Mobbing ile Mücadele Derneği'nce 2023 senesi için yayınlanan raporda, mobbingin ne olduğu, mobbingin kimler tarafından yapıldığı, mobbinge uğrayan kişilerin yaş aralıkları ve cinsiyetleri ele alındı. Ayrıca mobbingin unsur ve nedenleri, şikayetlerin nedeni, özel ve kamu sektörüne göre dağılımı da yer aldı.
MOBBİNG NEDİR?
İş yerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından, diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde tekrarlanan, yıldırma, karşısındakini pasifize etme, işten soğutma, iş yaptırmama veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar toplamıdır.
MOBBİNG NE DEĞİLDİR?
Anlık iş yeri çatışmaları, kabalık, ayrımcılığa dayanmayan ve herkese işin gereği olarak ortak yapılan davranışlar mobbing değildir.
MOBBİNGİN UNSURLARI NELERDİR?
· Her şeyden önce İşyerinde gerçekleşmelidir.
· Mobbing Üstler tarafından astlarına uygulanabileceği gibi, astları tarafından üstlerine de uygulanabilir ya da eşitler arasında da gerçekleşebilir.
· Yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacıyla yapılmalıdır.
· Sistemli bir şekilde yapılmalıdır.
· Süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanmalıdır.
· Kasıtlı yapılmalıdır.
· Çoğu zaman sinsice planlanarak yapılır ve Mağdur yapılanın mobbing olduğunu çok geç algılar.
· Yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olmalıdır.
· Kişiye yönelik olumsuz tutum ve davranışlar gizli veya açık olabilir.
· Mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkmalıdır.
MOBBİNG NEDENLERİ
Mobbing olgusunun ortaya çıkma sebepleri arasında en çok %38,18 oran ile “Saldırganın Kişilik Özelliği” olarak gerçekleşmiştir.
MAĞDURLAR NEDEN ŞİKAYETTE BULUNDU
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların, şikâyet dağılımına baktığımızda yaklaşık %50 ’lik bölümünü “İstifaya Zorlama, Kötü Muameleye Maruz Kalma ve Görev Yeri Değişikliği” oluşturmaktadır.
ŞİKAYET SEBEBİ
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların, mağduriyetlerinin şikayete dönüşme sebepleri incelendiğinde birinci sırada % 20,00 oran ile “ İş Yükünün Arttırılması” önde gelmektedir.
2021-2023 MOBBİNG İSTATİSTİKLERİ
01.01.2021 – 31.12.2023 tarihleri arasında toplam 3.280 adet mobbing ile ilgili çağrı aldık. Yıllara göre mobbing çağrı dağılımı ise; 2021 (27 Ocak tarihi itibari ile) yılında 948 adet, 2022 yılında 1168 adet ile bir önceki yıla göre % 23 artış göstermiştir. 2023 yılında ( 31 Ocak tarihine kadar ) 1664 adet başvuru ile bir önceki seneye göre yapılmıştır.
SEKTÖRE VE CİNSİYETE GÖRE MOBBİNG DAĞILIMI
Çağrıların, % 81 oranla Özel Sektör çalışanlarından ve % 19 oran ile Kamu Sektörü çalışanlarından gelmiştir.
KAMU VE ÖZEL SEKTÖR MOBBİNG DAĞILIMI
2.556 başvurunun KAMU VE ÖZEL SEKTÖR dağılımları aşağıdaki gibidir.
CİNSİYET – YAŞ DURUMU
Mobbing başvurularında “Kadın” çalışanların %24,27 oran ile 29-33 yaş aralığındadır.
Mobbing başvurularında “Erkek” çalışanların %27,27 oran ile 29-33 yaş aralığındadır.
MESLEK DAĞILIMI
Mobbing mağduru vatandaşların meslek dağılımları aşağıdaki gibidir. Dağılım, başvuruda bulunan ilk 15 meslek gurubuna aittir. Meslek gurupları içinde “İşçi” % 10,71 oran ile ilk sırada yer almaktadır.
MOBBİNG SALDIRI YÖNTEMLERİ
Mobbing Saldırı Çeşitleri 5 ana başlık altında toplanmış olup detayları aşağıda verilmiştir.
1. İLETİŞİME YÖNELİK SALDIRILAR
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların “İletişimine Yönelik” saldırılarda birinci sırada % 49,45 oran ile “Azarlanır, Karalanır” saldırı tipi bulunmaktadır.
2. SOSYAL İLİŞKİLERE SALDIRILAR
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların “Sosyal İlişkilere” yönelik saldırılarda birinci sırada %37,60 oran ile “Görmezden Gelinir, Saygı Gösterilmez” saldırı tipi bulunmaktadır.
3. İTİBARA SALDIRILAR
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların “İtibara” yönelik saldırılarda birinci sırada % 22,89 oran ile “Açıkça Kişiliğine Saldırılar” bulunmaktadır.
