Burhan Alkar… O, heykel denildiğinde akla gelen bir çınar.
Ankara’da, yurdun dört tarafında ve dünyada heykelleri olan bir heykeltıraş.
Bir asra yaklaşan ömründe bir gün bile atölyesini açmamayı düşünmedi. Son görüşmemizde ‘atölyede buluşacağız’ dedi, dört gözle bekliyorum.
Yurda dikilen anıtlar anca yurt dışında yapılabiliyorken, Ankara’da anıtlar üretmeye başlayan, üniversite içinde ve dışında anıtlar yapmanın yanında öğrenciler, kursiyerler yetiştiren bir heykeltıraş.
Benden sonra sırayla Alkar, Ressam Yaşar Çallı, Heykeltıraş Aslan Başpınar ile kış günü soba yanında bir atölye hatırası (Fotoğraf: Mustafa Taşkın)
Yaya bölgesine heykeller
Ankara’nın ilk kez tanıştığı ‘yaya bölgesi’ uygulamasının orta yerlerine diktiği heykellere değinelim önce.
Biri Atılım Heykeli…
Günlerden bir gün ortadan kayboluverdi! Galvanizli borulardan yapılmıştı, çevre düzenlemesi sırasında kaldırıldı, geri gelmedi. Alkar peşine düştüğünü anlatmıştı. Uzun süre o devasa heykelin izini bulamamış. Oysa,
“On metrelik iskeleler kurmuş, ne zorluklarla yapmıştık” diye anlatır.
Hurdacıya gitmişti heykel, hurda fiyatına…
Diğeri Barış Heykeli…
Diğer heykelinin başına gelen daha mı trajik, ben bilemedim, anlatayım, siz karar verin!
Barış Heykeli
12 Eylül öncesi. Atölyesinde çalışırken, dışarıdan sağ-sol kavgalarının sesleri geliyor. Alkar, hepimiz gibi, ‘Barış olsun’ istiyor, sanatçı olunca bunu heykele yansıtıyor.
Bir kızla, erkek, gökyüzüne uzanıyorlar, ellerinin üzerinde bir güvercin. Durduğu yerde etrafını canlı canlı saran güvercinlerle pek kaynaştırırım bu heykeli. Heykelciğini yapmış, atölyesine koymuş.
“ Devlet büyükleri sık sık atölyelerimizi ziyaret ederdi” diye anlatır. Ankara (o zamanlar büyükşehir kavramı henüz yok) Belediye Başkanı Ali Dinçer (rahmetle anıyorum), yanında kalabalık bir grup, Alkar’ın atölyesine gelmiş. Gezmiş, incelemiş. Bu heykelciği görmüş. Görmüş ama heykeldeki bizim gençler çıplakmış, Alkar’ın kulağına,
“Bu heykeli yaya bölgesine dikmek isterim ama gençleri giydirir misin?” diye sormuş.
Yanıt olumlu olmuş. Dinçer atölyeden çıkarken yanındakileri heykeli gösterip,
“Bu heykeli yaya bölgesinin ortasına dikeceğim” demiş.
Dikmiş.
Yaya bölgesi, bugün de yaya bölgesi.
Gel gör ki aynı noktada, kısa aralıklarla 2 kez, ‘kamyon’ çarptı!
İlkinde önce belediyeyi sonra Alkar’ı aradım.
Belediye,
“Heykeltıraşına gönderdik, onarılıyor” dedi.
Alkar,
“Geldi, onarıyorum” dedi.
Atölyeye gittim, anlatırken gülümsüyordu.
“Heykelim 50 yıl sonra yapıldığı yere geri geldi!” diyerek…
Bir ay geçti, geçmedi. Yenilenmiş haliyle görmek istedim, göremedim. Heykel yerinde yoktu! Hemen aynı adresleri aradım, evet, yaya bölgesiydi ama yine ‘kamyon’ çapmış, heykel Alkar’a bir kez daha gitmişti…
Bilmeyip merak edenler için bilgi vereyim.
Yaya geçidinde kamyon çarpmada dünya rekorunu (sanırım) elinde tutan Barış Heykeli, şimdilerde yine yerinde ve kaidesine oturma yerleri eklendi. Bu sayede çöp toplayan veya kola getiren kamyonların geri manevraları sırasında çarpmalarına karşı koruma altında.
Anıtlar, anıtlar…
Alkar’ın Ankara’yı süsleyen ve kamyon da çarpmayan anıtları var. İlk aklıma gelenleri yazayım…
Biri Seğmenler Parkı’nın girişindeki Seğmenler Anıtı.
Diğeri Güven Park’ın hemen yanındaki Toprak Mahsulleri Ofisi’nin bahçesindeki Hasat Sonu Anıtı.
Bir diğeri Atatürk Orman Çiftliği’nde, Atatürk Evi’nin bahçesinde, Tarımcı Atatürk.
Seğmenler’in onarım gerektiği, Tarımcı Atatürk’ün rölyeflerinin çalınıp durduğunu başka yazılara bırakalım…
İlk aklıma gelenleri yazdım ama bir de üzerinde çalışıp, Ankara’daki tüm heykellerini yerleştirdiğim bir görsel var, onu da paylaşayım.
Ki bilen bilmeyen, bir sanatçının, sadece bir kente kazandırdığı zenginliği ayrıca fark etsin, sanatçılarımızın kıymeti ayrıca bilinsin.
Çınar
Alkar, diktiği anıtlar ve yetiştirdiği öğrencilerle heykelin çınarları arasında.
Sağlık dileklerimle, selam ve sevgilerimle ellerinden öpüyorum.
Sevgili Alkar ile atölye buluşmalarımızdan birinde, hazırladığım sunum üzerinde konuşuyoruz. (Fotoğraf: Mustafa Taşkın)
Kaynaklar
* Heykeltraş Burhan Alkar-Hayatı ve Eserleri, Burhan Alkar, 2017, Ankara
* Sanatçılarıyla Ankara (Basım aşamasında), Necati Yalçın, 2025, Ankara
* Burhan Alkar: “92 Yaşındayım, Hala Çalışıyorum. 10 Yaşında Türkiye’ye Geldim, Önce Toprağı Öptüm!”,https://www.youtube.com/watch?v=_swCYH-tM28
* ‘Tarihi An! Hocaların Hocası Heykeltıraş Burhan Alkar ile Öğrencisi Usta Ressam Mustafa Ayaz Buluştu!’, https://www.youtube.com/watch?v=KMTrEElqVXo
* ‘Değerli heykeltraş Burhan Alkar'ın atölyesindeyiz.’, Ankara Kent Sohbetleri, https://www.youtube.com/watch?v=4RFLRe5OxSg
* ‘Heykel gibi insan: Burhan Alkar’, Hasan Pekmezci, https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/hasan-pekmezci/heykel-gibi-insan-burhan-alkar/1296/
* ‘HEYKELTRAŞ BURHAN ALKAR / ANKARA’, Mustafa Taşkın,https://mustafataskin.weebly.com/heykeltra350-burhan-alkar.html
* ‘Asırlık sanat çınarı Burhan Alkar’, Necati Yalçın,https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/asirlik-sanat-cinari-burhan-alkar-40585131
* ‘Burhan Alkar ve Heykele Çarpan Kamyonlar’, Necati Yalçın, https://sonsoz.com.tr/makale/19117052/necati-yalcin/burhan-alkar-ve-heykele-carpan-kamyonlar
