Kitaplığımı gözden geçirirken, Varlık yayınları tarafından yayınlanan “ Yeni Şiirler 1953” kitabı gözüme ilişti. Sahafta görüp ilgimi çektiğinden alıp okumuştum bu kitabı. Ben de 1953 doğumlu olduğum için doğduğum yıl yayınlanan şiirleri merak etmiştim.
Yeni Şiirler serisi bir süre devam etmiş. Elimde bulunan kitabın ilk sayfasında bu serinin 1949 yılında başladığını öğrendim. 1950, 1952 ve bende bulunan 1953 yılında yayınlanmış. 1951 yılında bu seri yayınlanmamış. İnternette 1954 yılı yayınını da gördüm. Ama ondan sonra yayınlanıp yayınlanmadığını öğrenemedim.
Varlık dergisi hakkında tadımlık bir bilgi vererek yazıma devam edeceğim. Bu bilgileri “Google” dan aldım.
“Varlık dergisi, genç Cumhuriyet’in bir ülküsü olarak 1933 yılının 15 Temmuz’unda on beş günde bir yayımlanmak üzere Ankara’da yayın hayatına başlar. Henüz harf devrimi yapılalı beş yıl olmuştur. Okur-yazar kitlenin azlığı bir yana, çoğu insan Latin harfleriyle okumakta zorlanmaktadır. Varlık böyle bir atmosferde, tüm yokluklara rağmen, Nahit Sırrı Örik ve Sabri Esat Siyavuşgil’in teşvik ve destekleriyle Yaşar Nabi Nayır tarafından Cumhuriyet’in estirdiği iyimserlik ve inanç havasında kurulur.
Dergi, yayın hayatına başladığı ilk yıllardan itibaren telif eserler yanında tercüme eserlere de yer verir. Yaşar Nabi Nayır, bir dönem görev aldığı Hasan Âli Yücel idaresinde kurulan Tercüme Bürosu’nun Batı kültürünün eski-yeni kaynaklarını yayımlama kültür politikasını sürdürür.
Derginin bu ilk döneminde daha çok şiir ve hikâye türünde eserlere ağırlık verilir. Şiirde Cahit Sıtkı Tarancı, Behçet Necatigil, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ahmet Muhip Dıranas, Ziya Osman Saba, Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday, Rıfat Ilgaz, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Külebi; hikâyede Sait Faik Abasıyanık, Sabahattin Ali, Halit Ziya Uşaklıgil dikkat çeken isimlerdir.
Cahit Sıtkı’nın “Gün Eksilmesin Penceremden”, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Ne İçindeyim Zamanın”, Ahmet Muhip’in “Fahriye Abla” gibi edebiyatımızın seçkin şiirleri; Sabahattin Ali’nin “Kağnı”, Halit Ziya’nın “Hepsinden Acı”, Sait Faik’in “Semaver” adlı öyküleri hep bu dönemde yayımlanmıştır.
Bu ilk yıllarında dergide tiyatro oyunlarına da geniş yer verildiği görülür. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Vedat Nedim Tör, Necip Fazıl Kısakürek, Nahit Sırrı Örik, Cevdet Kudret Solok gibi yazarların piyesleri yayımlanır. Çehov gibi yazarların oyunları tercüme edilir.”
Yeni Şiirler 1953 kitabında 106 şairden şiirler var. Bu şairlerin içinde o kadar çok tanıdık isimler var ki, buraya not ettiğim şairlerin bazılarını yazmak istiyorum, yer sorunu nedeniyle tamamını yazamadığım için özür diliyorum. Ziya Osman Saba, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Turgut Uyar, Talip Apaydın, Başaran, Nahit Ulvi Akgün, Tarık Dursun K., Muzaffer Uyguner, Nedret Gürcan, Jülide Gülüzar, Nabi Üçüncüoğlu, Ali Püsküllüoğlu, Muzaffer Erdost, Akşit Göktürk, Said Maden, Nurettin Özyürek. Burada ismini paylaştığım şairlerin hiçbiri aramızda yoklar artık.
Bu şairler içinde Akşit Göktürk, Jülide Gülüzar ve Said Maden bir de kitaba en uzun şiir yazan Nurettin Özyürek dikkatimi çeken şairler oldu. Akşit Göktürk’ü öğretim üyesi olarak, Jülide Gülüzar’ı TRT de haber sunucusu, Said Maden’i grafiker olarak tanıyordum.
Sizlere tadımlık birkaç şiiri paylaşarak yazımı bitiriyorum.
Ziya Osman Saba, “Yeryüzünde” ‘Bir dikili ağacım olaydı yeryüzünde/Akasya, hurma, kavak
Sığınmak için gölgesine/Bir dal yaprak yaprak.’
Fazıl Hüsnü Dağlarca, “Aralık Kapı” ‘Ve odalarda su, ve odalarda mum/Dağlar/Kitaplar yalnızlığında,/Ölüm seni merak ediyorum.’,
Talip Apaydın, “Yayla Havası” ‘Kayalara yaslanıp bakıyordum/Her şey büyük bir gidişin önünde/Sanki, kimsenin olmıyan bir irade/Ancak yaylalarda far ediliyor/Farkediliyor ve acı çekiliyor/Bir nokta kalıyor insanın içinde.’
Tarık Dursun K., “Güneyden Türkü” ‘Susmuş olsam ne çıkar/sen konuş-dinlerim./Güney’in sıcağı yaktı-kavurdu beni/Bir baktın mı tanıyamazsın./Ellerim kocaman-kocaman/Derim sert ve esmer/Yanında olsam yine ağlar mısın?’
Akşit Göktürk, “Ayrı” ‘Beş parmağımın beşi de ayrı ayrı/Kirazın taneleri ayrı,/Yaprak ayrı;/ Gün be gün etrafımızdaki insanlar/Tanıdık, yabancı/Ayrı ayrı,/Ayva ayrı/Nar ayrı/Ama/Yar apayrı’
Bol şiirli günler diliyorum.
