2024 vergi döneminde elde edilen gelirler için istisna tutarı 33 bin TL
2024 yılı için kira geliri istisna tutarı 33 bin TL. Söz konusu istisna tutarı tek bir mesken için uygulanacak olup birden fazla mesken kirası elde edenlerin toplam gelirinden, belirlenen istisna tutarı yalnızca bir kez düşülecek. Hisseli konutlarda her bir hissedarın söz konusu istisna tutarından ayrı ayrı faydalanabilmesi mümkün. Belirlenen istisna tutarından yalnızca mesken kira geliri elde edenler faydalanabilirken işyeri kira geliri elde edenlerin böyle bir hakları bulunmuyor. İstisna tutarından faydalanabilmenin bir diğer şartı da mükellefin ticari, zirai ve mesleki kazancından dolayı vergi mükellefiyetinin bulunmaması. Mükellefler, sadece mesken kira geliri elde etseler bile ticari, zirai veya mesleki kazancından kaynaklanan vergi mükellefiyeti durumunda istisnadan faydalanamıyorlar. Bunun yanında kira geliri haricinde elde edilen ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların varlığı ve bunların gayri safi toplamının 870 bin TL’yi geçmesi halinde de 33 bin TL’lik mesken kira geliri istisnasından faydalanmak mümkün olmuyor.
Vergilendirmede götürü gider ya da gerçek gider yöntemi seçilebiliyor
Kira gelirinin vergilendirilmesinde mükellefler götürü gider veya gerçek gider yöntemini tercih edebiliyorlar ancak götürü gider yönteminin seçilmesi durumunda, iki yıl boyunca götürü gider yönteminde kalınması gerekiyor. Götürü gider yönteminin uygulanmasında, önce elde edilen kira geliri tutarından 33 bin TL istisna tutarı düşülüyor sonrasında kalan tutara %15 oranında indirim yapılıyor. Kira fiyatlarının asgari ücretin üzerine çıktığı günümüzde 25 bin TL için bir hesap yapacak olursak 12 aylık kira geliri, 25 bin TL X 12 AY = 300 bin TL olacaktır. Götürü gider yöntemine göre 300 bin TL'den 33 bin TL istisna tutarı düşülecek ve 267 bin TL rakamı bulunacaktır. Bulunan 267 bin TL rakamına karşılık gelen %15 oranındaki indirim tutarını hesapladığımızda: 267 bin TL X 0.15 = 40 bin 50 TL rakamına ulaşılmaktadır. İndirim tutarı yani 40 bin 50 TL değeri 267 bin TL değerinden düşüldüğünde vergiye esas tutar olan 226 bin 950 TL rakamına ulaşılıyor. Bu hesaplama doğrultusunda götürü gider yöntemini tercih eden ve 300 bin TL kira geliri elde eden bir mükellefin, 226 bin 950 TL üzerinden vergi ödeyeceği görülmektedir.
Gerçek gider yönteminin dikkate değer avantajları bulunuyor
Gerçek gider yöntemi, belirli şartları taşıyan mükellefler için dikkate değer avantajlar sağlıyor. Bu avantajlardan bir tanesi, konut kredisi kullanarak satın aldığı meskeni kiraya verenlerle ilgili. Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler, kiraya verdikleri mesken için yaptıkları borç ödemelerinin faiz kısmını gider olarak gösterebiliyorlar. Bu durumda kredi maliyetlerinde gözlenen yükseliş de düşünüldüğünde, ödenen faiz tutarı önemli bir indirim kalemi oluyor. Yeni bir meskeni konut kredisi kullanarak alıp kredi faizini gider olarak gösterme yanında yeni satın alınarak kiraya verilmiş olan bütün meskenler için bir diğer avantaj, satın alma bedeli üzerinden beyan edilebilecek %5 oranındaki vergi indirimi. Gerçek gider yöntemine göre, mesken olarak kiraya verilen gayrimenkullerin iktisap bedellerinin %5'lik tutarı, 5 yıl boyunca gider olarak gösterilebilmektedir. Gerçek gider yönteminin bir diğer avantajı, kira geliri elde etmekle birlikte kendisi de kirada oturanlar için. Bu durumda kira geliri elde etmekle birlikte kendisi de kiracı olan vergi mükellefi, 2024 senesi içinde ödediği kira bedellerinin toplamını gider olarak gösterebilmektedir.
