Her yıl Aralık ayı geldiğinde çiçekçilerde ve sokak satıcılarında en çok dikkat çeken bitkilerden biri kokina çiçeğidir. Aslında birçok kişi onu “yılbaşı çiçeği” olarak bilir; kırmızı ve yeşilin göz alıcı uyumuyla yeni yıl ruhunu en iyi yansıtan bitkilerden biri haline gelmiştir. Peki, kokina neden her sene alınır? Bu minik kırmızı meyveler ve yeşil dallar neden bu kadar özel? Kokinanın kökeni nereye dayanıyor? İşte kokina çiçeğinin anlamı, tarihçesi ve bu kadar popüler olmasının ardındaki sebepler…
Kokina Nedir?
Kokina, aslında tek bir bitki değildir. Kırmızı meyveler ile yeşil dalların bir araya getirilmesiyle oluşturulan bir demettir.
Kırmızı meyveler “tavşan memesi” olarak bilinen Ruscus aculeatus bitkisinden gelir.
Yeşil kısımlar ise Smilax excelsa adlı sarmaşıktan elde edilir.
Bu iki bitkinin birleştirilmesiyle ortaya çıkan ürün, yıllardır özellikle İstanbul’da yılbaşının sembollerinden biri olmuştur.
Kokinanın Tarihi: Bizans’tan Günümüze Uzanan Bir Gelenek
Kokinanın kökeni İstanbul’un çok eski dönemlerine, hatta Bizans’a kadar uzanır. Rivayetlere göre kokina demetleri, kış aylarında evleri bereketlendirmek, kötülüklerden uzak tutmak ve yeni bir yıla şans getirmek için kapı önlerine asılırdı.
Osmanlı döneminde ise özellikle Rum ve Ermeni topluluklarında, yılbaşı yaklaştığında kokina hazırlayıp satmak gelenek haline geldi. Bu gelenek yıllar içinde bütün İstanbul’a yayıldı ve artık Türkiye’nin pek çok ilinde yeni yıl döneminin vazgeçilmez bir parçası oldu.
Kokina Çiçeği Neden Bu Kadar Popüler?
Her sene kokinanın yeniden alınmasının ve yeni yıl ruhunun değişmez bir simgesi olmasının birkaç önemli nedeni var:
Yeni Yılı Temsil Eden Kırmızı ve Yeşil Renklerin Buluşması
Kırmızı, yeni başlangıçların; yeşil ise bereketin, tazelenmenin ve umudun rengidir.
Kokina, bu iki rengi doğal bir şekilde bir araya getirir. Bu yüzden yılbaşını en iyi temsil eden bitkilerden biri olarak kabul edilir.
Şans, Bereket ve Koruyuculuk Sembolü
Kokina, halk kültüründe şans getiren bitki olarak bilinir.
Yeni yılın ilk gününde eve kokina sokmanın yıl boyunca bereket getireceğine,
Kötü enerjiyi uzak tuttuğuna,
Ev halkını nazardan koruduğuna
inanılır.
Çoğu kişi kokinayı sadece dekoratif olduğu için değil, bu manevi anlamı nedeniyle de her yıl satın alır.
Kurumayan Nadir Bitkilerden Biri
Kokina demetleri, uygun şekilde hazırlandığında aylarca formunu korur.
Yeşil dallar sarılmaz, kırmızı meyveler dökülmez. Bu da yılbaşında ev süslemek isteyenler için ekonomik ve uzun ömürlü bir seçenek olmasını sağlar.
El Emeği ile Hazırlanan Özel Bir Ürün Olması
Kokina demetleri tamamen elle hazırlanır. Her bir kırmızı meyve tek tek yeşil dal üzerine dikilir. Bu emek gerektiren süreç nedeniyle kokina hem değerli görülür hem de her yıl yeniden alınması beklenen özel bir yılbaşı geleneğine dönüşür.
İstanbul’a Özgü Bir Kültürel Miras
Özellikle Tarlabaşı, Balat, Kumkapı gibi semtlerde onlarca yıldır kokina hazırlayan aileler vardır. Bu nedenle kokina sadece bir süs değil; İstanbul’un kültürel hafızasında önemli bir yer tutan bir yeni yıl ritüelidir.
Kokina Çiçeği Ne Zaman Alınır?
Kokina genellikle Aralık ayının ilk haftası ortaya çıkar ve yılbaşına kadar satılır. En yoğun dönem 20–31 Aralık arasıdır.
Çiçekçiler, sokak satıcıları ve yılbaşı tezgâhlarında en çok ilgi gören ürünlerden biridir.
Kokina Çiçeğinin Fiyatı Neye Göre Değişir?
Her yıl kokinanın fiyatları merak edilir çünkü tamamen el emeğiyle yapıldığı için işçiliği yüksektir.
Fiyatlar:
Demetin büyüklüğüne,
Kırmızı meyve yoğunluğuna,
Kullanılan yeşil dal miktarına göre değişir.
Her yıl Aralık ayıyla birlikte kokina fiyatları sosyal medyada ve haberlerde gündem olur.
Kokina Nereye Konur?
Kokina genellikle:
Kapı girişine
Salon masasına
Yeni yıl ağacının yakınına
Mutfak ya da balkon kapısına
yerleştirilir.
Böylece hem dekoratif bir görüntü sağlar hem de geleneksel anlamıyla eve şans getirdiğine inanılır.