20. Yüzyıl içerisinde bir çok karanlık döneme ev sahipliği yapan bir asırdır. Şüphesiz bu karanlık dönemlerin en ünlüsü ve en karanlığı Nasyonal Sosyalizm'in yükselişidir. Birinci Dünya Savaşı'nın ardından imzalanan Versay Antlaşması, Almanya'yı ağır tazminatlar ve ekonomik sıkıntılarla baş başa bırakmıştı. 1929'da patlak veren Büyük Buhran, işsizlik oranlarını artırarak halkın hükümete olan güvenini sarsmıştı. Bu ortamda, Hitler'in önderlik ettiği Nazi Partisi, milliyetçi söylemleri ve güçlü propaganda mekanizmasıyla halkın desteğini kazandı.
NAZİZM'İN YÜZÜ: ADOLF HİTLER
Adolf Hitler, 20 Nisan 1889'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na bağlı Braunau am Inn kasabasında doğdu. Babası Alois Hitler, imparatorluğa bağlı bir gümrük memuruydu, annesi Klara Hitler ise ev hanımıydı. Gençlik yıllarında sanatla ilgilenmesine rağmen, Viyana Güzel Sanatlar Akademisi'ne giremedi. Bu dönemde milliyetçi fikirlerle tanıştı.
I. Dünya Savaşı'nda Alman ordusuna katıldı ve onbaşı rütbesine kadar yükseldi. Savaş sırasında gösterdiği cesaret nedeniyle Demir Haç madalyası aldı. Ancak Almanya'nın yenilgisi onu derinden etkiledi ve yenilgiyi Yahudiler ve komünistlere bağladı.
Savaş sonrası Münih'e yerleşen Hitler, Alman İşçi Partisi'ne (DAP) katıldı. Kısa sürede partide etkili bir konuma yükseldi. Partinin adı 1920'de Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) olarak değiştirildi. 1921'de partinin başına geçti.
1923'teki başarısız Birahane Darbesi girişimi nedeniyle hapse girdi. Hapisteyken ünlü kitabı Mein Kampf (Kavgam)ı yazdı. Bu kitap Yahudi karşıtı, ırkçı ve milliyetçi görüşlerini dile getirdiği bir eser oldu.
İKTİDARA GELİŞ
1930 seçimlerinde önemli bir çıkış yakalayan Nazi Partisi, 1932 seçimlerinde en güçlü parti konumuna yükseldi. 30 Ocak 1933'te Adolf Hitler, Almanya Şansölyesi olarak atandı. 5 Mart 1933'te yapılan seçimle birlikte %43,9 oy alarak NSDAP iktidar oldu. İktidara geldikten kısa bir süre sonra, Reichstag Yangını bahanesiyle temel özgürlükleri kısıtlayan olağanüstü hal yasalarını yürürlüğe koydu.
Mart 1933'te çıkarılan Yetki Yasası (Ermächtigungsgesetz) ile Hitler, yasama yetkilerini devralarak diktatörlük rejiminin inşasına başladı. Muhalif partilerin kapatılması, medya sansürü ve propaganda çalışmalarıyla Nazi rejimi, kısa sürede Almanya'nın tek hâkimi oldu.
ÜÇÜNCÜ REİCH VE SAVAŞ
Hitler'in dış politikası, saldırgan genişleme stratejileri üzerine kuruldu. 1938'de Avusturya'nın ilhakı (Anschluss) ve 1939'da Çekoslovakya'nın işgali, Avrupa'da gerilimi tırmandırdı. 1 Eylül 1939'da Almanya'nın Polonya'yı işgali, İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasına yol açtı. Yahudi karşıtı politikalarla Holokost'a zemin hazırladı. Nazi Almanyası, 1941'de Sovyetler Birliği'ne saldırdı ve aynı yıl ABD'nin savaşa katılmasıyla savaş küresel bir çatışmaya dönüştü. 1944 yılından itibaren Nazi Almanya'sının ilerleyişi durdu ve Müttefikler ilerlemeye başladı. Hitler, Müttefiklerin Berlin'e yaklaşması üzerine 30 Nisan 1945'te Berlin'deki sığınağında eşi Eva Braun ile birlikte intihar etti.
ETKİLERİ
Nazizm'in yükselişi, sadece Almanya'nın değil, tüm dünyanın tarihini derinden etkiledi. Rejimin ideolojisi, ırkçı politikalar, insan hakları ihlalleri ve İkinci Dünya Savaşı'nın fitilini ateşleyerek milyonlarca insanın ölümüne yol açtı.
Tarihi olayların ışığında, Nazizm'in iktidara geliş süreci, demokrasinin kırılganlığı ve toplumsal adaletsizliklerin nasıl otoriter rejimlere zemin hazırladığını gösteren önemli bir ders olarak tarihçiler tarafından kabul gördü.
