" Bir kar tanesinin güzelliğini anlamak için soğuğa çıkmak gerek."
Aristo
Televizyon yok! Bilgisayar, internet nerdeee?
Çocuklar için kızakla kaymak, ne büyük eğlence!
Kar yağmış, her yer bembeyaz olmuş. Nasıl yağardı sahi!
Bir de tepe bulmuşsunuz, düşünsenize…
Aristo’nun harika sözünün üzerine şiir yazmış gibi oldum ama idare edeceğinizi umuyor, ‘Yurttan, Dünyadan Kadın Ressamlar’ yazı dizisinin ikinci bölümüyle sizi baş başa bırakıyorum.
Tablolar
Naif tarzda, tuval üzerine yağlıboya bir tablo.
Soğuk bir kış günleri, sanki öğleden sonra hatta gün batımına yakın.
Her yer bembeyaz.
Bir tepeden aşağı kayan mutlu çocuklar var tabloda.
Buraya kadar anlatılanlar yazının konusu olan yurttan ve dünyadan iki ressam için de geçerli.
Central Park, trocadero.com/stores/jbfineart/items/1420650/MARY-ORKIN-1894-1987-naive-style-painting-children-sledding-in-Central-Park-dated-1958
Yıllar geçse de üstünden!
İlk sanatçımız dünyadan, New York’tan.
Tablonun adı ‘Central Park’, ‘Günbatımında kızakla kayılan tepe” arkasında yazılanı.
Amerika’nın kocaman şehrindeki ünlü bir parktan.
Arkada, ünlü gökdelenler. Tepede bir de uçak!
Gökdelenlerin sınırına dayandığı kentin göbeğindeki parkı gösteren tablo 1950’lerin sonuna tarihleniyor. Bugün gökdelenlerin sayısı çoğalmış, parkı tam anlamıyla kuşatmış durumda ama gel gör ki parkın sınırları bir santim dahi küçülmemiş. Ağaçları büyüyen ve çoğalan park, bugün daha yeşillenmiş. İçinde o veya bu nedenle, herhangi bir yapılaşmaya izin verilmemiş – ne hoş değil mi?
Yani durum, imrenerek ‘Yıllar geçse de üstünden’ şarkısını söyletecek cinsten!
Mary Ruby Orkin
Parkı, kışı gösteren tablonun ressamı Mary Ruby Orkin (1894-1987).
Brooklyn'de doğmuş.
Hollywood’da, sessiz sinemada oyuncu, Los Angeles'ta piyano öğretmeni olarak çalıştı, sonra New York'a döndü.
Derken ressamlık.
Tabloları çoğaltılmış dergilerde yayınlanmış, New York galerilerinde sergilenmiş…
Yıllar geçmiş.
Ve bugün, bizim yazımızın ‘dünyadan’ bölümünün sanatçısı oluvermiş!
Tabloda bir ayrıntı
Orkin de Pekmezci de kışı, kızakla kayan çocukları konu etmiş tablolarında.
Orkin, yaşasaydı, belki internet falan ulaşır sorma şansım olurdu.
“Ne düşünmüş de bu tabloyu yapmıştı?”
“Acaba tabloyu yaparken ne düşünüyordu?” gibi sorulara en doğru yanıtı bulmak elbette mümkün değil.
Yani, ‘Dünyadan’ örneğinde yazılanlarla yetindik, kendimizle kalakaldık!
Dönelim ‘Yurttan’ sanatçımıza…
Yurttan
Yazının bizden sanatçısı Ankara’dan, aslında Çankırılı.
Ressam Şükran Atay Pekmezci.
Tablolarına isim verir ama isimler ‘Gece gezmesi’, ‘Çankırı’da düğün’ veya yazımızın da konusu olan ‘Kızak kayan çocuklar’ gibi başlıklar olur.
Çünkü gezme, düğün veya kayma işi zengindir.
Pekmezci’nin fırçasıyla ayrıca zenginleşir, renklenir de renklenir, seyirlik bir hal alır.
Sizi resmin içine daldırır!
Bugündür sanki yok(!), geçmişe götürür.
Tanıdıkları, tanıdık manzaraları yakalatır, bence bir yerde, kalabalık içinde belki, kendinizi buldurur!
Resimleri,
“Biliyorum!” veya
“Yaa evet!” dedirtir.
Keyiflendirir, düşündürür, hüzünlendirir, getirir-götürür sizi…
Kızak kayan çocuklar
Son sıralarda ‘Kızak kayan çocuklar’ tablolarına bakarken,
“Bugünlerde biraz daha ağırlıklı mı çalışıyor?” diye merak etmiştim.
“Evet” dedi.
“Ama bu tabloların bende ayrı bir yeri var” diyerek, tablolarındaki bir ayrıntıya dair dokunaklı bir ayrıntı verdi.
“Bu tahta kızakların hepsi babamın yaptığı kızaklar. Çok güzel kızaklar yapardı. Mahalledeki bütün çocuklar ‘bana da, bana da’ diye sıraya girerdi. Babam hiç birini kırmaz, hepsine kızak yapardı.”
Şimdi!
Pekmezci’nin ‘Kızak kayan çocuklar’ tablolarına bir daha bakın!
Gözünüzü kızaklardan alamayacağınıza…
Şükran Abla, sevgilisi (Hasan Pekmezci, küçük yaşta annesini kaybetmiş), sevgilim (Gülsen Yalçın, küçük yaşta babasını kaybetmiş) ve benim gibi anne-babalarınızı kaybettiyseniz gözlerinizin dolacağına…
Kaybetmediyseniz – ne mutlu – ellerinden öpmek için sabırsızlanacağınıza eminim.
Sizi, Şükran Atay Pekmezci’nin babasının yaptığı kızakları bulacağınız, ‘Kızak kayan çocuklar’ tablolarıyla baş başa bırakıyorum…
Kaynaklar
* Atisto’nun sözünün orijinali için:
“To appreciate the beauty of a snowflake it is necessary to stand out in the cold.”, ‘35 Beautiful quotes about winter’, townandcountrymag.com/leisure/arts-and-culture/reviews/g498/best-winter-quotes/?slide=1
* ‘Mary Orkin (1894-1987) naive style painting of children sledding in Central Park dated 1958’, Jon Berg Fine Art, trocadero.com/stores/jbfineart/items/1420650/MARY-ORKIN-1894-1987-naive-style-painting-children-sledding-in-Central-Park-dated-1958
* Şükran Atay Pekmezci ile söyleşi.
