Latince “yayılacak şeyler” anlamına gelen propaganda, kitlelerin düşünce ve davranışlarını yönlendirmek amacıyla yürütülen planlı ve sürekli iletişim faaliyetlerini kapsıyor. Sözlü ve yazılı araçlar aracılığıyla inanç ve fikirleri şekillendiren propaganda, tarih boyunca siyaset ve ideoloji üretiminde önemli bir rol oynadı.
Uzmanlara göre, egemen sınıflar kitleler üzerindeki etkisini güçlendirmek için genellikle retoriği, yani etkileyici ve ikna edici konuşma sanatını kullanıyor. Antik Yunan’dan günümüze kadar uzanan retorik geleneği, siyaset sahnesinde ve parlamentolarda iktidar dilinin aracı haline geldi.
Buna karşılık ajitasyon günlük yaşamda iyi bir anlam taşımasa da “uyandırma, heyecanlandırma ve harekete geçirme” anlamına geliyor. Ajitasyonun amacı, mevcut düzeni sorgulatmak, toplumsal adaletsizlikleri görünür kılmak ve halkı bilinçlendirmek olarak tanımlanıyor.
Uzmanlar, retoriğin çoğu zaman “gücü elinde tutanların dili” olduğunu, ajitasyonun ise “halkın sesi” olarak ortaya çıktığını vurguluyor. Retorik kelimeleri süslerken, ajitasyon kelimeleri bir mücadele aracına dönüştürüyor.
