Hiç şüphe yok ki haftanın en önemli görüşmesi Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden ile Rusya Federasyonu Başkanı Viladimir Putin arasında gerçekleşmiş bulunuyor.Uzun süredir gergin olan Rus Amerikan ilişkileri karşılıklı meydan okuma anlamına gelen eylemler ve restler ile son günlerde daha da gerilmişti.
Küresel kamuoyu yeni bir soğuk savaş mı başlıyor, bu gerginlik beklenmedik bir anda yeni bir sıcak savaşa yol açar mı? Sorularına yanıt aramaktayken iki liderin buluşmasının önem taşımadığını kim söyleyebilir ki?
İki liderin bir araya gelmesinden sonra ortak basın toplantısı düzenlememeleri, karşılıklı olarak birbirlerini ülkelerine davet etmemelerini göz önüne alırsak toplantının samimi ve dostane bir ortamda geçmediğini söylememiz herhalde yanıltıcı olmayacaktır.
Diğer yandan her iki lider de toplantı sonrasında yaptıkları açıklamalar ile neler konuşulduğu, ortam ve gelecekte uygulayacakları politikalar ile ilgili bazı ipuçları vermiş bulunuyor.
Bu açıklamalardan bazı ana başlıklar şöyle:
Biden, “ABD Başkanı olarak nasıl insan haklarından bahsetmem” ifadelerini kullanrak, Putin’e bu konunun öneminden bahsettiğini aktardı. Navalny konusunu da ele aldıklarını aktaran Biden, “Başkan Putin’e söyledim, insan hakları ile ilgili konuları gündeme getirmeye devam edeceğiz. Çünkü biz buyuz” dedi.
Diğer bir başlıkta Biden “Putin’e hepimizin uyabileceği bir yol haritasını ortaya koymasını söyledim” dedi. İki ülkenin ve dünyanın güvenliği için iki ülke arasındaki silah kontrolü ve güvenlik iş birliği konularının da konuşulduğunu belirten Biden, “Memnuniyetle duyuruyorum ki bugün ikili strateji görüşmelerinin kararını aldık” ifadelerini kullandı.
Yakın zamanda ABD’de gerçekleşen ve Rusya kaynaklı olan siber saldırılara da değinen Biden, bunun kabul edilemez olduğunu ve altyapıların dokunulmaz kabul edilmesi gerektiğini belirtti. 16 kurumun saldırıya uğradığını belirten Biden, “Sorumlu ülkeler suçlulara karşı harekete geçmeli” diyerek, bu konuda iki taraflı olarak uzmanları görevlendirme kararı aldıklarını belirtti.
Ayrıca Suriye’ye insanı yardım, İran’ın nükleer programının engellenmesi, Afganistan’da terörün tekrar ortaya çıkmaması ve kutup bölgesi iş birliği konularında da genel anlaşma sağlandığını belirten Biden, “Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ABD’nin desteğinin ciddi olduğunu söyledim” dedi.
Diğer yandan Putin’in ABD ile ilgili ilişkilerinde bazı çekinceleri olduğunu ve ABD’nin onu indirmek gibi bir niyetinin olabileceği konusunda endişelerinin olduğunu belirten Biden, “Putin’in yeni bir Soğuk Savaş ile ilgilendiğini düşünmüyorum” dedi.
Putin ise görüşme sırasında Biden ile aralarında bir gerilim olmadığını belirterek, “Ortada herhangi bir düşmanlık olmadığını düşünüyorum. Tam tersine farklı taraflarda durmamıza rağmen birbirimizi anlamaya ve pozisyonlarımızı daha yakın kılmak konusunda istekli davrandık. Tartışmalar son derece yapıcıydı. Aramızda bir gerilim olmadı. Sert ifadelere gelince, hepimiz bu ifadeleri biliyoruz. Ondan sonra Başkan Biden beni aradı, açıkladı. Bu açıklamalar beni tatmin etti” dedi.
Putin büyükelçiler konusuna da değinerek, “ABD’nin Moskova büyükelçisi ve Rusya’nın Washington DC büyükelçisinin görev yerlerine dönüşüne gelince, bu sorunun çözülmesi konusunda anlaştık” açıklamasını yaptı.
Putin, “Biden, insan hakları konusunu gündeme getirdi. Bakın, Guantanamo hala daha faal ve uluslararası hukuka, ABD yasalarına, hiçbir şeye uygun değil. CIA’in Avrupa ülkeleri de dahil çeşitli ülkelerde işkence uygulanan hapishaneleri var. Bu nedir? Bu insan hakları mı? Bu salondaki kimsenin insan haklarının bu şekilde korunduğunu kabul edeceğini sanmıyorum” diye konuştu.
Ukrayna konusunun da ele alındığını belirten Putin, “Ukrayna meselesini çok geniş şekilde olmasa da ele aldık. Biden, Donbass’taki sorunların Minsk anlaşmaları temelinde çözülmesini kabul etti” dedi.
Putin basın toplantısında Ukrayna’nın, NATO’ya katılma olasılığını nasıl değerlendirdiği sorulunca “Ukrayna’nın NATO’ya olası girişiyle ilgili olarak, burada tartışılacak bir şey yok” ifadelerini kullandı.
Ayrıca Putin, “Biden, Stratejik Saldırı Silahlarının Azaltılması Anlaşması’nın (START-3) uzatılması konusunda sorumlu ve zamanında bir karar aldı. Rusya ve ABD’nin stratejik istikrarın sağlanmasında sorumlulukları var.” açıklamasında da bulundu…
Putin Başkan Biden ile siber güvenlik konusunda işbirliğine gitme konusunda anlaşmaya vardıklarını da söyledi.
Ana başlıklar ve açıklamalar böyle şekillendi, görünen o ki her iki tarafta da tansiyonu düşürme, çatışma risklerini azaltma konusunda bir niyet bulunuyor.
Hem Amerikan ve hem de Rus tarafının yükselen Çin’i daha büyük bir tehdit olarak görerek düşmanımın düşmanı dostumdur yaklaşımıyla daha ılımlı bir çizgiye gelmesi beklenebilir. Fakat bu aradaki rekabet ve hatta düşmanlığın rafa kalktığı anlamına gelmeyecektir. Suriye, Ukrayna, Libya gibi coğrafyalarda süren sıcak çatışmalar ile iki devlet arasındaki soğuk savaş ılınacak ve ortada yeni bir ılık savaş konsepti olacak diye düşünüyorum.
