Bitcoin fiyatları, temmuz ayında gördüğü 30 bin dolar dip seviyesinden yüzde 50 yükselişle 45 bin dolara yeniden yükselirken analistlerin 100 bin dolar tahminleri yeniden su yüzüne çıkmış bulunmaktadır. Bu en büyük kripto para birimi dördüncü hafta üst üste haftalık kazanca doğru ilerlerken, her kadar tarihi zirvesi olan nisan ayındaki 63 bin 498 dolarlık seviyesine ulaşamamış olsa da temmuz ayındaki dip seviyesinden % 50 oranında yükseliş kaydetmiş bulunmaktadır.
Kripto paralar insanlık tarihi boyunca para kavramının ulaştığı en son boyuttur. Biliyoruz ki ilk para Anadolu topraklarında Lidyalılar tarafından, altın ve gümüş gibi kıymetli madenler kullanılarak üretilmişti. Paranın yaşadığımız bu topraklarda üretilmiş olması aslında hepimiz için gurur vericidir, ayrıca ben kültürel kodlarımızda paranın çok önemli bir yeri bulunduğunu düşünüyorum.
Binlerce yıl boyunca insanlar alış verişlerinde bu kıymetli madenlere dayalı paraları kullandılar. Paranın icadı ekonominin gelişmesindeki en önemli faktörlerden biridir. Mal ve hizmetlerin değişiminde kullanılan, standardı belirlenmiş bir takas aracı üretimi, tüketimi, ticareti ve dolayısı ile ekonomik faaliyetleri çok kolaylaştırmıştı.
Kıymetli madenler çok nadir bulunmaları, doğal koşullar sonucunda aşınıp yok olmamaları yüzünden böyle bir takas işlevi için çok uygundur.
Sonuçta insanlar ürettikleri mal ve hizmetleri verdikleri zaman yerine ya eşdeğerde bir üretim almaları ya da eşdeğerde bir üretim alabileceklerine inandıkları bir takas aracını almaları gerekir. Üretimi için zaman, enerji, emek harcanmayan, yatırım gerektirmeyen bir takas aracı, örneğin bir çakıl taşı bu yüzden takas aracı olarak kullanılamaz. Oysa altın ve gümüş gibi kıymetli madenler üretimleri için çok miktarda zaman, enerji, emek harcanması yatırım yapılması gereken takas araçlarıdır.
Biliyorum sözü uzattım, ama başta Bitcoin olmak üzere kripto paraları ve bu kripto paraların bir takas aracı olup olmayacağını anlayabilmek için bu bağı anlamamız gerekir.
Bu gün kullanılan kâğıt paralar ilk başlarda altın ya da gümüş gibi bir kıymetli maden karşılığı olarak basılmıştı. Kıymetli madenlerin taşınma ve saklanma zorluklarına istinaden banknotlar o miktarda kıymetli madeniniz olduğunun bir belgesi ve bu belgenin devir senedi olarak kullanılmıştı.
Bretton Woods anlaşmasının çökmesi ile beraber tüm kâğıt paraların kıymetli madenler ile olan bağı koparıldı. Bu gün dolaşımda olan herhangi bir kâğıt paranın, herhangi bir kıymetli maden ile en ufak bir bağı yoktur.
Bilgisayar teknolojisinin gelişmesi ve internetin tüm dünyada yayılması ile beraber karşımıza birde sayısal para çıktı. Bu gün artık hemen hemen hiçbirimiz elimize yüklü miktarda kâğıt para alıp bavulla para taşımıyoruz. Bilgisayar ortamında sadece sayılar bir yerden bir yere gidiyor, adeta bir defterden bir başka deftere yazılıyor. Fakat bu sayısal paraların da değeri ve satın alma gücü kâğıt paralara bağlı.
Peki, kendi başına bir değeri olmadığına göre bu kâğıt paralar değerini ve satın alma gücünü nereden alıyor? Bu aynı bir senet gibi tamamen kâğıt parayı basan otoritenin itibarı ile doğru orantılı bir olgudur. Bu yüzden de dolaşımdaki miktarı, verilen faiz ve benzeri mekanizmalar ile değeri sabit tutulmaya çalışılır.
Dünyadaki en önemli rezerv para olan doların daha 1970’lerin başında altın karşısındaki değerinin 1 ons altın = 35 Amerikan doları bu gün ise aynı paritenin 1 ons altın = 1.750 Amerikan doları olduğunu düşünürsek bu sabit tutma operasyonunun çok da başarıya ulaşamadığı görülecektir.
Kasanıza 1970 yılında 1 milyon dolar koymuş ve unutmuş olsanız bu gün çok ama çok büyük bir zarara uğramış olurdunuz değil mi? Bu yüzden parayı devamlı faizde tutmanız gerekir.
Kâğıt paranın böyle değer kaybı en temelde üretici güçlerin zararınadır. Paranın değerini iktidarların beceri, basiret ve iyi niyetlerine bağlamak üretici güçlerin aleyhine bir durumdur.
İşte kripto paralar bu yüzden geleceğin sistemidir, piyasadaki miktarı ve değeri iktidarların kararına bağlı olmayan, sayısal ortamda kullanılabilen üretimi için zaman, enerji, emek harcanması ve yatırım yapılması gereken kripto paralar geleceğin para sistemini oluşturacaktır.
Bu noktada elbette birçoğu da çok ciddi değer kazanacaklardır…
