SAMSUN Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin yerleşme coğrafyasına ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’nin yerleşmeler ve meskenler bakımından büyük bir çeşitlilik barındırdığını vurgulayan Yılmaz, bu zenginliğin bilimsel çalışmalarla yeterince ortaya konulamadığını söyledi.
“Türkiye’de 100 bine yakın yerleşim birimi var”
Türkiye’nin kırsal yerleşmeleri, kültürel yapısı, jeolojik özellikleri ve tarihsel geçmişi açısından son derece zengin olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yılmaz,
“Bugün Türkiye’de idari anlamda yaklaşık 34 bin köy bulunuyor. Köy altı yerleşmeleriyle birlikte bu sayı 100 bine yakın yerleşim birimine ulaşıyor. Çok sayıda çalışma yapılmasına rağmen hâlâ önemli eksiklikler mevcut” dedi.
Yılmaz, özellikle kırsal alanların iç göç nedeniyle hızla boşalmasının nedenlerinden birinin, bu bölgelerin potansiyellerinin yeterince araştırılmaması olduğunu ifade etti.
Kırsal yerleşmeler dönüşüm geçiriyor
Kırsal yerleşmelerin zaman içinde sosyal ve ekonomik gelişmelere bağlı olarak değişim yaşadığını belirten Prof. Dr. Yılmaz, ulaşım imkanlarının gelişmesi, tarımda makineleşme ve nüfus hareketlerinin yerleşme yapısını doğrudan etkilediğini söyledi.
Bazı köylerin nüfus kaybı yaşadığını, bazı yerleşimlerin ise yeni fonksiyonlar kazandığını vurgulayan Yılmaz, bu sürecin kırsal alanların mekânsal özelliklerinde önemli değişimlere yol açtığını kaydetti.
“Bütüncül ve disiplinler arası çalışmalara ihtiyaç var”
Türkiye kırsal yerleşmeleri üzerine yapılan araştırmaların büyük bölümünün dar alanlara odaklandığını dile getiren Yılmaz, ülke genelini kapsayan bütüncül çalışmaların sınırlı kaldığını söyledi.
Kırsal yerleşmelerin coğrafi, ekonomik ve kültürel özelliklerinin doğru şekilde ortaya konulabilmesi için fiziki ve beşeri coğrafya ağırlıklı, disiplinler arası saha çalışmalarının artırılması gerektiğini vurguladı.
“Türkiye çok farklı kırsal yerleşme tiplerine sahip”
Türkiye’nin coğrafi konumu, doğal çevre özellikleri ve tarihsel birikimi nedeniyle köyler, mezralar, yaylalar, obalar ve farklı köy altı yerleşmeleri gibi çok sayıda kırsal yerleşme tipine sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Yılmaz,
“Bu çeşitlilik, Türkiye kırsal yerleşme coğrafyasının en belirgin özelliklerinden biridir” dedi.
Terminoloji birliği çağrısı
Kırsal yerleşmelerle ilgili çalışmalarda kavram ve tanım sorunlarının bulunduğuna dikkat çeken Yılmaz, aynı yerleşme türlerinin farklı bölgelerde farklı adlarla anılmasının bilimsel karşılaştırmaları zorlaştırdığını ifade etti.
Prof. Dr. Yılmaz, kırsal yerleşme coğrafyasında terminoloji birliğinin sağlanmasının önemli bir ihtiyaç olduğunu belirterek, bu alandaki çalışmaların planlama süreçleri açısından da büyük önem taşıdığını söyledi.
