16 Mayıs 1919 Cumartesi günü, İstanbul’dan kalkan, Kaptan İsmail Hakkı (Durusu) idaresindeki Bandırma Vapuru, Dokuzuncu Ordu Kıt’aları Müfettişliğine atanan Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) ile mahiyetini Samsun’a götürüyordu. Atatürk, Samsun ve çevresinde asayişi düzenlemekle görevli idi. 18 Mayıs 1919’da Sinop’a geldiler. Atatürk, iskeleye çıkarak, karadan Samsun’a yol olup olmadığını sordu, olmadığını öğrenince de tekrar vapura binerek Samsun’a hareket etti. 19 Mayıs 1919 Salı günü sabahı saat 6 ‘da Samsun limanındaydı. Savaşlardan yenik çıkmış bölünmüş, umutsuz yorgun, çileli bir milleti, yeniden diriltmek, ayağa kaldırmak üzere, Atatürk’ün Samsun’a ve Anadolu’ya ilk ayak basışı o gün, o saatti. Samsun’a Müfettişlik Karargâhının 18 subayı ile birlikte çıkıyorlardı.
Bu subaylar, o günkü rütbeleri ile şunlardı:
1- Üçüncü Kolordu Komutanı Kur. Alb. Refet Bey (Bele)
2- Müfettişlik Kur. Bşk. Alb. Kazım Bey (Dirik)
3- Müfettişlik Sağlık D. Başkanı. Dr. Alb. İbrahim Tali Bey (Öngören)
4- Kurmay Bşk. Yardımcısı Yarbay Arif Bey (Ayıcı)
5- Müfettişlik Karargâhı İstihbarat Müdürü Binbaşı Hüsrev Bey (Gerede)
6- Topçu Binbaşı Kemal Bey (Doğan)
7- Dr. Binbaşı Refik (Saydam)
8- Başyaver Yzb. Cevat Abbas Bey (Gürer)
9- Yzb. Mümtaz Bey (Tunay)
10- Yzb. İsmail Hakkı Bey (Ede)
11- Yzb. Ali Şevket Bey (Öndersav)
12- Yzb. Mustafa Vasfi Bey (Süsoy)
13- Üsteğmen Hayati Bey
14- Üsteğmen Arif Hikmet Bey (Gerçekçi)
15- Üsteğmen Abdullah Bey
16- Teğmen Muzaffer Bey (Kılıç)
17- Şifre Kâtibi Faik Bey Aybars)
18- Şifre Katibi yardımcısı Memduh Bey (Atasev)
Samsunlular Atatürk’ü coşkun bir törenle karşıladılar. Atatürk, doğruca kendisi ve arkadaşları için hazırlanan Mıntıka Palas’a yerleşti. Burası iki katlı taş bir yapıydı. Atatürk’ün Samsun’a geleceği, İstanbul’dan telgrafla mutasarrıfa duyurulunca bu bina hazırlanmıştı. Atatürk o gün ve ertesi günler hep bu otelde kaldı, çalışmalarını burada sürdürdü. Samsun’a geldiğinin ilk günü emrindeki valilikler ve kolordu komutanlıklarından bölgenin asayiş durumunu sordu, ertesi gün Sadrazam Damat Ferid’e “İzmir`in işgalini milletin asla kabul etmeyeceğini…” telle bildirirken Erzurum’daki 15. Kolordu Komutanı Kazım (Karabekir) Paşa ile de bağlantı kurdu. Samsun’a gelişinin dördüncü ve beşinci günleri, İstanbul Hükümetinin ve hele itilaf Devletlerinin kuşku duyacağı davranışları ile dikkatleri üzerinde toplamış bulunuyordu. 25 Mayıs 1919’da da “…bazı şikayetleri yerinde tetkik ve tedbir almak üzere karargâhı, Havza’ya nakledeceği ” gerekçesiyle Havza’ya geldi. Havza’da Belediye Dairesi olarak kullanılan Mes’udiye Oteli, Müfettişlik Karargâhına kiralanmış ve Atatürk, Havza’da kaldığı 13 Haziran 1919 tarihine kadar arkadaşları ile birlikte burada çalışmıştı.
Bandırma Vapuruna ne oldu
19 Mayıs 1919 tarihinde Atatürk ve Silah Arkadaşları Bandırma Vapuru ile Samsun’a gelmesinin ardından yine posta hizmetlerine devam etmiştir.
1923’de Bandırma Vapuru Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi’ne devredildi.
1924’de hizmet dışı bırakıldı.
1925’de Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi’nin kararıyla Haliç, Balat Köprübaşı Bereket Sokağı sahilindeki gemi hurdacısı Hüseyin İlhami Söker’e satıldı ve sökülerek yok edildi.
1999 yılında dönemin Samsun Valisi Metin İlyas Aksoy tarafından alınan kararla Samsun Büyükşehir Belediyesi ve Samsun İl Özel İdaresi tarafından şu an bulunduğu yerde 300 günde aslına uygun biçimde inşa edildi. 2003 yılında Samsun Valiliği tarafından halkın hizmetine açıldı ve 2005 yılından itibaren tüm hakları Samsun Büyükşehir Belediyesine devredildi. SBB tarafından 10 aylık çalışma sonucunda Müze çevre düzenlemesi yapıldı. 2005 yılından itibaren SBB Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı tarafından müze olarak işletilmektedir.
Bandırma Vapurunun Bu Kutsal Seferinde Görev Alan Mürettebatın İsim Listesi
1. Gemi süvarisi İsmail Hakkı Durusu, 1871 Kayseri doğumlu 22 Aralık 1940 İstanbul’da vefat etmiştir.
2. İkinci Kaptan Üsküdarlı Tahsin Kaptan
3. Çarkçı Başı Mehmet Ağa Oğlu Hacı Süleyman
4. Gemi Kâtibi İsmail
5. Lostromo Hasan Reis
6. Serdümen Görele’den Ali Oğlu Basri
7. Ambarcı Rizeli Süleyman Oğlu Mahmut
8. Ambarcı Silivrili Hasan Oğlu Mehmet
9. Tayfa Süleyman Oğlu Cemil
10. Tayfa Hüseyin Oğlu Rahmi
11. Tayfa Mesut Oğlu Temel
12. 1. Kamarot Muharrem Oğlu Hacı Tevfik (Ulusu) 1875 yılında doğdu. 1 Ağustos 1900′ de 200 kuruş aylıkla Plevne Vapurunda kamarot olarak çalışmaya başlamış, 1 Ekim 1914′ de Bandırma Vapurunun 1. Kamarotu olarak görevlendirilmişti.
13. Kamarot İbrahim Oğlu Mehmet
14. Kamarot Yamağı Mustafa Oğlu Halit
15. Ateşçi Koyun Hisar’dan Yusuf Oğlu Halit
16. Ateşçi Rizeli Arif Oğlu Mansur
17. Ateşçi Osman Oğlu Hacı Hamdi
18. Kömürcü Hasan Oğlu Mehmet
19. Kömürcü Mehmet Ali Oğlu Ömer Faik
20. Vinçci İsmail Hakkı
21. Vinçci Ali Oğlu Galip