4. YAŞAM VE İŞ KALİTESİNE SALDIRILAR
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların “Yaşam ve İş Kalitesine Saldırılar” yönelik saldırılarda birinci sırada % 26,02 oran ile“ Kasıtlı Tutanak Tutulur ve Cezalar Verilir” bulunmaktadır.
5. DOĞRUDAN SAĞLIĞI ETKİLEYEN SALDIRILAR
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların “Doğrudan Sağlığı Etkileyen Saldırılar” başlığının ilk sırasında % 55,03 oran ile “ İş Yükü Artırılır” saldırı tipi bulunmaktadır.
MOBBİNGİN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ
Mobbing’in mağdura etkileri 2 alt başlıkta toplanmış olup alınan tedavi şekilleri aşağıdaki gibidir.
1. PSİKOLOJİK ETKİLERİ
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların aldıkları “Psikiyatrik Tanı” olarak birinci sırada % 36,30 oran ile “Depresif Bozukluk” bulunmaktadır.
2. FİZYOLOJİK ETKİLERİ
Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların aldıkları “Tıbbi Tanı” olarak birinci sırada % 36,07 oranla ile “Diğer” bulunmaktadır.
3. TEDAVİ ŞEKİLLERİ
Mobbing mağdurlarının % 83,67 oran ile “İlaç Tedavisi” almaktadır.
ŞİKAYET EDİLENLERİN STATÜSÜ
Mobbing yapanların %61,98 oran ile “Amiri” tarafından yapılmaktadır.
İLLERE GÖRE MOBBİNG BAŞVURU DAĞILIMLARI
Mobbing başvurusunda bulunanların il dağılımı aşağıda yer almaktadır. En çok İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Mersin’ den mobbing başvurusu gelmiştir.
PSİKOLOJİK YILDIRMAYLA İLGİLİ MÜCADELE ÖNERİLERİ
- Kişisel ve yasal hakların bilinmesi, olayın insan kaynaklarına bildirilmesi, psikolojik danışmana başvurulması
- Grup dışı bireylerin korunması, adaletli paylaşım ve görev dağılımı, yönetimin farkındalığı
- Dürüst ve Şeffaf bir yönetim anlayışı, çalışanların haklarının korunması,
- İş yerinde şeffaflık ve açıklık, iş yerinde uygun bir iletişim kültürünün teşvik edilmesi, işçilerin haklarının korunması
- İşyerinde saygı ve nezaketin teşvik edilmesi, etkin bir çözüm süreci, yardım arama
- Hoşgörülü ve destekleyici bir iş ortamı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi ALO 170’e bildirme
- Profesyonel destek arama, mobbinge uğradığını kabul etme ve bu konuda konuşma
- Makamın gerektirdiği tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesi, iş yerinde dürüstlük ve etik çalışma prensiplerinin teşvik edilmesi
- İş yerindeki insanları eğitmek, hedef gösterilen kişiye destek olmak
- Şirket kültürünün değiştirilmesi, mobbingi önleyici politikaların uygulanması, etik standartların teşvik edilmesi
- İşyerinde Psikolojik Yıldırma (Mobbing) in kavram karmaşasını giderecek düzenleme yapılması,
- Müstakil bir Mobbing ile Mücadele Kanununun çıkarılması,
- İş mevzuatlarında mobbingi önleyici kapsamlı yasal düzenlemelerin yapılması,
- Mobbing başvurularının etkin bir şekilde denetlenmesi ve hızla sonuçlandırılması,
- Sağlık kurum ve kuruluşlarında mobbing olguları ile ilgili uzman kadroların yer alması (Sosyal Çalışmacı, Psikolog, psikyatrist) ve mobbing olguların takip edilmesi
- Sendika ve STK’ların Mobbing denetimlerine gözlemci ile katılması
- Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulunun mobbingi önleyici politikalar üretmesi, tüm mobbing başvuru sonuçlarının kurul bünyesinde toplanması
- Dezavantajlı gruplar için ayrıca önlemler alınması
- Kamu kurum ve kuruluşlarındaki Mobbing başvuruları için kurum dışı 3. göz olarak mobbing uzmanı denetmenlerin atanması
- Mobbing mağdurları ve uygulayıcıları için iyileştirme sisteminin geliştirilmesi
- Mobbing ile Mücadele Kurulunun Bağımsız bir birim haline getirilmesi
- Mobbing ihtisas Mahkemelerinin oluşturulması
- Sağlık Bakanlığına baglı mobbing kliniklerinin oluşturulması
- Mobbingin SGK ağlık Uygulama Tebliği kapsamına alınması
- Mobbing temel eğitimi ve Temel Uzamanlık Eğitiminin yaygınlaştırılması
- ILO 190 Sayılı Çalışma Yaşamında Şiddet ve Tacizin Önlenmesi Sözleşmesinin imzalanması
