Mevsim geçişleri yalnızca doğayı değil, insan ruhunu da derinden etkiliyor. İlkbaharın gelişiyle pek çok kişi canlılık ve umut hissederken, bazı bireylerde ise tam tersi bir tablo ortaya çıkıyor. VM Medical Park Florya Hastanesi’nden Psikolog Dilara Dalyan, halk arasında 'bahar depresyonu' olarak bilinen mevsimsel depresyonun, kişinin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen ciddi bir durum olduğuna dikkat çekti.
Psikolog Dalyan, “Bazı kişilerde baharın gelişi neşe ve canlılık yerine yorgunluk, ağırlık ve karamsarlık duygularına yol açabilir. Bu durum klinik olarak mevsimsel duygudurum bozukluğunun bir türü olarak kabul edilir ve sanılandan çok daha yaygındır” diye konuştu.
‘BİYOLOJİK SAAT ZORLANIYOR’
Psk. Dalyan, mevsimsel depresyonun özellikle bahar aylarında ortaya çıktığını, kişinin duygudurumunu, enerji seviyesini ve motivasyonunu etkilediğini belirtti. Bu tablonun nedenlerini açıklayan Psk. Dalyan, “Gün ışığı süresinin artması, havaların ısınması ve çevresel uyarıcıların değişmesi bedenimizin biyolojik saatini zorlar. Sirkadiyen ritim her zaman bu hızlı değişime uyum sağlayamayabilir. Özellikle melatonin ve serotonin düzeylerinde yaşanan dengesizlikler ruh halini doğrudan etkiler” şeklinde konuştu.
‘RİSK ALTINDAKİ BİREYLER’
Mevsimsel depresyonun herkeste aynı şekilde seyretmediğini belirten Psikolog Dalyan, risk grubunu oluşturan faktörleri şöyle açıkladı:
"Genetik yatkınlık: Ailede depresyon öyküsü bulunan kişilerde daha sık görülür.
"Psikolojik yapı: Kaygı düzeyi yüksek, travmatik olaylar yaşamış ya da duygusal dalgalanmalara yatkın bireyler risk altındadır.
"Çevresel faktörler: Yalnızlık, sosyal destek eksikliği, iş veya okul stresi ve ekonomik zorluklar süreci tetikleyebilir.
"Kadın olmak: Hormonal dalgalanmalar nedeniyle kadınlarda daha sık rastlanır.
"Metropol yaşamı: Yoğun stres, yapay ışık ve doğal döngülerden uzak yaşam tarzı biyolojik ritmi bozabilir."
‘BELİRTİLER UZUN SÜRERSE PROFESYONEL DESTEK ŞART’
Bahar depresyonunun bir 'keyifsizlik' hali olmadığının altını çizen Psk. Dalyan, en yaygın belirtileri ise şu şekilde sıraladı:
"Sürekli mutsuzluk, hüzün ya da boşlukta hissetme.
"Günlük işlere karşı ilgisizlik ve motivasyon kaybı.
"Enerji düşüklüğü, halsizlik, çabuk yorulma.
"Uyku düzensizlikleri: uykusuzluk ya da aşırı uyuma.
"İştah değişiklikleri.
"Konsantrasyon güçlüğü ve karar vermede zorlanma.
"Sosyal geri çekilme, insanlardan uzaklaşma.
"Değersizlik, suçluluk ya da yetersizlik duyguları.
"Ağlama nöbetleri, hayattan keyif alamama.
"İleri vakalarda intihar düşünceleri."
Psk. Dalyan, “Bu belirtiler iki haftadan uzun sürüyorsa ve kişinin günlük işlevselliğini etkiliyorsa, bu basit bir mevsim geçişi değil; profesyonel müdahale gerektiren bir depresyon tablosudur” dedi.
‘SOSYAL VE İŞ YAŞAMINI DA ETKİLİYOR’
Bahar depresyonunun yalnızca bireyin iç dünyasını değil, iş ve sosyal hayatını da zedelediğini belirten Psk. Dalyan, “Motivasyon eksikliği, dikkat dağınıklığı ve üretkenlikte düşüş iş yaşamını olumsuz etkiler. Sosyal ilişkilerde ise içe kapanma, ilgisizlik ve tahammülsüzlük görülebilir. Bu durum, zamanla yalnızlaşmaya ve iletişim kopukluklarına yol açabilir” dedi.
Yakın çevrenin desteğinin iyileşme sürecinde çok önemli olduğunu vurgulayan Psk. Dalyan, “Anlayışlı ve destekleyici bir çevre kişinin toparlanmasını hızlandırır. İş yerinde de bu durum göz önünde bulundurulmalı, gerekirse çalışma düzeninde küçük esneklikler sağlanmalıdır” ifadelerini kullandı.
‘ERKEN MÜDAHALE HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR’
Psikolog Dalyan, özellikle intihar düşünceleri, kendine zarar verme isteği ve yoğun umutsuzluk hissi görüldüğünde bunun psikolojik açıdan acil müdahale gerektirdiğini hatırlattı. Psk. Dalyan, “Bu belirtiler artık bir mevsim geçişi zorluğu değil, daha ciddi bir depresyonun göstergesidir. Profesyonel destek almak hem doğru tanı hem de kişiye özel bir tedavi planı açısından hayati önem taşır. Zamanında alınan destek sürecin uzamasını ve daha ciddi sonuçlara evrilmesini engeller” açıklamasında bulundu.
Bahar depresyonunun göz ardı edilmemesi gerektiğini belirten Psk. Dalyan, sözlerini şöyle tamamladı:
“Duygusal dalgalanmalar insan olmanın bir parçasıdır. Önemli olan bu süreçleri fark etmek, anlamak ve gerektiğinde yardım istemekten çekinmemektir. Ruh sağlığı, beden sağlığı kadar önemlidir ve özen ister.”
