Hayatımızdaki büyük değişiklikler, genellikle küçük ama kararlı adımlarla başlar.
Alışkanlıklarımız, uzun vadede hayatımızı şekillendirir. Bu durum, çocukların gelişimi ve eğitim süreçlerinde de geçerlidir. Çocukların problem çözme becerilerini geliştirmek, zararlı alışkanlıklarını değiştirmek veya olumlu bir yaşam düzeni kazandırmak için ebeveynlerin de kendi alışkanlıklarına ve yaklaşımlarına dikkat etmeleri gerekir.
Hayatta karşılaştığımız birçok sorun genellikle alışkanlıklarımızın bir sonucudur. Alışkanlıklarınız, çoğu zaman farkında bile olmadan -otomatik pilotta- günlük yaşantımızı şekillendirir ve çocuklarımızın davranışlarını, bakış açılarını ve gelişimlerini etkiler. Ebeveynler olarak, çocuklarınız ile ilgili karşılaştığınız problemlerde çözümü büyük ve ani değişimlerde arama eğiliminde olabilirsiniz. Ancak küçük ve kararlı adımlarla ilerlemek, daha kalıcı ve etkili sonuçlar elde etmenin anahtarıdır.
Bu yazımda, çocuklarımızın problemleriyle nasıl baş edebileceğimiz, zararlı alışkanlıklarını olumluya çevirebileceğimiz ve küçük değişimlerle büyük etkiler yaratabileceğimiz üzerinde duracağım. Çünkü bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur… unutmayalım ki büyük dağlar bile bir zamanlar küçük taşlardan oluşuyordu.
Görgülü Kuşlar Gördüğünü İşler
Çocuklar, ailede gördükleri davranışları model alarak öğrenirler. Ebeveynlerin günlük yaşamda sergilediği düzen, iletişim tarzı ve problem çözme yaklaşımları, çocukların karakterine ve alışkanlıklarına yansır. Örneğin, bir çocuk evde her yemekten sonra kitap okuma alışkanlığına tanık oluyorsa, bunu zamanla kendi yaşamına da adapte edebilir. Ancak bunun tersi de geçerlidir. Eğer çocuk sürekli teknoloji ile ilgili düzensiz bir yaşantıya tanık oluyorsa, bu deneyimleri öğrenmesi kaçınılmazdır.
Problemler Nasıl Başlar?
Çoğu zaman, fark etmeden oluşturduğumuz alışkanlıklar problemleri doğurur. Örneğin, bir çocuğun ödevlerini sürekli ertelemesi veya sorumluluklarını yerine getirmemesi, genellikle düzenli bir çalışma alışkanlığı kazandırılmamış olmasından kaynaklanır. Benzer şekilde, bir çocuğun sık sık teknolojiye bağımlı hale gelmesi, sınır koyma konusundaki eksikliklerden kaynaklanabilir.
Ebeveynler olarak, bu tür durumlarda genellikle büyük ve ani değişiklikler yaparak sorunları çözmeye çalışırız. Ancak çoğu zaman bu yöntem sürdürülebilir değildir. Çocukların davranışlarını değiştirmek için küçük ama tutarlı adımlar atmak, uzun vadeli ve kalıcı sonuçlar elde etmek için daha etkili bir yoldur.
Alışkanlıklar ve Değişim
Alışkanlıklar, otomatik davranışlardır ve bir kere yerleştiklerinde değiştirilmesi zor olabilir. Ancak iyi haber şu ki, alışkanlıklar değiştirilebilir. Araştırmalar, bir davranışın alışkanlığa dönüşmesinin ortalama 21 gün sürdüğünü gösteriyor. Buradaki kritik nokta, küçük ve gerçekçi hedefler belirlemektir.
Örneğin:
•Eğer çocuğunuz ödev yapma konusunda zorluk yaşıyorsa, her gün sadece 25 dakika ders çalışma hedefiyle başlayabilirsiniz. Bu süre zamanla artırılabilir.
•Eğer evde düzensizlik alışkanlık haline geldiyse, çocuklardan sadece bir oyun bittikten sonra oyuncaklarını yerine koymalarını istemek küçük ama etkili bir adım olacaktır.
Problemlerin Çözümleri İçin Küçük Adımlar
1.Net Hedefler Belirleyin: Hem kendiniz hem de çocuğunuz için net ve ulaşılabilir hedefler koyun. Çocuklara soyut yerine somut talimatlar verin. Örneğin, “Odanda düzenli ol” yerine “Oyuncaklarını her akşam sepete koy” demek daha etkilidir.
2.Pozitif Dil Kullanın: Çocuklar eleştiriden çok olumlu geri bildirimlere daha iyi yanıt verir. İstenmeyen davranışlara odaklanmak yerine, olumlu davranışları takdir edin.
3.Küçük Başlayın: Büyük değişiklikler beklemek yerine, tek bir alışkanlık üzerinde çalışın. Aynı anda birçok şeyi değiştirmeye çalışmak hem sizi hem de çocuğunuzu yorabilir.
4.Rutinler Oluşturun: Çocuklar, yapılandırılmış rutinler içinde daha iyi öğrenir ve uyum sağlar. Sabah ve akşam rutinleri gibi sabit alışkanlıklar, çocuğun güven duygusunu artırır.
5.Model Olun: Çocuklar, ebeveynlerini model alır. Eğer onlara düzenli olmayı öğretmek istiyorsanız, kendi düzeninizi de gözden geçirin. Eğer onlardan sakin bir şekilde problem çözmelerini istiyorsanız, tartışmalarda kendi sakinliğinizi koruyarak örnek olun.
Küçük Adımların Büyük Sonuçları
Küçük değişimlerin gücü, sabır ve tutarlılıkla birleştiğinde ortaya çıkar. Örneğin, her gün kitap okumaya sadece 10 dakika ayırmak, çocuğunuzun akademik başarısını ve kelime dağarcığını ciddi şekilde artırabilir. Aynı şekilde, yemek saatlerinde ekran kullanımını sınırlandırmak, aile içi iletişimi güçlendirebilir.
Unutulmaması gereken en önemli nokta, her değişimin bir süreç olduğudur. Çocuklar bazen değişime direnç gösterebilir, ancak kararlı ve sabırlı bir yaklaşım her zaman sonuç verir.
Sonuç: Büyük Değişiklikler İçin Sabır ve Tutarlılık
Çocuk yetiştirmek uzun bir yolculuktur ve bu yolculukta asıl belirleyici olan, ebeveynlerin sabrı ve tutarlılığıdır. Bugün attığınız küçük bir adım, yarın büyük değişikliklerin temelini atabilir.
Ebeveynler olarak, çocuklarınız için büyük değişiklikler yapmayı hedeflerken bazen kendi alışkanlıklarınızı gözden geçirmeyi unutuyorsunuz. Oysa, değişim önce sizden başlar. Çocuklarımızın hayatında olumlu etkiler yaratmak istiyorsak, kendi davranışlarımızı da bu doğrultuda şekillendirmemiz gerekir.
Unutmayın, küçük adımlar birikerek büyük dönüşümlere yol açar. Bugün atacağınız her adım, çocuğunuzun sağlıklı, mutlu ve başarılı bir birey olma yolunda ilerlemesine katkı sağlayacaktır. Sabırlı olun, kararlı olun ve unutmayın: Büyük değişiklikler küçük adımlarla başlar.
