EBRU APALAK
Muğla’nın Menteşe ilçesine bağlı Bayır Mahallesi ile Yatağan’ın Deştin Mahallesi arasındaki Tekağaç mevkiinde kurulması planlanan çimento fabrikasına dair Deştin Çevre Platformu, 10 Eylül 2025’te Yatağan Muhtarlar Derneği’nin önünde basın açıklaması yaptı. Açıklamayı Deştin köyünden Mehmet Uyan okudu. Uyan, mühürlenen inşaatta köylülerin işe alınması ve muhtar Nail Karaman’ın fabrika projesini desteklemesine tepki gösterdi. Köyde toplumsal barışın zedelendiğini belirterek, Karaman’ı şu sözlerle eleştirdi:
“Gelişmeler daha önce de mahkeme kararlarına rağmen çimento felaketine karşı köylüyle birlikte hukuki ve fiili mücadelede yer almayan muhtar hakkındaki şirketle iş birliği yaptığı iddialarını güçlendirmiştir. Asıl görevi köyünü, köylüsünün sağlığını, köyünün su ve doğal kaynaklarını korumak olan Sayın Muhtara geçen pazartesi akşamı yapılan toplantıda işçi alımları, kimlerin işe girdiği, işe girenlerin nasıl, kim ya da kimler tarafından belirlendiği, oğlunun ve yakınlarının işe girdikleri iddiaları sorulmuştur. Ancak muhtar eleştirilere, sorulara yanıt vermek yerine bu toplantıda kendisini eleştiren köylülere bağırıp çağırmış, sorulara ve eleştirilere yanıt vermemiştir. Köylüleri geçtiğimiz günlerde güvenlik güçlerine şikâyet etmiştir. Köyünü, suyunu, ormanını, çayını, dağını, taşını, geçim kaynaklarını, ekmeğini ve sağlığını korumak için mücadele eden köylülerini şikâyet eden muhtar olarak tarihe geçmiştir.”
“MUHTAR, KAMU GÖREVİNİ YERİNE GETİRMİYOR”
Uyan, Muhtar Karaman’ın 31 Aralık 2014 tarihinde verilen olumlu Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunun onaylanmasına ilişkin duyuru yapmadığını hatırlattı. On bir yıldır muhtar olan Karaman’ın “köye ve köylülere değil çimento firmasına hizmet ettiğini” şöyle öne sürdü:
“Muhtarın kamu görevini yerine getirmediği, köyün lehine olan mahkeme kararlarına uygun davranmadığı, kamusal görevini yapmadığı, köyün, köylünün, sosyal, ekonomik, sağlık ve doğal yaşamla ilgili haklarını korumadığı, tam aksine köyün ve köylünün değil şirketlerin çıkarlarını koruduğu, kamu görevini kötüye kullandığı iddiaları ortadadır.”
Karaman hakkında “görevi kötüye kullanma, şirketlerle iş birliği yaparak çıkar ilişkileri kurma” gerekçeleriyle kaymakamlık, valilik ve savcılığa başvurarak şikâyetçi olacaklarını açıkladı.
NE OLMUŞTU?
Çimento fabrikasının yapımı 2021’de başladı. Muğla 2. İdare Mahkemesi, dava sürecinde alınan ve Zeytin Yasası’na dikkat çeken bilirkişi raporuna dayanarak ÇED raporunu Eylül 2023’te iptal etti. Fabrika, bu kararın ardından mühürlendi. Firma, daha sonra ÇED raporu almak için yeniden başvurdu. Başvurunun ardından Muğla’daki yerel internet sitelerinde fabrikanın yapılmasını istemeyen köylülere yönelik karalama içeren metinler yayınlandı. Deştin Çevre Platformu Sözcüsü Haluk Özsoy, çimento fabrikasının sahibinin yerel bir gazeteyi satın aldığını, IP adresi ve DNS’leri belli olmayan internet haber siteleri açtığını duyurdu. Söz konusu metinlerle ilgili Platformun başvurusu üzerine yayından kaldırma kararı verildi. Zeytincilik, meyve ve sebze üreticiliği ile geçinen köylüler, ormanın tam ortasına yapılmak istenen fabrikanın çevre kirliliği yaratacağını, Bayır beldesi ve civar köylerde yaşayanların sağlığını olumsuz etkileyeceğini ve zeytinciliğin zarar göreceğini söylüyorlar. Köylüler, hukuki süreç sona ermeden tesislerin yapımını tamamlayıp üretime geçmek isteyen fabrikanın çalışmalarını engellemek için haftalarca nöbet tuttu.
Muğla Büyükşehir Belediyesi, 55 köylü ve yaklaşık 10 sivil toplum kuruluşu, ikinci revize ÇED raporunun iptali için dava açtı. Firma, hukuki süreç devam ederken mühürlenen inşaat için yaklaşık 10 köylüyü işe aldı.