Ev, bir insanın sığınağıdır; huzurunun, güveninin ve geleceğinin mekânsal yansımasıdır. Ancak dünya nüfusu hızla kentlere akarken; birçok bölgede barınma krizi, altyapı eksiklikleri ve plansız yapılaşma, milyonlarca insanı “uygun konut” kavramının uzağına atıyor. İşte Dünya Habitat Günü (World Habitat Day), her yıl ekim ayının ilk pazartesi günü bu gerçeklere ses çıkarma günüdür.
1985’te Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilen bu gün; kasabalarımızın ve şehirlerimizin durumuna bakmamızı, herkes için yeterli ve sağlıklı barınma hakkını hatırlamamızı amaçlıyor.
2025 Teması: Kentsel Krizlere Yanıt
2025’te Dünya Habitat Günü teması “Urban crisis response” olarak belirlendi. Bu tema; iklim kaynaklı afetler, göç baskısı, çatışmalar gibi faktörlerin şehirlerde yaratabileceği krizlere yanıt mekanizmalarını ön plana çıkarıyor. Ayrıca, kentsel eşitsizlikle mücadele, kapsayıcı planlama ve yerel aktörlerin rolüne vurgu yapılıyor.
Neden Bu Kadar Önemli?
-
Barınma bir insan hakkıdır: Barınma hakkı, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 25. maddesinde yer alır. Ancak dünya genelinde yaklaşık 1,6 milyar insanın yetersiz konut koşullarında yaşadığı tahmin ediliyor.
-
Kentler gelecek demektir: 2050’ye gelindiğinde dünya nüfusunun yarısından fazlası kentlerde yaşayacak. Bu yüzden kentsel tasarım ve planlama, sürdürülebilir bir dünyayı belirleyecek.
-
Toplumsal eşitlik ve sosyal dokuyu korumak: Konut krizleri, yoksulluk, dışlanma ve sağlık sorunlarını beraberinde getirir. Sağlıklı mahalle, erişilebilir hizmet ve yeşil alanlar sadece lüks değil gerekliliktir.
-
Küresel perspektifler ve ilham veren örnekler: Örneğin, Avustralya’daki Christie Walk projesi, düşük karbonlu malzeme kullanımıyla birlikte topluluk temelli yaşamı harmanlayan bir örnek olarak öne çıkıyor.
“Evimiz Geleceğimizdir”
“A city is more than bricks and mortar. It is the promise of home.”
"Bir şehir tuğla ve harçtan daha fazlasıdır. Bir yuva vaadidir."
— António Guterres (BM Genel Sekreteri)
Bu söz, Habitat Günü’nün ruhunu yansıtır: Kentler sadece fiziksel yapılardan ibaret değildir; aidiyet, umut ve dayanışmanın temeli olabilirler.
Ne Yapılabilir?
-
Yerel yönetimler, kent planlamasını vatandaşla birlikte yapmalı
-
Gecekondu bölgeleri dönüşürken sosyal doku korunmalı
-
Ulaşılabilir konut projeleri arttırılmalı
-
Yeşil ve açık alanlar planlanmalı
-
Krizler için hazırlıklı, esnek altyapılar geliştirilmeli
Her Dünya Habitat Günü, bize şehirlerimizin formunu değil kalbini inşa etme çağrısıdır. Çünkü ev; betonun ardında insanın varlığıdır.
