ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), 1992 yılında ilk kez bir pulsarın yörüngesinde keşfedilen ötegezegenlerin ardından geçen süreçte, keşif sayısının 6 bine ulaştığını duyurdu.
1995’te bir ana dizi yıldızının etrafında bulunan ilk ötegezegen sonrası Kepler ve TESS görevleriyle çalışmalar hız kazandı. NASA, 2015’te Kepler’in 1000’inci ötegezegenini doğruladığını, 2016’da yalnızca bir yıl içinde yaklaşık 1500 keşfin yapıldığını hatırlattı. 2022’de sayı 5 bine ulaşırken, 2025 itibarıyla bu rakam 6 binin üzerine çıktı.
Ötegezegenler: Demir Yağmurları ve Okyanus Dünyaları
NASA’nın açıklamasına göre, keşfedilen ötegezegenlerin çoğu Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerle benzerlik göstermiyor.
-
“Sıcak Jüpiterler”
-
Ultra kısa dönemli gezegenler
-
Gelgit kilitli dünyalar
bunlar arasında öne çıkan türler oldu. Bazılarında aşırı sıcaklık ve basınç koşulları görülürken, bazılarında demir yağmurlarının yağabileceği veya gezegenlerin tamamen okyanuslarla kaplı olabileceği belirtildi.
Keşif Yöntemleri
NASA verilerine göre:
-
Geçiş yöntemi: 4.500’den fazla ötegezegen keşfi
-
Radyal hız yöntemi: 1.140’tan fazla keşif
-
Doğrudan görüntüleme: 100’den az ötegezegen
Keşiflerin büyük bölümünü geçiş ve radyal hız yöntemleri oluşturuyor.
Yeni Teleskop Projeleri Yolda
Bilim insanları önümüzdeki dönemde büyük projelere odaklanıyor:
-
ESA PLATO (2026): Güneş benzeri yıldızların etrafında kayalık gezegenler
-
NASA Nancy Grace Roman Teleskobu (2027): Mikro mercekleme yöntemiyle binlerce ötegezegen
-
Çin Earth 2.0 (2028): Dünya büyüklüğünde gezegen arayışı
Ayrıca James Webb Uzay Teleskobu, kızılötesi gözlemleriyle ilk atmosfer analizlerini sunmaya başladı. Gelecekteki Habitable Worlds Observatory projesiyle, özellikle Dünya benzeri yaşanabilir gezegenlerin keşfi hedefleniyor.
NASA’dan Açıklama
NASA Ötegezegen Keşif Programı (ExEP) Yöneticisi Dawn Gelino, yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Keşfettiğimiz her farklı gezegen türü, gezegenlerin oluşum koşullarını ve Dünya gibi gezegenlerin ne kadar yaygın olabileceğini anlamamızda büyük rol oynuyor. Evrende yalnız olup olmadığımızı öğrenmek istiyorsak, bu bilgiler kritik öneme sahiptir.”