Birinci Dünya Savaşı'na bir an önce son vererek Osmanlı İmparatorluğunu ele geçirmek isteyen İtilaf devletleri, 1915 yılının başında Çanakkale açıklarına gelerek Çanakkale Boğazına yönelik keşif faaliyetlerini sıklaştırmış, boğaz girişindeki tabyaları bombalamış ve mayın temizleme faaliyetlerine girişmişti. Tüm bu faaliyetler İtilaf Donanması tarafından planlanan boğaz geçişinin ön hazırlıklarıydı. Ancak yapılan tüm bu hazırlıklar kahraman Türk askerinin mesleki dehası, azim ve kararlılığıyla boşa çıkarılmıştı. Nusret Mayın Gemisi bu başarının en önemli aktörlerinden biriydi.
Donanmanın en yeni mayın gemisi: Nusret
Nusret Mayın Gemisi, 1911 yılında Almanya'da imal edilmiş ve 1913 yılında Osmanlı Ordusu envanterine girmişti. 15 deniz mili sürate sahip olan geminin 40 mayın döşeme kapasitesi bulunuyordu. 61 mürettebatı bulunan geminin komutanlık görevinde, Yüzbaşı Tophaneli Hakkı Bey; mayın grup komutanlığında Yüzbaşı Hafız Nazmi Bey, çarkçıbaşı görevinde ise Ön Yüzbaşı Çarkçı Ali Yaşar (Denizalp) Bey bulunuyordu. Düşman donaması Çanakkale önlerine ulaştığında İtilaf Donanmasının faaliyetlerini takip eden Müstahkem Mevkii Komutanlığı, her an başlayacak boğaz geçişini engellemek için teyakkuz halindeydi. İşte o günlerde Müstahkem Mevkii Komutanlığı tarafından alınan bir karar ve bu kararın uygulanması Dünya Tarihini değiştirdi. Karanlık Limana mayın dökülecekti...
7 Mart'ı 8 Mart'a bağlayan gece göreve çıkan Nusret Mayın Gemisi, olumsuz hava koşullarına rağmen düşman gemilerinin projektörleri arasından süzülerek Anadolu kıyısında bulunan Erenköy'deki Karanlık Liman mevkisine ulaşmış ve taşıdığı 26 mayını kıyıya paralel olarak bırakmış, dönüş yolunda yakalanma tehlikesi atlatmış, kıyıdaki Türk projektörünün ışığını düşman projektörünün üzerine tutmasıyla fark edilmeden görevini tamamlayabilmişti.
Keşif pilotu Üsteğmen Cemal Bey'in raporu planlamada etkili olmuştu.
O günlerde Çanakkale'deki tek Osmanlı keşif uçağının pilotu Üsteğmen Cemal Beydi. Cemal Bey, planlı keşif faaliyetleri kapsamında çalışmalarını sürdürüyordu. 3 Mart 1915 tarihinde Vahran Usta ile çıktığı keşif görevi sırasında boğaz geçişini engellemek için Osmanlı kuvvetlerince daha önce döşenmiş olan mayınların önemli ölçüde temizlendiğini rapor etmişti. Bu son gelişme ışığında muhtemel hareket planlarını gözden geçiren Müstahkem Mevki Komutanlığı, düşman saldırısının kademeler halinde gerçekleştirileceğini öngörerek Karanlık Liman bölgesinin stratejik önemini değerlendirmiş ve savaşın gidişatını değiştirecek mayın hattını belirlemişti. Müstahkem Mevki Komutanı Albay Cevat Bey'in emriyle göreve çıkan Nusret Mayın Gemisi, 7-8 Mart 1915 gecesinde belirlenen mayın hattına 26 adet deniz mayınını kıyıya paralel olarak yerleştirmişti.
Türk Ordusu İtilaf Donanmasına geçit vermedi
İtilaf kuvvetleri 26 Şubat 1915 tarihinden itibaren sürdürülen faaliyetlere rağmen hedeflediği sonuçlara ulaşamamış, geçiş yolunun açılması için sürekli ateş altında, tüm kuvvetlerin kullanılması zorunlu hale gelmişti. Amiral De Robeck 16 zırhlı, 4 kruvazör, 14 destroyer, 7 denizaltı, 21 mayın tarama gemisi, otuzdan fazla bot, bir muhrip ana gemisi, bir gambot ve çeşitli destek gemilerinden oluşan 100 parçalık İtilaf donanmasını 3 filo halinde düzenlenmiş ve komutası altında harekete geçirmişti.
Nusret Mayın Gemisinin döşediği mayınlar savaşın kaderini değiştirdi
İtilaf kuvvetlerinin 18 Mart tarihli saldırısı, mayınlara çarpan İngiliz Donanmasına ait Ocean ve Irresistible zırhlıları ile Fransız Donanmasına ait Bouvet zırhlısının batması; Gaulois, Suffren, Inflexible zırhlılarının da ağır hasar alarak kullanılamayacak hale gelmesiyle sonuçlanmıştır. Kazanılan zafer; keşif pilotundan mayın döken erine, Karanlık Liman bölgesinin stratejik önemini değerlendiren komuta kademesinden olumsuz hava koşullarına rağmen gözünü budaktan sakınmadan göreve giden Nusret personeline, tek başına 276 kilogram ağırlığındaki top mermisini sırtlayarak kundağına yerleştirmeyi başararak Ocean Zırhlısı'nı batırılmasını sağlayan Seyit Onbaşı'dan tabyalarda kurşun atan Mehmetlere kadar tüm vatan evlatlarınındır. O gün kahraman ecdadımız tarihin akışını değiştirerek istiklal ve istikbalimizin destanını yazmıştır.
Nusret Mayın Gemisi Tarsus'ta müze oldu
Çanakkale kahramanı Nusret Mayın Gemisi uzun yıllar Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nda görev yaptıktan sonra 1955 yılında donanma envanterinden çıkarılmış ve 1962 yılında özel bir işletme tarafından satın alınarak kuru yük gemisi olarak kullanılmaya başlanmıştır. 1989 yılına kadar deniz ticaretinde kullanılan gemi, Kıbrıs'a giderken yaşanan bir kaza sebebiyle Mersin açıklarında batmıştır. Ulusal tarihimiz açısından geminin önemini takdir eden duyarlı bir grubun çabaları sonunda 1999 yılında su yüzüne çıkarılan gemi, Mersin Limanında kaderini beklerken 2002 yılında Tarsus Belediyesi tarafından satın alınarak Tarsus’a getirilmiş ve aslına uygun olarak restore edilmiştir. Nusret Mayın Gemisi 2003 yılından beri Nusret ayın Gemisi Kültür Parkı’nda sergilenmektedir.
