Bayraktar, Nisan ayında üretici ve market arasındaki en fazla fiyat farkının yüzde 256 ile havuçta görüldüğünü ifade etti. Havuç fiyatındaki bu farkı, sırasıyla yüzde 230 ile marul, yüzde 222 ile kuru soğan, yüzde 219 ile kuru fasulye ve yüzde 216 ile nohut takip etti. Üretici fiyatıyla market fiyatı arasındaki fark, bazı ürünlerde 3 katı aşarken, örneğin havuç 3,6 kat daha pahalıya satıldı.
Havuç, üreticide 14 liradan satılırken, markette 50 liraya kadar yükseldi. Marul, 12,5 liradan 41 liraya çıktı, kuru fasulye ve nohut ise üretici fiyatlarına göre 3 kat daha pahalıya marketlere ulaştı.
Fiyat Artışı En Fazla Karnabaharda
Market fiyatlarında en fazla artan ürün, yüzde 43 ile karnabahar oldu. Karnabaharı sırasıyla yüzde 28 ile havuç, yüzde 22 ile maydanoz, yüzde 20 ile limon ve yüzde 17 ile marul takip etti. Öte yandan, salatalık fiyatı, markette yüzde 36 düşerken, üreticilerde de aynı şekilde ciddi bir azalma görüldü. Patlıcan, domates ve sivri biber de fiyatlarında düşüş yaşanan diğer ürünler arasında yer aldı.
Üretici Fiyatlarında Düşüşler ve Artışlar
Üretici fiyatlarında en fazla fiyat düşüşü yüzde 59 ile salatalıkta görüldü. Salatalık, patlıcan, sivri biber, domates gibi ürünlerde üretici fiyatları ciddi şekilde gerilerken, kuru kayısıda ise üretici fiyatları yüzde 100 oranında artış gösterdi. Bu artışı sırasıyla fındık, elma ve Antepfıstığı izledi.
Bayraktar, kayısı üreticilerinin elindeki ürün miktarının azaldığını ve bu yüzden fiyat artışlarının üretici gelirine yansımadığını belirtti. Ayrıca, havaların sıcak gitmesi ve verim artışı sayesinde, salatalık, patlıcan, domates gibi ürünlerin arzının artmasıyla fiyatların düştüğünü söyledi.
Girdi Maliyetlerindeki Değişimler
Bayraktar, girdi fiyatlarında da ciddi değişiklikler olduğunu ifade etti. Elektrik fiyatları, son bir yıl içinde yüzde 47,8 oranında artarak en fazla yükselen girdi maliyeti oldu. Tarım ilaçları ise yüzde 14,94 oranında artış gösterdi.
Mazot fiyatları, aylık bazda yüzde 2,9 düşse de, yıllık artış oranı yüzde 10,1 olarak kaydedildi. Fertilizer fiyatları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30’dan fazla artış gösterdi.
Üretici Fiyatlarındaki Zirai Afet Etkileri
Bayraktar, yaşanan zirai donun, özellikle kayısı ve fındık gibi ürünlerin fiyatlarını yükselttiğini, ancak kayısıda üretici gelirinin yüksek fiyat artışlarından etkilenmediğini çünkü üreticilerin elinde kalan ürün miktarının oldukça az olduğunu belirtti. Ayrıca, kuraklık ve fındık üretiminin azalması gibi faktörler de fındık fiyatlarının artmasına neden oldu.
Limon Piyasasındaki Duraklama
Limon sezonunun sonlarına gelinirken, yaşanan don afeti ve ihracat kısıtlamaları limon fiyatlarında önemli bir duraklama yarattı. Bayraktar, ihracatın 15 Mayıs’a kadar ertelenmesi kararının piyasayı olumsuz etkilediğini belirtti. Bu durum, özellikle üreticilerin alım satım faaliyetlerini olumsuz etkileyerek, piyasada dengesizliklere yol açtı.
Sonuç: Üretici ve Tüketici Fiyatlarındaki Dalgalanmalar
Bayraktar, gıda fiyatlarındaki dalgalanmaların, üretim koşulları, zirai afetler ve iklim değişikliklerine bağlı olarak değişkenlik gösterdiğini ifade etti. Ayrıca, girdi maliyetlerindeki artışların üreticilerin maliyetlerini zorladığını, bu durumun tüketici fiyatlarına yansımasının kaçınılmaz olduğunu vurguladı.
TZOB Başkanı Bayraktar, üreticilerin karşılaştığı zorlukların giderilmesi ve gıda fiyatlarının dengelenmesi için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini belirtti. Bu bağlamda, devletin destek mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Daha fazla detay için, TZOB'un resmi açıklamasına göz atabilirsiniz: Nisan ayı üretici market fiyat değişimi
