Dışkapı Sanat Atölyesi, bir zamanlar SSK Dışkapı Hastanesi’ydi, sonra SGK falan derken adı değişti. O hastanede bir grup sağlık çalışanı bir sanat atölyesi kurmuştu. Amaçları, mesaiden sonra bir saat kadar da olsa gelip, resme ilgi duyanlarla birlikte sanatla stres atmaktı. Amaçlarına ulaşmışlardı…
Atölyenin adını aldığı hastane yıkıldı. Hastanenin çalışanlarının çoğunun tayini Etlik Şehir Hastanesi’ne çıktı. Sanat kanlarına girmişti bir kere! Zaten atölyelerini de kurmuşlardı. Önceki hastanede olduğu yönetici ve idarecilerinin yakın ilgi ve destekleriyle atölyelerini tekrar kurdular.
Sevgili Dostlar Prof.Dr. Mecit Vural, Heykeltıraş Aslan Başpınar ve Yayıncı-Yönetmenimiz Erhan Kaleli ile gittik. Atölyenin kurucularından Beyin Cerrahı Doç.Dr. Erdal Reşit Yılmaz, Veri İşletim Uzmanı Kemal Ulutaş ve atölyede gönüllü olarak eğitim veren Ressam Veyselgönülaçar’la buluştuk. Hepsinin Dışkapı Sanat Atölyesi’yle ilgili düşüncelerini dinleyebileceğiniz bir bağlantı vereyim:
https://www.youtube.com/watch?v=kWRKcq0ryJY&t=17s
Prof.Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, Etlik Şehir Hastanesi Koordinatör Başhekim Yardımcısı
Kayıpmaz, Etlik Şehir Hastanesi’nde 10.000’i kamu olmak üzere 14.000 personelle sahada hizmet verdikleri belirtti. Polikliniklerde 30.000’in üzerinde hastaya bakılırken, 3.000’in üzerinde de yatan hastaları olduğunu belirterek, çalışanlarının ne derece yoğun bir iş ortamında olduklarını rakamlarla ortaya koydu.
“Bu derece yoğun çalışan personelin sanatsal ve sportif faaliyetlerini önemsiyor ve destekliyoruz” sözleri tüm yönetici ve idareciler için örnek alınası bir ifadeydi
Dr. Didem Yiğit
Yiğit, atölyenin kurucuları arasında yer alıyor.
Son atölye buluşmamızda yoktu ama düşüncelerini rica ettim, kırmadı, iletti.
“Dışkapı Hastanesi'nin kapanmasıyla birlikte burada edindiğimiz tecrübeleri Etlik Şehir Hastanesi'nde 2023 yılında açılan atölyemize taşıdık. Sanatçı olma dürtüsü her zaman içsel bir ihtiyaçtan doğar. Yeni atölyemiz de ruhumuzu beslememiz ve yoğun çalışma temposu içinde nefes alabilmemiz için bize tekrar imkân tanıdı.”
Ferda Atağ, Hemşire
“Sanat ile uğraşan insanlar her zaman zorluklarla karşılamıştır. Bu tarihsel olarak böyledir. Bizim şansımız bütün bu zorluklarla uğraşan, göğüs geren Kemal Ulutaş gibi bir arkadaşımızın olması. Atölyemizde farklı renkte, farklı hayal gücü olan sağlık çalışanları ile zaman zaman tartışarak ve fikirlerimizi paylaşarak yeni kapılar açıyoruz. Tabi bu içsel bir ihtiyaçtan geliyor. Sadece yetenekliyim dememle olmuyor. Her gün üstüne yeni şeyler koymalıyım ki sanat yolculuğuma devam edebileyim.
Yolunuz mutlaka hastaneden acı tatlı geçmiştir. Sanat özgürlüğüme bu atölyede başladım. Sağlık Hizmetleri müdürümüz Zeynep Yılmaz’a desteklerinden dolayı minnettarım.”
Şule Karahan, Hemşire
“Sanatın iyileştirici gücünü bilirdim, hayatımın her döneminde sanat vardı. Çalışma hayatının yoğunluğu bunu biraz engelliyordu. Atölyede zaman geçirmeye başlayınca omuzumdaki yükler hafifledi ve bendeki değişimi evde çocuklarım da fark etti. Atölye kendimi sanat ile ifade edebildiğim bir mekandı. Renklerin içinde kaybolurken tuvalde hayata dönüyordum. Atölyemizin ziyaretçileri arttıkça çok değerli sanatçılar ile tanışıp sohbet etmek resme daha tutkuyla sarılmamı sağladı.
