Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ağustos ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistiklerine göre bu dönemde aylık cari açık...

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ağustos ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistiklerine göre bu dönemde aylık cari açık 3,11 milyar dolar oldu. Yıllık cari açık ise 40 milyar doları aşarak 2018’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı.

TCMB’nin değerlendirmesine göre, bu gelişmede ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 6,8 milyar dolar artarak 9,7 milyar dolara yükselmesi etkili oldu.

Geçen sene sonlarına doğru Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati yeni ekonomi programına geçtik, Türkiye artık bir üretim merkezi olacak ihracatımız artacak ithalatımız azalacak, sonuçta dış ticaret fazlası vereceğiz bu cari fazlaya dönüşecek böylece döviz kazanıp borçlarımızı ödeyebilecek ve kurları da kontrol altına alacağız diyordu.

Sonuç:

  1. Kurlar patladı
  2. Enflasyon patladı
  3. Dış ticaret açığı patladı
  4. Cari açık patladı
  5. Politika faizi düştü ama kredi faizleri patladı

Yani kısacası yeni ekonomi modeli patladı…

Cari açık verileri ağustos ayına ait ama eylül ayı itibariyle son gelen dış ticaret verilerinden de durumu son derecede açık ve net olarak görüyoruz, bu verilere göre:

  • Eylül ayı geçici dış ticaret istatistiklerine göre bu dönemde Türkiye’nin İthalatı yüzde 41,5 artışla 33 milyar dolar oldu.
  • Türkiye’nin ihracatı ise yıllık yüzde 9,2 artışla 22,6 milyar dolar oldu.
  • Eylül’de dış ticaret açığı yüzde 298,3 artışla 10,4 milyar dolar oldu. Böylelikle Eylül ayında da dış ticaret açığı 10 milyar doların üzerine çıktı.
  • İhracatın ithalatı karşılama oranı Eylül’de 20,3 puan azalarak yüzde 68,5 olarak gerçekleşti.
  • Enerji verileri hariç tutulduğunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı 16,5 puan azalarak yüzde 89,2 olarak gerçekleşti.
  • Ocak-Eylül döneminde ise Türkiye’nin ithalatı yüzde 40,8 artışla 272,04 milyar dolara yükseldi.
  • Ocak-Eylül döneminde ise Türkiye’nin ihracatı ise sadece yüzde 17,1 artışla 188,22 milyar dolar oldu.
  • Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığı yüzde 158,5 artışla 83,82 milyar dolar seviyesine yükseldi.

Bu trend devam ederse 2022 yılı toplam dış ticaret açığının 110 milyar doları aşarak bir rekor kırması kaçınılmaz olacaktır. Dış ticaret açığına bağlı olarak cari açığında bu yıl tarihi bir rekor kırması kaçınılmaz olacaktır.

Bunlar ölçümlerden elde edilen veriler! Peki, bu veriler bize ne anlam ifade ediyor?

Bu verilerin işaret ettiği en önemli iki husus var:

  1. TÜRKİYE ÜRETTİĞİNDEN FAZLASINI TÜKETİYOR!
  2. KURLAR DOĞRU NOKTADA DEĞİL, TÜRK LİRASI AŞIRI DEĞERLİ BİR POZİSYONDA!

Ürettiğinden fazlasını tüketmek ne bir ülke, ne bir firma ve nede bir aile için sürdürülebilir bir durum değildir! Bu süreç eninde sonunda bir iflasa yol açacaktır, iflas sadece bir zaman meselesidir ve bu durum değişmediği müddetçe bir iflasın gerçekleşme olasılığı yüzde yüzdür.

Kurların doğru bir noktaya gelmesi ve Türk Lirasının değer kaybetmesi bu süreci tersine çevirebilmek, üretmek ya da üretebildiğimiz kadar tüketmek için olmazsa olmaz koşuldur.

Bu kur ayarlaması ya iktidarın kararı ile ve yahut da iktidara rağmen eninde sonunda olacaktır, bu da sadece bir zaman sorunudur…