar basit bir dört işlem meselesi.
Burada hassas nokta gerçek enflasyon oranını hesaplayabilmektedir, enflasyon oranını doğru hesaplaya mıyorsanız, gerçek büyümeyi de hesaplayabilmeniz mümkün değildir, bahsettiğiniz sonuç olsa olsa “hikayeden büyümedir”.
Aynı dükkan hesabını dolar kuru ile hesaplar ve hesabı kolaylaştırmak için ilk yıl dolar kurunu 1 lira ve ikinci yıl içinse 1 lira 50 kuruş alırsak sonuç: ilk yıl 1 milyon dolar olan cironuz ikinci yıl dolar bazında 733 bin dolara düşmüş olur, bu durumda Türk Lirası ile işiniz büyümüş gibi görünse de gerçekte küçülmüş demektir.
Dolar cinsinden Türk ekonomisinin büyüklüğü ise yıllara göre şöyledir:
Kaynak IMF, World Bank
Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere Türk ekonomisi 2013 yılından beri radikal bir şekilde küçülmektedir. Hesap kitap, defter kalem oyunları ile büyüdük demek ne inandırıcı ve nede gerçekçi olmaktadır.
Hastalığı doğru teşhis edemezseniz doğru tedaviyi de bulmanız mümkün olmayacaktır.
Ekonomi gözlem ve ölçümlere dayalı bir bilimdir, gözlemleriniz ölçümler ile uyuşmuyorsa ortada ciddi bir sorun var demektir.
Bir örnekle duruma biraz daha açıklık getireyim; bir kapta su kaynıyor ise normal şartlar altında o suyun 100 derece olması gerekir. Suya daldırdığınız termometre 50 derece gösteriyorsa muhtemelen o termometre bozuktur, hele hele bir ikinci termometre 100 derece ölçüyorsa bozuk gösteren o termometreyi derhal kaldırıp çöpe atarsınız değil mi?
TÜİK ve ENAG enflasyon ölçümlerini birde bu gözle değerlendirin derim.