Dışkapı Sanat Atölyesinin bana olan etkisini anlattım.
Dışkapı Sanat Atölyesi bunlardan daha fazla elbette. Atölyemiz büyüdükçe sergilere, fuarlara katılma olanakları bulduk. Sadece çalışanlar değil, sanatla dokunduğumuz hastalarımız oldu. Şimdi Etlik Şehir Hastanesinde Sanat ile insanlara dokunmaya devam ediyor.
Dışkapı Sanat Atölyesinin kurulmasında emeklerini esirgemeyen arkadaşlarıma ve desteğini esirgemeyen Necati Yalçın Hocama sonsuz teşekkürler.”
Prof.Dr. Tuba Dal, Mikrobiyoloji Uzmanı
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Dr Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji Hastanesi’nde öğretim üyesi olarak çalışıyor.
Artık bir ayağı Kanada’da olan bir Ankara değeri Ressam Hikmet Çetinkaya Atölyesi’ne devam ediyor, Dışkapı Sanat ile sergilere katılıyor.
Dışkapı Sanat’ta kurduğu dostluk ve bilgi alışverişinin sanat yolculuğumda çok katkı sağladığını belirtiyor. Ankara, İstanbul ve Burgas (Bulgaristan) sergilere katıldığı kentler…
“Sanat hayatımızı güzelleştiriyor. Tuval, renklerin dans ettiği, duygularımın gezindiği bir mecra… Hayatın zorluklarına karşı güçlü durabilmemi, keyif almamı sağlayan bir oyun bahçesi… Renklerin birbirine karışması, yeni renklerin oluşması umutla bakabilmemi sağlıyor… Her şeyin bir çözümü var diyorum... Resim bana esnek olabilmeyi öğretiyor. İyi olmak için çabalamam gerektiğini ama mükemmel olamayacağımı söylüyor. Sanatın bize insanlığımızı hatırlatan bir yol olduğuna inanıyorum.”
Dr. Zehra Zeynep Kaplan
Dışkapı Sanat Atölyesi’nin tek öğrenci üyesi. Atölyenin kurulduğu zamanlarda, birkaç yıl önce yani, tıp fakültesinde öğrencisiydi. Harika resimler yapıyordu, bir hastanede açılan atölyeden haberdar olmuş, arada geliyordu. Sergilere de katıldı. Şimdi mezun.
‘Sinop Boyabat’ta acilde çalışıyorum’ diye yazdı. Belli ki fırsat bulamadı, fotoğraf ile düşüncelerini iletemese de ‘yolu açık olsun’ dileklerimle yazıda olsun istedim.
Prof.Dr. Osman Raif Karabacak, Üroloji Uzmanı
Dışkapı’da baktı ki arkadaşları bir atölye kuruyorlar, elinden geldiğince destekledi. Heykeltıraş Aslan Başpınar ile yaptığı büst çalışmasıyla sergilere de katıldı.
Karacabacak da Dışkapı’dan Etlik’e gelenler arasında yer alıyor. Yoğun iş ortamı bir yanda… Diğer yandan önceden üst katındayken bugün hastanenin devasa boyutu nedeniyle yeni atölye epey uzağında kaldı.
Her şeye rağmen, atölyenin tek heykeltıraşı olarak Osman Hoca’nın yeni eserler üreteceğine dair umutlarımı yitirmedim.
Atölyeyi bilen, tanıyan sanatçıların da görüşlerini paylaşalım…
Ressam Kürşad Yılmaz
Dışkapı Sanat Atölyesi, doktorların ve hastane çalışanlarının sanata olan tutkusunu yansıtan önemli bir oluşumdur. İlk olarak Dışkapı Sigorta Hastanesi'nde kurulan bu atölye, hastanenin Etlik'e taşınması sonrasında da azimle çalışmalarına devam etmiştir. Bu durum, sanata duyulan bağlılığın fiziki engelleri aştığının bir kanıtıdır.