Bakım-onarım giderleri, sağlık ve eğitim harcamaları ile belirli kuruluşlara yapılan bağışlar vergiden düşülebiliyor
Tüm bu avantajlar yanında ne zaman ve nasıl sahip olunduğu fark etmeksizin kiraya verilen mesken için yapılan bakım-onarım giderleri, belli oranlar dahilinde mükellefin kendisine ve aile bireylerine ait sağlık ve eğitim harcamaları ve vergi dönemi içerisinde belirli kuruluşlara yapılan yardım ve bağışlar belgelendirilmek şartıyla beyan edilerek vergiden düşülebiliyor. Bu durumda beyan edilen belgelerin 5 yıl süreyle saklanması gerekiyor.
İşyeri kira gelirlerinde farklılık söz konusu
İşyeri kira gelirinde; beyanname vermek için toplam gelir miktarının 230 bin TL'den daha fazla olması gerekiyor. Hisseli işyerlerinde de bu tutar işyerinin hisseli olmasına bakılmaksızın aynıyla uygulanıyor. Elde edilen kira gelirinden her bir ortağın hissesine düşen miktarın 230 bin TL'den fazla olması gerekiyor. Bununla beraber işyerlerini Basit Usul'e tabi mükelleflere kiraya verenlerin, 2024 vergi döneminde elde ettikleri kira gelirleri 13 bin TL'yi geçiyorsa GMSİ-Kira Beyannamesi vermeleri önemli bir ayrıntı olarak göze çarpıyor. Götürü gider yöntemini seçen işyeri sahiplerine, işyeri kira geliri üzerinden %15 oranında indirim uygulanıyor. Gerçek gider yöntemini seçen işyeri sahipleri, beyannamelerinde belirttikleri giderlere ilişkin belgelerini 5 yıl süreyle saklamak ve istenildiğinde ibraz etmek durumundalar. Gerçek gider yöntemini seçen işyeri sahipleri için bir diğer farklılık da mesken sahipleri tarafından 5 yıl süreyle beyan edilebilecek iktisap esas tutarın %5'inin beyan edilememesi.
Hem mesken hem de işyerinden kira geliri elde edilmesi durumunda ne yapılacak?
Hem mesken hem de işyeri kira geliri elde eden mükellefler için durum biraz karmaşık görünüyor. Mesken kira gelirinden 33 bin TL istisna bedeli düşüldükten sonra kalan tutar ile işyeri kira gelirinin toplamı 230 bin TL'den daha yüksekse mesken ve işyeri için beyanname verilmesi gerekiyor. Eğer bu tutar 230 bin TL'den daha az ise işyeri için beyanname verilmesine gerek kalmıyor ve yalnızca meskenden elde edilen gelir için beyanname verilmesi gerekiyor. Ayrıca meskenden elde edilen kira gelirinin 33 bin TL'den düşük olması durumunda mesken kira geliri toplam gelire dahil edilmiyor. Hem meskenden hem de işyerinden kira geliri elde eden bir mükellefin, götürü gider yöntemini seçmesi durumunda elde ettiği gelirden 33 bin TL istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden %15 indirim sağlanırken kiraya verilen meskenin edinim tarihinden itibaren 5 yıl boyunca uygulanan iktisap bedelinin %5'i tutarındaki indirim, sadece mesken olarak kiraya verilen gayrimenkul için geçerli oluyor. İşyeri olarak kiraya verilen gayrimenkullerde bu indirim uygulanmıyor.
31 Mart 2025 son gün
1 Mart 2025 tarihinde başlayan vergi dönemi 31 Mart 2025 tarihinde sona eriyor. Geçen sene kira geliri beyannamesi verme süresi, 5 Nisan 2024 tarihine kadar uzatılmıştı. Bu sene benzer bir uygulamanın olup olmayacağı bilinmiyor. Çoğu mükellef tarafından karmaşık bir süreç olarak değerlendirilen vergi beyannamesi hazırlama ve beyan etme sürecini sorunsuzca tamamlayabilmek için son günlere kalmadan vergi dairelerine gidilmesi ya da Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesi üzerinden Hazır Beyan Sistemine girilmesi gerekiyor.
