Türkiye, depremlerin sık yaşandığı bir coğrafyada yer alıyor. Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Oğuz Bayat, özellikle afet sonrası 'altın saatler' olarak bilinen ilk 72 saatin hayati önem taşıdığını belirterek, "Arama-kurtarma çalışmalarının hızı ve etkinliği, kurtarılan hayatların sayısını doğrudan etkiliyor. Ancak afet anlarında kablosuz iletişim altyapısı, trafik yoğunluğu ve baz istasyonlarının kapasite sınırları nedeniyle yetersiz kalabiliyor" dedi.
Prof. Dr. Oğuz Bayat, yapay zekâ destekli ağ yönetimi ve 5G/6G iletişim teknolojilerinin önemine dikkat çekerek şunları söyledi:
“5G/6G’nin ultra güvenilir düşük gecikmeli iletişim (URLLC) özelliği, yapay zeka ile desteklendiğinde ve hassas konum tespitiyle birleştirildiğinde, afet bölgelerinde iletişim çok daha hızlı ve güvenilir bir şekilde sağlanabilir. Yeni teknolojiler sayesinde, operatörler ağ alan trafik kapasitesini 4G teknolojilerine kıyas ile 100 kata kadar artırabilir. Ayrıca, ağ planlamasında kullanılabilecek ağ dilimleme (network slicing), yapay zeka destekli dinamik trafik çizelgeleme ve akıllı anten teknolojileriyle, bölgeye özel ihtiyaçlara dinamik şekilde yanıt verebilecek ağlar oluşturulabilecek. ‘Dikey uygulama’ olarak adlandırılan yapay zeka ağ araçlarıyla değişken durumlara otonom olarak müdahale edilip ağ kalitesi artırılabilir. 1-10 milisaniye seviyelerinde gecikme süreleri sayesinde, drone ve robotlar büyük hücre ağları üzerinden grup halinde yönetilebilir. Böylece, arama-kurtarma operasyonlarında bu araçlar çok daha etkin kullanılabilir ve enkaz altındaki kişilerin tespiti anlık olarak sağlanabilir.”
Prof. Dr. Oğuz Bayat, şu bilgilere yer verdi:
Bu teknolojilerin afet yönetiminde nasıl kullanıldığına dair çeşitli ülkelerde yapılan pilot çalışmalar dikkat çekiyor:
JAPONYA VE GÜNEY KORE
" Deprem ve tsunami risklerine karşı, 5G/6G’nin düşük gecikmeli iletişim olanakları test ediliyor.
" Özellikle drone tabanlı arama-kurtarma sistemleri ve akıllı sensör ağları üzerinde çalışılıyor."
ÇİN
" 5G/6G destekli acil iletişim araçları geliştirildi.
" Deprem ve sel gibi durumlarda hızlı kurulum yapılabilen mobil baz istasyonları kullanılıyor."
ABD
" FEMA ve bazı üniversiteler, yapay zeka ile eğitilmiş sensörler ve robotları enkaz altındaki kişilerin yerini tespit etmek için deniyor."
AVRUPA
" Horizon 2020 projeleri kapsamında yapay zeka ve robotik sistemler afet senaryolarında test ediliyor."
GELECEĞİN AFET YÖNETİMİ: AKILLI, HIZLI VE ETKİLİ
"Teknolojik çözümlerle desteklenen afet yönetimi, kriz anlarında toplumun direncini artırıyor. 5G/6G tabanlı acil iletişim merkezleri sayesinde iletişim hatlarının çökme riski en aza indirilecek.
“ Akıllı şehir uygulamaları sayesinde altyapılar otomatik olarak yeniden yönlendirilebilecek.
“ Yapay zeka tabanlı simülasyonlarla riskler önceden öngörülebilecek ve müdahale planları daha etkin hazırlanabilecek.”
