Mobbing Nedir?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın tanımına göre mobbing, “İş yerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından, diğer kişi ya da kişilere yönelik, belirli bir süre sistematik şekilde devam eden yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırma amacı taşıyan; mağdurun kişilik değerlerine, mesleki konumuna, sosyal ilişkilerine veya sağlığına zarar veren kasıtlı ve kötü niyetli davranışlar bütünüdür.”
Mobbing Nasıl Anlaşılır?
MEYAD Genel Başkanı İsmail Akgün, “İş yerinde bir kişi ya da birkaç kişiye yönelik hedefleme varsa, örneğin günah keçisi ilan edilme ya da damgalanma durumu söz konusuysa bu ciddi bir işaret. Ayrıca sürekli aynı kişiye haksız ve angarya işlerin verilmesi, sistematik dışlama veya aşırı iş yükü gibi durumlar da mobbingin belirtilerindendir.” ifadelerini kullandı.
Mobbingin Zararları Nelerdir?
Fiziksel ve psikolojik olarak ağır sonuçlara yol açabilen mobbing, uyku problemleri, migren, sindirim sorunları, bağışıklık düşüklüğü gibi pek çok sağlık sorununa neden olabilir. Psikolojik etkiler ise stres, kaygı, özgüven kaybı, depresyon ve sosyal izolasyon olarak ortaya çıkar. Akgün, “Mobbingi iş hayatının vebası olarak tanımlıyorum. Müdahale edilmezse tüm iş yerini etkileyebilir.” dedi.
Mobbing Mağduru Ne Yapmalı?
Öncelikle yaşanan durumun mobbing olup olmadığını anlamak önemlidir. Akgün, “Kişi sakin olmalı, mümkünse uzmanlardan destek almalı ve yaşadığı durumu sözlü olarak amirine veya üst yetkiliye bildirmelidir. Sonuç alınamazsa yazılı başvuru yapılmalıdır.” diye belirtti. Ayrıca başvurulabilecek resmi kurumlar arasında Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık), CİMER ve ALO 170 hattı yer alıyor.
Mobbingi İspatlamak İçin Ne Gerekiyor?
Mobbing iddialarında delil büyük önem taşıyor. Yazılı belgeler, dijital mesajlar, sağlık raporları, kamera kayıtları ve şahit ifadeleri ispat için kullanılabiliyor. Akgün, “Delil yoksa bile mağdurun yaşadıklarını detaylı not etmesi faydalı olur.” dedi.
Hukuki Durum ve Koruyucu Önlemler
Türkiye’de mobbing doğrudan tanımlanmasa da, ilgili kanun maddeleriyle mağdurlar korunuyor. İş Kanunu, mağdura haklı nedenle iş akdini feshetme ve tazminat alma hakkı tanıyor. Mobbing yapan kişiler ise tazminatsız işten çıkarılabiliyor.
2011 yılında başlayan mücadele, 2025 yılında çıkan yeni Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile daha da güçlendirildi. Bu genelge, mobbingi temel hak ihlali sayıyor, işverenlere eğitim ve sorumluluk yüklerken, iş yerlerinde gizlilik ve itibar korumasını zorunlu hale getiriyor.
