Son yıllarda Türk tarihçiliğinde genelden özele doğru bir kayma yaşandığını görmekteyiz. Artık Kırım Savaşı, 93 Harbi, Balkan Savaşları gibi genel başlıklar yerine çok daha dar kapsamlı, derinlemesine çalışmalar revacta. İşte başarılı köy tarihi çalışmaları da bu kapsamda birer ikişer ortaya çıkmakta. Zeki Arıkan’ın başarılı köy çalışmasından sonra Emin Kutluğ tarafından hazırlanan Belgelerle Kerer Köyü’nün Tarihi isimli kitap bu konuda güzel birer örnek oldular.

Son yıllarda Türk tarihçiliğinde genelden özele doğru bir kayma yaşandığını görmekteyiz. Artık Kırım Savaşı, 93 Harbi, Balkan Savaşları gibi genel başlıklar yerine çok daha dar kapsamlı, derinlemesine çalışmalar revacta. İşte başarılı köy tarihi çalışmaları da bu kapsamda birer ikişer ortaya çıkmakta. Zeki Arıkan’ın başarılı köy çalışmasından sonra Emin Kutluğ tarafından hazırlanan Belgelerle Kerer Köyü’nün Tarihi isimli kitap bu konuda güzel birer örnek oldular.

2018 yılında Ali Osman Güzel ve Murat Şener’in ortak çalışması yayınlandı: Tarihi ve Kültürüyle Geçmişten Günümüze Pursaklar. Ankara’da Sistem Ofset kalitesinde 1.000 adet olarak birinci hamur kağıda basılmış eser orta boy, 402 sayfa. Eserin basımını ise yazarlar kendi imkânları ile gerçekleştirmişler.

Pursaklar, Ankara Keçiören ilçesine bağlı bir köy iken 1987 yılında belde, 2008 yılında ilçe olmuş ve hızlı gelişmesini bugüne dek sürdürmüştür.

Pursaklar’ın Esenboğa yolu üzerinde tipik bir İç Anadolu köyü olduğu günleri bildiğimiz için bu hızlı gelişmenin ne kadar önemli olduğunu takdir edebilmekteyiz.

Pursaklar en eski tahrir kayıtlarında yer almış tarihî bir köydür. 1463 tarihli Ankara Mufassal Tahrir Defteri’nde Çubuk kazâsına bağlı 40 nefer vergi mükellefi erkeğin yaşadığı bir köy olarak geçmektedir. 1522, 1530 ve 1571 tarihli defterlerde Pursaklar varlığını sürdürmüş ve günümüze kadar gelmiştir.

Kitabın yazarları Ali Osman Güzel ve Murat Şener, 1463 yılında köyde yaşayan söz konusu 40 kişinin torunlarının torunlarıdır. 1956 doğumlu olan Ali Osman Güzel bir edebiyatçı olup Kültür Bakanlığı Yayınlar Dairesi Başkanlığı görevinde bulunmuştur. 1962 doğumlu olan Murat Şener ise Cumhurbaşkanlığı Arşiv Başkanlığı’nda Yayın Koordinatörü olarak başarılı bir çalışma sürdürmektedir. Sayın Şener, Osmanlı Arşivi’ni iyi bilen bir uzman olarak Pursaklar tarihi ile ilgili bütün belgelere ulaşmak imkânı bulmuştur.

Tahrir Defterleri, III. Murat döneminden (1574- 1595) sonra düzenli olarak tutulmamıştır. Yazarlar Tahrir Defterlerinden sonraki dönemler için 1831 Nüfus Defteri ve 1845 Temettüat Defterlerinden yararlanmışlar ve nüfus hareketliliğini 1904 sayımlarına kadar getirmişlerdir. Buna rağmen aileler kendi şecere bilgilerini tam olarak tespit edemediklerinden soy kütüklerinin sağlıklı olarak 1463’lere kadar geriye taşınabilmesi oldukça zordur.

Tarihi ve Kültürüyle Geçmişten Günümüze Pursaklar kitabı adından da anlaşılabileceği gibi sadece bölgenin tarihini konu edinmiyor. Köyde kullanılan deyimler, terimler, bilmeceler, atasözleri, ağıtlar özenle toplanmış ve Türk Kültür tarihimize eklemlenmiştir.

Kitap eski fotoğraflarla süslenmiş, sadece yazılı bilgi değil görsel malzemeler de bu şekilde korunmuştur. O eski, körüklü fotoğraf makinelerinin karşısına geçip özel olarak hazırlanmış HATIRA perdelerinin önünde resim çektirmek de belli bir fedakârlığı gerektirmekteydi. Gönül isterdi ki yaşlı kimselerden yörenin şive/ ağız özelliklerini yansıtan sesli malzemeleri de toplama imkânı da olsaydı.

Tarihi ve Kültürüyle Geçmişten Günümüze Pursaklar kitabı sadece bir köyün veya bir ilçenin tarihi ve kültürünü değil daha geniş bağlamda bölge kültürünün ortaya çıkarılmasında güzel bir başlangıçtır. Yazarların bunu kendi imkânları ile yapmış olması üzerinde durulması gereken ayrı bir konudur. Normal olarak bu tür bölgesel kültür hizmetlerinde yöre belediyeleri görev alırlar. Böylece kitap daha yüksek sayıda basılır ve daha geniş okuyucu kitlesine ulaşır. Yazarların kitap için dağıtım adresi vermediklerine bakılacak olursa asıl amacın para kazanmak değil bir kültür hizmeti gerçekleştirmek olduğu anlaşılıyor. Bu yüzden de kendilerini ayrıca tebrik etmek gerek.

Arşivlerimizin halka daha çok açık olması, belgelere daha kolay erişiliyor olması bu tür bölgesel çalışmaların daha da artması için bir fırsattır. Arşivlerdeki bilgilerin basılı eserlerdeki bilgilerle yoğurulması ve gerektiğinde sözlü tarihle desteklenmesi ortaya güzel eserler çıkaracaktır. Köylerimizin tarihini yazmadan şehirlerimizin tarihini yazamayız. Unutmayalı, tarih kendi ailemizi, kendi çevremizi araştırmakla başlar.

Sayın Ali Osman Güzel’i ve Murat Şener dostumuzu yürekten tebrik ediyor, hayırlı, uğurlu olmasını diliyorum.

İletişim: [email protected]; [email protected]