Ankara’nın Atatürk Evleri’nden en az bilineni yenileniyor

Ankara’dasınız,

“Haydi, şöyle bir Atatürk’ün Ankara’daki evleri turu yapalım!” dediniz. Bilesiniz ki dıştan bile görmek isteseniz önünüzde hayli zaman alacak bir rota var.

Öyle ki, alt başlıklara ayırdığınızda bile birbirinden değerli mekânlar söz konusu.

İçinde en uzun yaşadığı evden en küçük evine Ulu Önder’den bu paha biçilmez emanetler için alt başlıklara bir göz atalım.

·       Karargâh evleri

·       Yaşadığı evler

·       Dinlendiği evler

·       Misafir olduğu evler

·       Başka şehirlerdeki evlerinin benzerleri

·       İstirahatgâhları

Tüm bu mekânların yanında bir de en bilinmeyeni ve düne kadar metruk halde olanı yenileniyor, gün yüzüne çıkıyor!

ABB Kültür ve Tabiat Varlıkları Dairesi Başkanı Bekir Ödemiş’in gönderdiği üç fotoğraf evin restorasyon öncesi halini gösteriyor

Çalış Atatürk Evi

Çalış-Haymana arası 20, Ankara-Çalış arası 70 km kadar. Haymana ve Polatlı malum, Sakarya Meydan Muharebesi’nin geçtiği alanlar. Araştırdıkça yeni şehitlikler hatta siperler bulunuyor. Bir de az bilinen bir Atatürk eviyle ilgili güzel bir haber geldi.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Tabiat Varlıkları Dairesi Başkanı Bekir Ödemiş anlattı…

Haymana’da, Avanos’tan tanıdıklarıyla buluşmuş. Deniz Hanım’la, (eşi) Atatürk Evi’ni de görmüşler. Evin hali harap, üzülmüşler elbette. Haymana Belediyesi talep etmiş, Büyükşehir hemen kabul etmiş, yenileme başlamış.

Küçük bir köy evi olan yapıyı, önceki veya göreceğimiz haliyle tarif etmek gerekirse… Dıştan bakıldığında yığma taştan yapılı evin bahçesinde Atatürk büstü, iki kemerli pencere ve sağ kenarda giriş kapısı var. Dar bir girişle giriliyor, girişin sonunda ve solundaki bir kapı var, sol taraftaki büyükçe bir odaya açılıyor. Karşıda iki yanı simetrik nişli bir ocak, sağdaki duvarda tek kapaklı, daha genişçe tek bir niş. Odanın duvarlarında fotoğraflar; yerde duvar kenarı minderler, gündüz oturabilecek, gece yatacak; bir de sergen üstü kap kacak…

Bahçe duvarlarına varana dek ele alınan ev, tamamen yenileniyor. Yani, ‘Ankara’da Atatürk evleri turu’ yapmak isteyenler için en az bilineni de en yeni haliyle listeye girdi diyebiliriz.

Ödemiş, Çalış Atatürk Evi’ndeki çalışmaların bu senenin ( 2023) sonuna biteceğini söyledi ve ekledi:

“Atamızın kısa da olsa kaldığı bu ev, Sakarya Meydan Muharebesi’ni yönettiği yerlerden biri. Haymana Belediyesi talep etti, talebi belediye meclisinden geçirdik, hemen çalışmalara başladık.”

Harap halini ben de görmüş çok üzülmüştüm. Prof.Dr. Mecit Vural ve Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürü Ali Ayvazoğlu ile bir Haymana dönüşü uğradık, yenileme çalışmalarını yerinde gördük, pek sevindik.

İlçelerde yapılanlar

Ödemiş, Büyükşehir olarak şu anda ilçelerde 12 ayrı iş yaptıklarını belirtti, yapılmış, yapılacak ve devam eden işleri sıraladı, paylaşalım…

İki tescilli çeşme; Polatlı’da Gedikli Çeşmesi ve Kahramankazan’da Yassıören Çamaşırhane ve Çeşmesi tamamlanmış. Polatlı’da Karaca Ahmet Türbesi, Haymana Şehitler Çeşmesi ve Kalecik Kazancı Baba Türbesi yine tamamlanan restorasyonlar.

Elmadağ Seyit Cemali Türbesi, Çankaya Yakup Abdal Çeşmesi, Çubuk Sünnü Mahalle Çeşmesi yapılacaklar arasında.

Bir de Çalış Atatürk Evi gibi süren çalışmalar var; Kazan Soğulcak ve Orhaniye Çeşmeleri ile Gölbaşı Hallaçlı Mehmet Ağa Konağı’nda restorasyonlar, Kalecik Yalım Cami ve Nallıhan Soğukkuyu Mescidi’nde hizmet alım işleri sürüyor…

Değerlere sahip çıkılması çok değerli

İller Bankası, Çubuk Barajı Göl Gazinosu, Su Süzgeci veya hangi birini sayayım, mimar ve mühendisi Werner Issel olan, tam anlamıyla bir endüstri emaneti, Tarihi Elektrik ve Havagazı Fabrikası. Her biri ayrı değerli emanetlerdi, yıktık.

Peki ya Anafartalar Çarşısı? Yıkılmasına ramak kalmıştı, boşaltıldı, 3 dükkân boş biri kapanmamaya çalışıyordu ama her şeye rağmen cıvıl cıvıldı. İçinde esnafı ve müşterisi, bildiğin yaşayan bir plastik sanatlar müzesi! Yıkacaktık, kurtuldu, şimdilerde yenileniyor. Eminim Ulus’a can verecek…

Her gün ‘bir değerimizin harcandığı haberlerini alır mıyız?’ diye korkmak, çok kötü bir duygu elbette. Diğer yandan değerlerimize sahip çıkıldığı haberini almaksa tarif edilemez güzellikte.

Üstelik bilmediğimiz, harap durumda, yıkılıp gitse kimsenin ruhu duymayacak bir değeri, bir Atatürk evini bulmak ve topluma sunmak…

Ev, şüphesiz Ankara rehberine girecek nitelikte. Emek verenlerin yüreklerine sağlık diyoruz, memnuniyetle.

Bir-iki öneri

Zor olan yapılıyor, kolay olan bir-iki öneriyle yazıyı bitirelim.

Eve dek götüren ve yenileneceğini düşündüğüm köy (mahalle) içi yolunda iki tabela var, çok yararlı ama köye girdikten sonra dikilmişler. Polatlı-Ankara yolu üzerindeki tabelalarla gösterilen Malıköy Tren İstasyon Müzesi veya Alagöz Karargâh Müzesi gibi Çalış Atatürk Evi tabelasının da bir de ana caddeye (Haymana-Ankara yoluna) konması güzel olur.

Çok işe yarayan mevcut ama artık eskiyen iki yön tabelasında Mustafa Kemal Paşa’nın Kocatepe’deki meşhur fotoğrafı var. Değiştirirken, örneğin Sakarya Meydan Savaşı’ndaki, o meşhur otururken dürbünle baktığı fotoğrafı olsa daha uygun olur sanırım.