Günümüzden yaklaşık yirmi yıl önce en düşük emekli maaşı asgari ücretin %40 üzerinde idi. Ancak içinde bulunduğumuz dönemde en düşük emekli maaşı sürekli asgari ücretin altında seyretmektedir. Bunun nedenlerini sıralamak gerekirse;
2008 yılına kadar 70 olan emeklilik katsayısı da 45’e düşürülünce emeklinin durumu ekonomik olarak daha da kötüleşmiş ve en düşük emekli maaşı asgari ücretin bir hayli altında kalmıştır.
Yıllarca devam eden bu adaletsiz ödeme sistemi ile birlikte emeklilerin geçim sıkıntısı giderek artmış, enflasyonun en çok etkilediği, hayat pahalılığını en çok hissederek alım güçleri de sürekli düşmüştür. Öyle ki pazardan çürük meyve sebze toplayan, ucuz ekmek alabilmek için sıcakta ve soğukta saatlerce bekleyen vatandaşlarımızı yazılı ve görsel basından izlemeye başladık.
Bilindiği üzere asgari ücret özel sektör, emekli maaşı ise devlet tarafından verilmektedir. Tabii ki devlet bütçesini de dikkate almak durumundayız ama her dönem en çok fedakârlık emeklilerden beklenmemelidir.
2024 yılbaşında memurlara 8750 TL seyyanen zam verilmesine rağmen emekliler unutuldu ve sıkıntı çekmeye devam ediyorlar.2024 yılı emekliler yılı olarak ilan edilince hepimiz maaşlarda iyileştirme, seyyanen zam gibi olumlu beklentiler içine girmiştik ama maalesef bunların hiçbiri emeklilere yansıtılmadı.
Yıllardan bu yana asgari ücretle en düşük emekli maaşının eşitlenmesi söyleniyor ama bu sözler maalesef dedikodudan öteye geçemiyor. Gerçekten de asgari ücretle en düşük emekli maaşı eşitlenmelidir. Çünkü asgari ücret adı üstünde çalışana verilmesi gereken en düşük miktardır. Enflasyon hepimiz için geçerli olduğuna göre bu yaklaşım hem hesaba hem de mantığa uygun olacaktır.
Konumuza dönecek olursak emeklilerin hakları nelerdir? Bu konu ile ilgili olarak Sözcü gazetesinden SGK başuzmanı Sn. İsa Karakaş tarafından yapılan açıklamalar aşağıdaki gibidir.
Emekliler hem emekli maaşını hem de çalıştıkları yerden aldıkları maaşı alabiliyor. Ayrıca kıdem tazminatı, ikramiye ve işsizlik maaşı gibi haklara da sahip olabilirler. İşte emeklilerin A’dan Z’ye bilmesi gereken hakları...
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenler, sadece emekli maaşını almakla kalmıyor, aynı zamanda birçok ekstra avantajdan da faydalanabiliyor.
SGK Başuzmanı İsa Karakaş, çalışan emeklilerin sahip oldukları hakları detaylı bir şekilde açıkladı. Karakaş, emeklilerin hem maaşlarını hem de çalıştıkları işyerinden aldıkları gelirleri toplayabileceğini vurguladı.
Ayrıca, emekli çalışanların kıdem tazminatı, ikramiye gibi haklardan yararlanabileceğini belirtti. Bunun yanı sıra, işsiz kalan emeklilerin işsizlik maaşı alamayacaklarını ancak işten çıkarıldıklarında bu konuda haklarını arayabileceklerini de sözlerine ekledi.
ÇALIŞAN EMEKLİLERDE GİZLİ FIRSATLAR
İsa Karakaş’ın açıklamaları şöyle;
“Emeklilerin bütün haklarını A’dan Z’ye konuşmak gerekir. Çünkü maalesef çalışan emeklilerle ilgili yanlış bilgilendirmeler var. Çalışmakta olan emekliler, ikinci bir maaş alabilir mi, işsizlik maaşı alabilir mi, hastalandıklarında, haksızlığa uğradıklarında, haksız yere işten atıldıklarında ya da iş güvencesinden faydalanıp işe iade olabilme durumları gibi konularda sıkça yanlış bilgiler yer bulunuyor.
İşten çıkarıldıkları zaman ise ihbar tazminatı, kıdem tazminatı vb. haklarını nasıl elde edebileceklerini durumlar var. Çünkü emeklilerle ilgili pek çok yanlış bilgi bulunmakta ve birçok emekli kardeşimiz bu haklarından yoksun kalmakta.
