SEVGİ GÜLDOĞAN
İstanbul Havalimanı’nda 22 Aralık 2024 tarihinde yasa dışı hayvan ticareti şüphesiyle el konulan yavru goril Zeytin’in durumu hâlâ netlik kazanmadı. Yaklaşık sekiz aydır Polonezköy Hayvanat Bahçesi’nde karantina altında tutulan hayvanın, uluslararası sözleşmeler ve bilimsel değerlendirmeler ışığında yurt dışındaki bir rehabilitasyon merkezine gönderilmesi gerektiği yönünde çağrılar yapılıyor.
Hayvan hakları alanında çalışan BurHak Çalışma Merkezi ve bazı sivil toplum kuruluşları, sürecin uzamasının Zeytin’in gelişimini olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulunuyor.
CITES SÖZLEŞMESİ VE HUKUKİ SÜREÇ NE SÖYLÜYOR?
Zeytin, CITES (Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme) kapsamında Ek I listesinde yer alıyor. Bu liste, ticareti kesin olarak yasaklanan türleri kapsıyor. Türkiye, bu sözleşmeye taraf ülkeler arasında yer alıyor.
Hayvan hakları savunucularına göre, Zeytin’in Türkiye’de tutulması veya sergilenmesi, sözleşme yükümlülükleriyle çelişiyor. Ayrıca gorilin uzun süredir yalnız tutulduğu, yalnızca iki bakıcıyla temas kurduğu ve bu durumun genç yaşta bir primat için psikolojik zararlar doğurabileceği ifade ediliyor.
REHABİLİTASYON PLANI GECİKTİ
Zeytin’in, Uluslararası Primat Koruma Ağı PASA (Pan African Sanctuary Alliance) yönlendirmesiyle Nijerya’daki Drill Ranch Rehabilitasyon Merkezi’ne gönderilmesi planlanıyordu. PASA, bu transfer için Mart 2025’i hedef göstermişti. Ancak sürecin neden tamamlanmadığına dair şu ana kadar resmi bir açıklama yapılmadı.
Öte yandan, Zeytin’in Türkiye’de kalmaya devam edeceği ya da Gaziantep Hayvanat Bahçesi’ne gönderileceği yönünde bazı iddialar kamuoyuna yansıdı. Hayvanat bahçesi müdürünün sosyal medyada goril görseli paylaşması, bu iddiaların dikkat çekmesine neden oldu. İlgili kurumlar, bu konuda henüz resmi bir açıklamada bulunmadı.
ŞEFFAFLIK VE BİLGİLENDİRME TALEBİ
BurHak Çalışma Merkezi ve benzeri kurumlar, Tarım ve Orman Bakanlığı başta olmak üzere yetkililerden, hem Zeytin’in sağlık ve bakım durumu hakkında hem de kaçakçılık girişiminin sorumlularına ilişkin bilgi talep ediyor.
Sivil toplum kuruluşlarının konu hakkındaki talepleri ise, sürecin şeffaf şekilde yürütülmesi ve kamuoyunun bilgilendirilmesi, Zeytin’in, bilimsel ve etik gerekçeler temelinde, uygun rehabilitasyon koşullarına sahip bir merkeze transfer edilmesi ve uluslararası yazışmaların ve prosedürlerin hızlandırılması yönünde.
Konuya ilişkin olarak yetkili kurumlardan henüz kamuoyuna açık bir açıklama yapılmış değil. Sürecin önümüzdeki günlerde nasıl ilerleyeceği merakla bekleniyor.