Sanatın toplumsal hayata katkısını güçlü bir şekilde gösteren bu atölye, çeşitli sergilerde ve sanat fuarlarında yer alarak hem meslektaşlarına hem de topluma ilham vermektedir. Doktorlar, yoğun mesailerine rağmen sanatla ilgilenerek, sanatın insan ruhuna olan etkisini ve toplumdaki birleştirici gücünü gözler önüne sermektedir.
Ülkemizde sanatın zorlaştığı bu dönemde, Dışkapı Sanat Atölyesi gibi girişimlerin varlığı, sanatın engel tanımadığını ve her koşulda var olabileceğini hatırlatan değerli bir örnektir.
Ressam Habip Aydoğdu
Dışkapı Sanat Atölyesi’ni ilk kez 2020 yılında Dışkapı’da görmüştüm. Hastane ortamında böylesi bir atölye ile karşılaşmam beni o gün hem şaşırtmış hem de çok heyecanlandırmıştı. Heyecanlarını, çalışma tempolarını, dayanışmalarını gıptayla izlemiştim.
Bu atölyede oluşan enerji ve sinerjinin aynı heyecanla bugün Etlik Şehir Hastanesi’ndeki atölyelerinde de sürüyor olması bence başlı başına bir mucizedir. Atölyenin kurucu ressamlarından da olan insan olarak da çok sevdiğim, dostluklarını önemsediğim Erdal Reşit Yılmaz, Kemal Ulutaş ve Didem Yiğit artık benim ressam arkadaşlarımdır. Atölye olarak sanat fuarlarına, karma sergilere katılıyorlar, kişisel sergiler gerçekleştiriyorlar. Gözlediğim kadarıyla resimlerindeki geldikleri yer, çok heyecan verici ve oldukça başarılılar. Hayretle ve keyifle izlemeye devam ediyor, bütün atölye çalışanlarını kutluyorum.
Sanat atölyeleri, gruplar ve inisiyatiflerin görsel dünyamızdaki yerinin hep bir başka olduğunu düşünmüşümdür. Bizim ülkemiz tipik bir yok olup giden yetenekler ülkesidir. Bu tip atölye ve oluşumların en azından bazı, yeteneklerin kaybolmasını engelleyeceğine inanıyor ve bu atölyenin değişerek, dönüşerek, gelişerek geleceğe etkili bir iz bırakmasını ümit ediyorum.
Ressam Önder Aydın
Sağlık çalışanlarının sanat atölyesi kurması ayrıca anlamlı ve önemli çünkü atölyeler genel anlamda üretim yapılan mekânlardır.
Zanaat işlerinde kullanıldığında günün sonunda kapı kapatılıp gidildiğinde, geride kalan sadece biten ya da yarım kalan işlerdir.
Ama aynı mekân sanat yapıtı üretiminde kullanılıyorsa, kapısı kapatılıp gidildiğinde geride kalan tamamlanmış veya yarım kalmış sanat yapıtının yanında duygular da vardır.
Çünkü, zanaat işlerinin aksine, sanat yapıtı kol, beyin ve duygu ile üretilir.
Atölyeler sanatçılar için sadece üretim yerleri değil, aynı zamanda kendilerini en mutlu, en duygusal ve en arınmış hissettikleri yerlerdir.
En önemlisi atölyeler, sanatçının sadece kendisi için değil, başka insanlar için de hayal kurdukları mekânlardır.
Atölye bir sanatçı için her şeydir.
Ressam, Prof. Hasan Pekmezci ‘HASTANELERDE SANAT ATÖLYELERİ’
Dünyada hastane ortamında sağlık çalışanlarının çalışma yapabildiği sanat atölyeleri var mı diye sorduğumuzda genellikle hastanelerin sağlıkta iyileştirme çabalarının destek alanı olarak çok sayıda etkinlik örneğine rastlıyoruz.
Çoklu sanat disiplinlerinden alınan desteklerle. ‘Sağlık alanında sanat, Sağlıkta sanat (bazen tıpta sanat veya sağlık hizmetlerinde sanat olarak da adlandırılır)’, sanatlar aracılığıyla sağlık ve sağlık hizmeti deneyimini dönüştürmeye sunulan çeşitli, çok disiplinli bir alandır. Alan, edebiyat, performans ve görsel sanatlar ile tasarımı ve diğer yaratıcı ifade biçimlerini çeşitli sağlık hizmetleri ve toplum ortamlarına entegre ederek çeşitli kurumsal ve toplumsal bağlamlarda sağlık ve refahı arttırır (NOAH, 2017 gibi örnekler. Örneğin İrlanda’da bu amaç esas.
