Bugün, 1978 yılında, iki ezeli düşman olan İsrail ve Mısır'ın tarihi bir barış antlaşmasına imza attığı Camp David Antlaşması'nın 47. yıl dönümü.
Bu anlaşma, Orta Doğu'da yeni bir dönemi başlatırken, aynı zamanda bölgesel siyaseti kökten değiştiren bir dönüm noktası oldu. Bu haberde, bu tarihi anlaşmanın nedenlerini, tarafları, öncesinde yaşananları, sonuçlarını ve hakkında pek bilinmeyen ilginç detayları inceliyoruz.
ANTLAŞMA ÖNCESİ
Camp David Antlaşması, bir gecede ortaya çıkmadı. Anlaşmanın temeli, yıllarca süren savaşlar, çatışmalar ve başarısız barış girişimleri üzerine inşa edildi.
- Süveyş Krizi ve Altı Gün Savaşı: 1956'daki Süveyş Krizi ve 1967'deki Altı Gün Savaşı, Mısır ve İsrail arasındaki düşmanlığı en üst seviyeye çıkardı. İsrail, bu savaşta Sina Yarımadası'nı işgal etti ve Mısır için büyük bir toprak ve prestij kaybı yaşandı.
- 1973 Yom Kippur Savaşı: Bu savaş, İsrail'in askeri yenilmezlik mitosunu sarsarken, Mısır'a ise askeri onurunu bir nebze olsun geri kazandırdı. Ancak bu savaşın sonunda, bölgede ne barış ne de istikrar sağlanmıştı.
GİZLİ GÖRÜŞMELER
Yom Kippur Savaşı'ndan sonra, her iki tarafta da barışa yönelik bir arayış başladı. Ancak asıl tarihi adım, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat'tan geldi.
- Sedat'ın Tarihi Kudüs Ziyareti: 1977 yılında Sedat, tüm dünyanın şaşkın bakışları arasında İsrail'in başkenti Kudüs'ü ziyaret etti ve İsrail Parlamentosu Knesset'te barış çağrısı yaptı. Bu tarihi adım, diplomatik buzları kırdı ve barış görüşmelerinin önünü açtı.
- Carter'ın Arabuluculuğu: ABD Başkanı Jimmy Carter, bu fırsatı kaçırmadı ve iki lideri, İsrail Başbakanı Menahem Begin ve Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat'ı, gizli bir zirve için ABD'deki başkanlık dinlenme tesisi olan Camp David'e davet etti.
CAMP DAVİD'DE 13 GÜN
1978 yılının Eylül ayında başlayan bu zirve, tarihin en gizli ve yoğun diplomatik görüşmelerinden biriydi. Görüşmeler, özellikle Begin'in katı tutumu ve Sedat'ın duygusal çıkışları nedeniyle defalarca çıkmaza girdi. Carter, iki lider arasında mekik dokuyarak gerilimi düşürmeye ve ortak bir zemin bulmaya çalıştı.
SONUÇLAR
17 Eylül 1978'de imzalanan Camp David Antlaşması, iki ana maddeden oluşuyordu:
- İsrail-Mısır Barış Antlaşması: Bu, iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasını ve Mısır'ın İsrail'i resmen tanımasını sağlayan tarihi bir adımdı.
- Sina Yarımadası'nın İadesi: İsrail, 1967'de işgal ettiği Sina Yarımadası'nı aşamalı olarak Mısır'a geri verdi.
- Filistin Sorunu: Antlaşma, Filistinlilerin özerkliği konusunda muğlak maddeler içeriyordu. Bu durum, Filistinliler ve diğer Arap ülkeleri tarafından büyük tepkiyle karşılandı.
AZ BİLİNEN İLGİNÇ GERÇEKLER
- Sedat'ın Fiyaskosu: Mısır, barış karşılığında Arap dünyasından dışlandı. Arap Birliği'nden çıkarılan Mısır'ın başkenti Kahire, Arap Birliği'nin merkezliği sıfatını kaybetti. Sedat, barış ödülü olarak 1981 yılında kendi korumaları tarafından suikastle öldürüldü.
- Başarı ve Nobel Ödülü: Menahem Begin ve Enver Sedat, bu tarihi anlaşma nedeniyle 1978 yılı Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
- Carter'ın Rolü: Jimmy Carter'ın kişisel çabaları, zirvenin başarısında belirleyici oldu. Eğer Carter'ın ısrarı ve arabuluculuğu olmasaydı, anlaşmanın imza atılma ihtimali çok düşüktü.
Camp David Antlaşması, Orta Doğu'daki siyasi denklemi kökten değiştirirken, barışın ancak cesur liderlerin ve güçlü bir arabuluculuğun birleşimiyle mümkün olabileceğini gösteren önemli bir ders niteliğindedir.