Rusya’ya uygulanan Batı eksenli yaptırım koalisyonu ihracat kontrollerini artırdıkça, bunları aşmanın yollarının daha karmaşık hale geldiğini söyleyebiliriz.
Şu anda, Batı yaptırımlarını uygulamayı reddeden tarafsız ülkelerde yeni aracıların ortaya çıkmasını ve ticaret ilişkileri kurmasını önlemek için oldukça az önlem var. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, küresel ekonomik ve siyasi çerçeve ve perspektifi bozdu ve agresif hırslara sahip bir otokrasiye bağımlılığın jeopolitik risklerini belirginleştirdi. Savaşın ortaya çıkması ayrıca, ticaretin ülkeler arasındaki ilişkileri yatıştırma eğiliminde olduğu, çatışmayla ilişkili fırsat maliyetlerini artırdığı ve savaştan ziyade barışı tercih eden bir çıkar durumu yarattığı Kabul gören fikri de sorguladı. Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin bir sonucu, benzer düşünen küresel Batı ülkelerinin Rusya'yı caydırmak için bir dizi kapsamlı yaptırım uygulamasıdır. Sonuç olarak, ihracat kontrolleri bir kez daha ekonomik politika tartışmalarında ilgi odağı haline geldi. Bu bağlamda, politika tartışmasının dört yönü öne çıktı:
1. 2022'de yaptırımların Rusya üzerindeki etkisine ilişkin ilk değerlendirmeler, öngörülebilir boşlukları ve daha sonra uygulanan gizli geçici çözüm stratejilerini öngöremedikleri için aşırı iyimserdi. Bir nevi, niyet, düşüncenin babası oldu.
2. Yaptırımların etkinliği hem ihracat kısıtlamalarının genel kapsamına hem de stratejik olarak önemli ürünleri belirleme yeteneğine bağlı olduğunun altı çizildi.
3. Etkili yaptırımlar, küresel Batılı ülkelerin, tarafsız ülkelerdeki yaptırımlardan kaçan işletmelere karşı sınır ötesi kapsamını önemli ölçüde genişletmeye hazır olmasını gerektirdiğini açığa vurdu.
4. Eylem ve tepkinin etkileşimi, yıkıcı ekonomik manzara ve sızıntı yaratan yaptırım rejimi hakkında bir anlayış sağladı.
Belki de en önemli gösterge Çok uluslu işletmelerin Rusya'dan zorla ve gönüllü olarak çekilmesinin etkisi oldu. 2024 yazı itibarıyla, yaklaşık 400 işletme Rusya'daki yerel operasyonlarını kısıtlamış veya işin bir kısmını yerel bir Rus kuruluşuna devretmişti. Yaklaşık 1.200 işletme daha Rusya'daki faaliyetlerini tamamen kapatma veya geçici olarak azaltma planlarını da resmen açıklamıştı. Bu işletmeler için yaptırımlar Rusya'daki faaliyetleri zorlaştırmıştı ve piyasada kalmanın itibarına verdiği zarar riske değmemişti. Buna karşılık, iki binden fazla şirket Rusya'da faaliyetlerine devam etmeye karar vermişti. Son olarak bekle ve gör tutumunun bir nedeni de Rus hükümetinin ayrılma maliyetini kademeli olarak artırması, Rus kuruluşlarına satılan "dost olmayan" ülkelerden gelen varlıklara zorunlu %50 indirim ve asgari %15 tasfiye vergisi uygulaması oldu.