‘İrlanda'daki sanat ve sağlık uygulamalarının profesyonel sanatçılar tarafından yönetilen klinik olmayan sanat girişimlerini ifade ettiğini unutmayın. Sanat ve Sağlık, sanat katılımını (bir sanatçının sağlık hizmeti kullanıcıları veya personeliyle iş yaratmada iş birliği yaptığı yer), alıcı sanat katılımını (örneğin konserler, performanslar, gösterimler) ve çevresel iyileştirmeyi (örneğin sanat koleksiyonları, sergiler, kamusal sanat komisyonları) içerir.
Sanat Terapisi, eğitimli sanat terapistleri tarafından yönetilen ayrı bir uygulama alanıdır.
https://www.artsandhealth.ie/advice/advice-for-healthcare-professionals/
‘Sanatçılar hastanelerde iyileşmeye yardımcı olmak için doktorların yanında çalışıyor’
‘Cleveland hastaneleri sanatı sağlık hizmetlerine taşıma konusunda öncü konumdadır’,
Ülkedeki hastanelerin yaklaşık yarısı sanat programları içeriyor ve bu eğilim giderek artıyor gibi görünüyor.
Sanatın sağlığı nasıl etkileyebileceğini inceleyen önde gelen merkezlerden biri, öğrencilerin bu alanda bir derece kazanabileceği Florida Üniversitesi'nin tıpta sanat programıdır. https://arts.ut.edu/academics/center-for-arts-in-medicine/about/what-is-arts-in-health/#:~:text=Arts
Sanat adına yapılacak her etkinlik nerede ve hangi amaçla olursa olsun, çok önemsiyoruz. Bizde de bundan altmış yıl önce, Bakırköy Hastaneleri orada yapılan çalışmalarla zaman zaman bizim de tanığı olduğumuz sergiler düzenliyordu. Ama konumuz olan bizdeki ‘Hastanede Sanat’ gibi doğrudan sanatı amaçlayan, konuya profesyonel gözle bakan örnek pek görülmüyor.
Yıllardır bu konuda emek veren ve çaba harcayan sağlık çalışanı sanatçı dostlarımızın da hedeflerinde olduğuna inandığımız bu konunun daha da geniş bir perspektifle ele alınmasına örnek oluşturacak uygulamalara da rastlanıyor. Hastanede sanat galerileri, hastanelerde sanat koleksiyonları.
University Hospitals Cleveland Medical Center'ın Trudy Wiesenberger Galerisi. / Yayoi Kusama'nın Cleveland Clinic'teki "Pumpkin" adlı eseri.
Hatta bu konuda çok daha geniş düşünen ve uygulayan üniversite hastaneleri var: University Hospitals sanat küratörü Thomas Huck
“Bölgemizde bol miktarda yetenek olduğu için Kuzeydoğu Ohio pazarını mümkün olduğunca desteklemeyi amaçlıyoruz,” diyor.
“Koleksiyonda çok sayıda bölgesel sanatçının temsil edilmesinden ve ana kampüsümüzde yüksek profilli bir sergi programından büyük gurur duyuyoruz. Bu benzersiz fırsat, sanatçılara eserlerini sergilemeleri ve satmaları için 7/24 bir platform sağlıyor.” diyebiliyor.
Dışkapı Sanat atölyesi olarak adını duyuran ve alanında etkin bir örnek oluşturan sevgili dostları önemli bir örnek yarattıkları için kutluyoruz.
Onlar artık sanat dünyasındalar, önlerine geçilemez!
Dışkapı atölyesi artık adını aldığı hastanede değil. O hastanenin yerine yenisi, büyüğü yapılıyor. Kim bilir atölye, üyeleriyle aynı yerde tekrar yer alır veya iki hastanede birden atölyeler açılır. Hatta belki bu hareket örnek olur, tüm hastanelerde sanat ortamları ve sağlık çalışanlarının keyifle yer alacakları başka alanlar bolca oluşturulur. Ne güzel olur!
Dışkapı Sanat Atölyesi’ndekiler, sağlık çalışanları olarak tıp dünyasının içindeler. Tüm sağlık çalışanları gibi hakları ödenemez.
Onlar artık sanat dünyasında da yerlerini aldılar. Önlerine geçilemez!
