Almanya’dan İstanbul’a tatile gelen dört kişilik aileden üç kişinin geçtiğimiz günlerde hayatını kaybetmesi büyük üzüntü yaratırken, olayın gıda zehirlenmesi nedeniyle meydana gelmiş olabileceği belirtildi. Ailenin midye ve kumpir tükettikten sonra fenalaştığı iddia edilirken, aynı yiyecekleri tüketen kişiler arasında neden sadece bu ailenin etkilendiği ise merak konusu oldu. Diyetisyen Buket Zehra Dede, tüm bu soruların yanıtlarını sonsoz.com.tr muhabiri Melisa Sapaz’a anlattı.
Dede, gıda zehirlenmesinde tek bir bozuk porsiyonun bile ölümcül sonuçlar yaratabileceğine dikkat çekerek, “Aynı yemeği tüketen onlarca kişi olabilir fakat bozukluk genellikle tüm ürüne eşit dağılmaz. Bir tencerenin sadece belirli kısmı, bir tepsinin bazı dilimleri veya midyenin tek tek kendisi bozuk olabilir. Yani bozuk porsiyona denk gelen zehirlenir.” dedi.
Midye ve kumpir gibi çok bileşenli ürünlerde lokal bozulmanın sık görüldüğünü belirten Dede, “Kumpirdeki bir malzemede, sosun içinde ya da tek bir midyede bile bozulma olabilir. Bu yüzden herkes değil, sadece o bozuk ürünü yiyenler etkilenir.” ifadelerini kullandı.
Bozuk gıdaların her zaman anlaşılır olmadığına vurgu yapan Dede, “Maalesef tat, koku veya görünüm her zaman ipucu vermez. Özellikle bazı bakterilerin toksinleri yiyeceğin görüntüsünü hiç değiştirmez. Yani tüketicinin fark etmesi çoğu zaman mümkün değildir.” dedi.
“Vücut kusma ve ishalle kendini savunur”
Gıda zehirlenmesinin vücutta nasıl bir süreç başlattığını anlatan Dede, “Bağırsak sistemi mikroplar veya toksinlerle karşılaştığında tahriş ve iltihap oluşur. Vücut bu zararlı maddeleri kusma ve ishal yoluyla atmaya çalışır. Bu süreçte ciddi sıvı ve elektrolit kaybı yaşanabilir.” diye konuştu.
Bakteriyel ve toksin kaynaklı zehirlenme arasındaki farkı da açıklayan Dede, “Bakteriyelde sorun bakterinin bağırsakta çoğalmasıdır. Toksin veya kimyasal zehirlenmede ise bakteri canlı olmasa bile kişi zehirlenebilir. Toksin zehirlenmeleri genelde çok daha hızlı başlar ve daha şiddetlidir.” açıklamasını yaptı.
Midye neden riskli?
Midyenin yüksek risk taşıdığına dikkat çeken Dede, “Midye suyu filtre ederek beslenir; denizdeki tüm toksinleri ve ağır metalleri vücudunda biriktirebilir. Ayrıca çok çabuk bozulur ve çoğu zaman çiğ ya da yarı çiğ tüketilir. Bu nedenle zehirlenme riski fazladır.” dedi.
Belirtiler ne zaman ortaya çıkar?
Zehirlenme belirtilerinin değiştiğini söyleyen Dede, “Toksin kaynaklı zehirlenme 30 dakika–6 saat içinde başlar. Bakteriyel zehirlenme ise 6–72 saat sonra bulantı, kusma, ishal ve karın kramplarıyla ortaya çıkabilir.” bilgisini paylaştı.
“Çocuklar ve yaşlılar çok daha hassas”
Riskli gruplara değinen Dede, “Çocuklar, hamileler, yaşlılar, bağışıklığı zayıf kişiler ve kronik hastalar çok daha hassastır. Bu kişilerde sıvı kaybı çok hızlı gelişir.” ifadelerini kullandı.
Dışarıdan alınan midye, kumpir güvenli mi?
Dışarıdan alınan gıdaların nasıl seçilmesi gerektiğini anlatan Dede, “Satıcının hijyen koşullarına bakın. Midye kokusuz ve kabuğu sıkı kapalı olmalı. Kumpirde kullanılan malzemelerin tazeliği, parlaklığı ve kokusuzluğu önemli. Ürünlerin doğru sıcaklıkta tutulması ve tezgâhın temizliği mutlaka kontrol edilmeli.” uyarısında bulundu.
İlk yardım nasıl yapılır?
Zehirlenme durumunda yapılması gerekenleri hatırlatan Dede, “Öncelik sıvı–elektrolit kaybını önlemektir. Su, tuz-şeker karışımı veya elektrolit içeren içecekler verilebilir. Kusuyorsa kişiye zorla yemek yedirilmemeli. Ateş, kanlı ishal, uzun süren kusma veya sıvı tutamama varsa mutlaka hastaneye başvurulmalıdır.” dedi.
