Samsun Müzesi’nde antik döneme ait olduğu belirtilen “Yatay Tutamaklı Gümüş Ayna”, ziyaretçilerin en dikkat çekici eserleri arasında yer alıyor. Arkeolog Orhan Alper Şirin, nadir bulunan bu parçanın hem kültürel hem de arkeolojik açıdan büyük önem taşıdığını belirtti.
Müzede sergilenen gümüş aynanın, muhtemelen bir mezar buluntusu olduğuna işaret eden Şirin, “Benzerleriyle karşılaştırıldığında M.S. 4. ve 6. yüzyıllar arasına tarihlenmesi mümkündür. Antik dönemde metal eşyalar genellikle eritilerek tekrar kullanıldığı için bu parçanın mezar buluntusu olması oldukça muhtemeldir. Aynalar yalnızca gündelik yaşamın değil, kültürel etkileşimlerin ve ölüm ritüellerinin de sembolü olmuştur” dedi.
Şirin, tarih boyunca aynaların özel bir anlam taşıdığını da vurgulayarak, “Antik dönemde aynalar yalnızca kadınlarla ilişkilendirilmemiş, aynı zamanda ruhun yansıması olarak görülmüştür. Mezarlara bırakılmaları, ölümden sonraki yaşam inancının göstergesidir. İlk aynaların Anadolu’da M.Ö. 8 binlere kadar uzandığı bilinmektedir. Daha sonra Mısır’dan Çin’e kadar geniş bir coğrafyada metal aynalar üretilmiştir. Romalılar ve Yunanlılar bakır, kalay ve tunçtan yaptıkları aynaları altın ve gümüşle kaplayarak sanat eserine dönüştürmüştür” diye konuştu.
Ordu’dan getirilen eser dikkat çekiyor
Samsun Müzesi koleksiyonunda 35 metal ayna bulunduğunu söyleyen Şirin, en dikkat çekici parçanın Ordu’nun Çaybaşı ilçesinden getirilen 25,4 cm çapındaki yatay tutamaklı gümüş ayna olduğunu aktardı. Parmak biçimli tutamağında meşe yaprakları ve palamut motifleri bulunan eserin M.S. 2. yüzyıla tarihlendiğini ve Geç Roma – Erken Bizans dönemine ait özellikler taşıdığını ifade etti.
Benzer örneklerin Avrupa’daki müzelerde sergilendiğini kaydeden Şirin, “Almanya Zülpich’teki 4. yüzyıla ait ayna ile Metropolitan Müzesi’nde sergilenen Antakya kökenli ayna, Samsun’daki eserle büyük benzerlik göstermektedir. Bronz ayna örnekleri daha sık karşımıza çıksa da gümüş aynalar dünyada oldukça nadirdir. Anadolu’da yalnızca 1-2 örneğin bulunduğu belirtiliyor. Samsun’daki bu eser de o nadir parçalar arasında yer alıyor” dedi.
