Hazal Ergen
Beyaz Baston Görme Engelliler Günü kapsamında Türkiye Körler Federasyonu, sorunları ve beklentilerini doğrultusunda açıklama yaptı. Engelli haklarının geliştirilmesi, istihdam alanlarının genişletilmesi, hayatın daha katlanılır hale getirilmesi konuları vurgulandı.
‘Körlere Eziyet Edilmemeli’
Federasyon Başkanı Mehmet Emin Demirci konuşmasında şu sözleri belirtti: “ Bugün burada anlamlı birkaç nedenle bir araya gelmiş bulunuyoruz. Ülkemizdeki kör ve ağız görenlerin en üst kuruluşu olan Türkiye Körler Federasyonu’nun ev sahipliğinde üyesi bulunduğumuz Avrupa Körler Birliği Yönetim Kurulu toplantısını bulunduğumuz mekanda yapmaktadır. Fransa, Almanya, İspanya, Portekiz, Arnavutluk, İsveç ve Finlandiya’daki Körler Federasyonlarından seçilen yöneticilerle beraber kamuoyuna mesajlarımızı vereceğiz. 15 Ekim yani yarın dünya çapında idrak edilen Beyaz Baston Körler günüdür. Bu anlamda güne ilişkin mesaj ve görüşleri iletmek için de bu toplantıyı bir fırsat olarak görüyoruz. İlk olarak 1963 yılında Amerika Birleşik Devletleri başkanı Lyndon Johnson tarafından imzalanarak yürürlüğe konan Beyaz Baston yasası ile başlayan ve ilerleyen yıllarda dünyanın her yöresinde ve Dünya Körler Birliği tarafından kabul edilen bu anlamlı günde devletten ve içinde yaşadığımız toplumdan beklentilerimizi ifade edeceğiz.
Öncelikle son zamanlarda gerçekleşen iki önemli olayı dikkatinize sunmak isteriz. Anayasa Mahkemesi, geçtiğimiz aylarda engellilerle ilgili iki önemli karar verdi. Bunlardan ilki, görme engelli Sevda Yılmaz’ın 22 Kasım 2017 tarihli bireysel başvurusunda 2 Mart 2023 tarihinde verdiği karardır. Bu karar, 19 Temmuz 2023 tarihli 32.253 sayılı resmi gazetede yayınlanmıştır. Kararla körlerin özellikle son zamanlarda, yasada yer almadığı halde bankalarda yaşatılan haksız muamelelere ve imzalarına tanık istenmesi gibi kanunsuz taleplerinde dur denmiştir. Örnek oluşturan bu kararın, tüm banka personellerince iyi öğrenilmesi ve herkes gibi toplum içinde onur ile yaşayan körlere eziyet edilmemesi gerekmektedir. Aynı şekilde 512 sayılı noterlik kanununun, görme engellilerin nasıl imza atacağı hükmüne bağlayan 73 maddesini görmezlikten gelerek çıkardıkları 2019 5 sayılı genelgelerin E bendinde köylerden noterlik işlemlerinde iki tanık göstermelerini zorunlu tutan Türkiye Noterler Birliği’nin de derhal Anayasa Mahkemesi’nin bu önemli kararından ders çıkararak bu uygulamadan vazgeçmesi gerekmektedir. Öyle görünüyor ki bu sorun da mahkeme salonların da çözümlenecektir.”
‘Bağımsız Düzenli Ödeme Yapılmalı’
Demirci, konuşmasına şu değerlendirmeleri ekledi: “Anayasa Mahkemesi’nin diğer kararı erişilebilirlik ile ilgilidir. Yüksek Mahkeme, 22 Haziran 2023 E 2022 110 numaralı dosyada 74 17 sayılı torba kanunun 47. maddesi ile 53 78 sayılı engelliler hakkında kanunun geçeceği 3. maddesinin 6. fıkrasının 3. cümlesinde yer alan 4 yılı ibaresinin 8 yılı şeklindeki değişikliği anayasaya aykırı bularak iptal etmiştir. Böylece 2012 yılından bu yana farklı aralıklarla 4 kez ertelenen devletin erişilebilirlik yükümlülüğüne sonunda dur denmiştir. Erişilebilir hak olduğu ve devletin bu yükümlülüğünün ertelenemeyeceği karara bağlanmıştır.
Bilindiği gibi ülkemizin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin 9. maddesinde en temel engelli haklarından biri olarak sayılan yapılı çevreye ve bilgi teknolojilerine erişim, 2005 yılında çıkarılan 5378 sayılı engelliler hakkında kanuna girmiş ve kamuya açık yerlerin 7 yıl içinde erişilebilir hale getirilmesini öngörmüştür. Verilen süre, 2012 yılında dolduğu halde bugüne kadar birkaç kez yeni süreler verilerek ertelenmişti. Son olarak 1 Temmuz 2022 tarihinde kabul edilen 74 17 sayılı torba kanunun 47. maddesi ile 53 78 sayılı kanunun geçici 3. maddesinin 6. fıkrasının 3. cümlesinde yer alan 4 yıl 8 yıla çıkarılarak yeni bir süre verilmişti. Adı geçen kanun 5 Temmuz 2022 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmişti. Anayasa Mahkemesi, bu verilen süreyi sonunda iptal ederek uygulayıcılara dur demiştir. İllerdeki erişilebilirlik izleme ve denetleme kurulları, gerekli denetimleri yaparak uygulayamayanların takipçisi olmalıdır.
Ayrıca erişilebilirlik konusu Engelliler Hakkında Kanunun geçici 2. ve 3. maddeleri de düzenlenmiştir. Her değişiklikte genişleyen bu maddelerin de yer aldığı yapılı çevre ve bilgi teknolojilerine erişimi kapsayan ayrı ve erişilebilirlik yasası çıkarılmalıdır. Engellilerin yaşamını daha katlanılır hale getirebilmek için ekonomik koşulların düzeltilmesi, diğer kesimler için yapılan iyileştirmeler sırasında engellilerin unutulmaması, birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi engelin ortaya çıkardığı zorlukların aşılabilmesi için gelirden bağımsız düzenli ödemenin yapılması, halkımızın engin alicenaplığının bir tezahürü olacaktır. Bekleyen engelli atamalarının ivedilikle yapılması, özel eğitimin yeni baştan ele alınması gibi taleplerimizi dile getirmeyi her platformda sürdüreceğiz. Kamuoyuna saygıyla sunarız