EMEKLİYE ÇİFT MAAŞ VE PROMOSYON MÜMKÜN
Öncelikle belirtmek gerekir ki; herhangi bir iş yerinden emekliyseniz ister kamu ister BAĞ-KUR ister SSK ister özel sektörde çalışıyor olun sosyal güvenlik destek birimine tabi olduğunuz sürece hem emekli maaşınızı hem de çalıştığınız iş yerinden aldığınız maaşı alabilirsiniz.
Hatta, emeklilik maaşınızdan dolayı promosyon alırken, iş yerinizde eğer işvereniniz sizi düşünüyorsa; çalıştığınız maaştan dolayı bankadan da promosyon almanız mümkün. Dolayısıyla iki farklı promosyon alma durumunuz söz konusudur. Nitekim birçok iş yerinde bu uygulama mevcut.
HEM EMEKLİLİK MAAŞI HEM DE İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ
Sosyal güvenlik destek primi ödenen süreler kapsamında emeklilik maaşımız artmaz. Ancak, bu süre içerisinde iş kazası veya meslek hastalığı gibi durumlar meydana gelirse, iş kazası veya meslek hastalığından dolayı iş göremez duruma düşerseniz, her gün için hem emeklilik maaşınızı hem de iş göremezlik ödeneğini alabilirsiniz.
Ayrıca, emekli iken çalıştığınız sürede sürekli bir iş göremezlik hali varsa, sürekli iş göremezlik maaşını da alarak iki ödemeyi birden alma imkânınız bulunmaktadır. Sonrasında tekrar çalışmaya başlarsanız, sosyal güvenlik destek birimine tabi olduğunuz için emekli maaşınız kesilmez. Dolayısıyla, bu hakların hepsine sahip olursunuz.
EMEKLİLER İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR Mİ?
İşsizlik maaşı alabilmek için herhangi bir gelir veya maaşınızın bulunmaması gerekmekte. Bu nedenle, emekliler işsiz kaldıklarında işsizlik maaşı alamazlar. Öte yandan, işveren herhangi bir sebep göstermeden sizi işten çıkarmışsa, ihbar tazminatına hak kazanırsınız. Kıdem tazminatı açısından ise, emekli bir çalışan ile normal çalışan arasında fark bulunmamaktadır.
Emekli olmayan çalışanlar SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alarak kıdem tazminatına hak kazanırken, emekliler de zaten emekli oldukları için bu nedenle kıdem tazminatı alabilmektedir. Ayrıca, çalışanlar emeklilik nedeniyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatını talep edebilmektedir; emekliler de aynı şekilde hak sahibidirler.
EMEKLİLİKTE ÇALIŞANLARIN BÜYÜK HAKLARI VAR
Bunun dışında, emekliler çalışırken; örneğin, maaşların eksik yatırılması, fazla mesai ödeneğinin verilmemesi, resmî tatil günlerinde çalıştırılmalarına rağmen maaşların eksik hesaplanması veya sigortaların eksik bildirilmesi gibi durumlarda, işten çıktıkları zaman işverenin kıdem tazminatını ödemek zorunda olduğunu unutmamalıdır. İşveren bu ödemeyi yapmadığında, mahkeme yoluyla haklarını kesin olarak kazanabilirsiniz.
Sadece emekli olduğunuz için işten çıkarıldığınız durumlarda da iş yerinde 30’dan fazla çalışan bulunması ve en az 6 aylık çalışma süresi olması halinde, mahkeme yoluyla önce arabuluculuğa, ardından mahkemeye giderek işe iadeyi kazansanız dahi, boşta kalan sürelerle ilgili en fazla 4 aylık ücret almaya hak kazanırsınız. Buna ek olarak, mahkeme kararına binaen işe iadeyi kazansanız bile işveren başvurmazsa, 8 aya varan bir iş güvencesi tazminatı uygulanmaktadır.
EMEKLİ OLARAK ÇALIŞANLARIN MAAŞI DAHA AZ KESİLİYOR
Bir de şunu belirtmek gerekir: Emekli bir kişi çalıştığı zaman maaşından sadece %7,5 oranında sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılırken; normal çalışan bir işçinin maaşında %14,4 SSK primi ve işsizlik sigortası primi kesilmektedir. Dolayısıyla, emekli olarak çalışanların maaşı, normal çalışanlara göre daha az kesintiyle karşılaşacağından ister asgari ücretle ister normal ücretle çalışsınlar, emeklilerin net maaşı %7,5 oranında daha yüksek olmakta.”
