GONCAGÜL KONAŞ
Kış aylarında soğuk havaların etkisiyle bağışıklık sistemi zayıflayabilir ve vücut hastalıklara karşı daha savunmasız hale gelebilir. Bu dönemde birçok kişi hem içini ısıtmak hem de sağlık desteği almak için bitki çaylarına yöneliyor. Ancak bitki çaylarının faydaları kadar yanlış kullanımda zararları da olabileceğini unutmamak gerekiyor.
Prof. Dr. İlkay Erdoğan Orhan “Sağlıkla ilgili olarak hazırlanan çaylara tıbbi çay demek gerekiyor. Çünkü zaten tüm çaylar bitkisel. Güzel tatları nedeniyle tüketilen çaylar ile tıbbi amaçla kullanılan çayları birbirinden ayırmamız lazım”diyerek önemli uyarılarda bulundu.Prof. Dr. Orhan, tıbbi çayların sağlık açısından çok eski ve yaygın bir kullanım alanı olduğunu ifade etti.
“BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNE KARŞI TIBBİ ÇAYLARIN GÜCÜ”
Kış aylarında bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine dikkat çeken Orhan, “Soğuk algınlığı, nezle, grip gibi rahatsızlıkların arttığı bu dönemde, tıbbi çayların antioksidan, antimikrobiyal ve anti-enflamatuvar özellikleriyle bağışıklık sistemini desteklediğini söyleyebiliriz. Ayrıca vitamin ve mineral içeriğiyle vücudun direncini artırıyor.” şeklinde konuştu. Orhan, tıbbi çayların aynı zamanda stresi azaltarak bağışıklık sisteminin daha verimli çalışmasına katkıda bulunduğunu vurguladı.
“HANGİ BİTKİ ÇAYI HANGİ RAHATSIZLIĞA İYİ GELİYOR?”
Bitki çaylarının farklı rahatsızlıklara iyi geldiğini belirten Orhan, “Zencefil, adaçayı, ıhlamur ve kuşburnu çayları bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olurken, bronşit durumunda hatmi kökü öksürük kesici ve göğüs yumuşatıcı etkiler gösterebilir. Sindirim sorunları için rezene çayı etkili olurken, uyku düzenleyici olarak papatya ve melisa çayları önerilebilir,” dedi. Ayrıca, nane ve zencefil çaylarının mide bulantısına hızlı çözüm sunduğunu belirten Prof. Dr. Orhan, “Anason çayı mide spazmlarında oldukça etkilidir.” diye ekledi.
“TIBBİ ÇAYLARIN YANLIŞ KULLANIMI CİDDİ RİSKLER TAŞIYOR”
Orhan, bitki çaylarının bilinçli tüketilmesi gerektiğine dikkat çekerek “Tüm bitkiler tıbbi çay hazırlamak için uygun değildir. Bazı bitkiler toksik etkilere sahip kimyasal bileşikler içerir ve bu nedenle doze edilmeleri zordur. Bu droglar 'forte grup' olarak adlandırılır ve tıbbi çaylarda kullanılmamalıdır,” ifadelerini kullandı. Tıbbi çayların düzenli ve kontrollü tüketilmesinin önemine işaret eden Orhan, bilinçsizce karışım çay tüketiminin sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulundu.
KİMLER DİKKATLİ OLMALI?
“Özellikle 6 yaş altındaki çocuklar, hamileler, emziren anneler, kronik rahatsızlığı olanlar ve ilaç kullanan bireyler tıbbi çay tüketmeden önce mutlaka hekimlerine danışmalıdır” diyen Orhan, toplanmasından itibaren bir yılı geçmiş bitkisel droglardan uzak durulması gerektiğini de belirtti.
TIBBİ ÇAY HAZIRLAMA TEKNİKLERİ
Orhan, tıbbi çay hazırlamanın inceliklerini de paylaştı: “Demleme, kaynatma (dekoksiyon) ve maserasyon gibi farklı yöntemler uygulanabilir. Örneğin, yaprak ve çiçek gibi yumuşak kısımlar için demleme yöntemi uygunken, kök ve kabuk gibi sert kısımlar için kaynatma tercih edilmelidir. Maserasyon ise ısı ile bozulan droglar için daha uygundur. Tıbbi çay hazırlanırken porselen veya cam demlik kullanılmasını ve çayın taze tüketilmesini öneriyoruz.”
“UYGUN KOŞULLARDA SAKLANMAMIŞ BİTKİLER SAĞLIK AÇISINDAN RİSK OLUŞTURABİLİR”
Marketlerde satılan hazır bitki çayları ile doğal kurutulmuş bitkiler arasındaki farklara değinen Orhan, “Tüketici için en önemli nokta, bitkinin türünün doğru tespit edilmesidir. Aktarlardan alınan bitkilerde bilimsel teşhis yapılmamış olabiliyor ve uygun koşullarda saklanmamış bitkiler sağlık açısından risk oluşturabilir. Bu nedenle farmasötik kalitede ürünler tercih edilmelidir.” ifadelerini kullandı.
“BİTKİ ÇAYI DOĞALDIR VE ZARAR VERMEZ DİYE DÜŞÜNMEK YANLIŞTIR”
Orhan, bitki çaylarıyla ilgili yanlış bilinen bir noktaya dikkat çekerek, “Bitki çayı doğaldır ve zarar vermez diye düşünmek yanlıştır. Doğru hazırlanmazsa ve doğru bitki materyali kullanılmazsa ciddi riskler ortaya çıkabilir.” dedi.
“FİTOTERAPİ UZMANINA DANIŞIN”
“Fitoterapi konusunda en donanımlı meslek grubu eczacılardır” diyen Orhan, bu konuda Sağlık Bakanlığı sertifikasına sahip hekim ve eczacıların hastalara danışmanlık verebileceğini belirtti. Orhan, tıbbi çayların özellikle kronik rahatsızlığı olan bireylerde mutlaka bir uzman görüşüyle tüketilmesi gerektiğinin altını çizdi.
“Tıbbi çaylar, geleneksel ve modern fitoterapinin vazgeçilmez uygulamalarından biridir” diyen Prof. Dr. Orhan, “Kronik hastalığı olan bireylerin tıbbi çay tüketmeden önce mutlaka hekim veya eczacılarına danışmaları önemlidir. Sağlıklı bir yaşam için bilinçli tüketim şart.” ifadesini kullandı.
