Dünya tarihinde yaşanmış olan felaketler arasında, sıklıkla ölümlere ve büyük hasarlara neden olan sel felaketleri öne çıkar. Doğal afetlerin insanlık tarihindeki etkilerini incelemek, hem tarihsel bir perspektif sunar hem de bugünün iklim değişikliği mücadelesi için önemli dersler sunar. İşte, tarihteki en büyük sel felaketleri hakkında ilginç bilgiler.
Antik Roma'nın Yıkımı (MS 79): Pompeii ve Herculaneum şehirleri, MS 79 yılında Vezüv Yanardağı'nın patlamasının ardından büyük bir sel felaketine maruz kaldı. Patlamanın ardından volkanik lavlarla birlikte gelen büyük bir sel, bu antik Roma şehirlerini tamamen gömerek binlerce insanın hayatına mal oldu.
Holandiyalıların Savaşı (1287): 1287 yılında Hollanda'yı vuran büyük bir sel felaketi, "Sint Lucia Felaketi" olarak bilinir. Denizlerin taşması sonucu, binlerce insan hayatını kaybetti ve büyük toprak kaymaları meydana geldi. Bu felaket, Hollanda'da deniz savunma sistemlerinin geliştirilmesi gerekliliğini vurguladı.
St. Felix Felaketi (1530)
Hollanda'da meydana gelen bu felaket, aniden bastıran yağış ve fırtına sonrası oluşmuş ve 100.000'den fazla insanın yaşamına mal olmuştur. Selin o tarihte cumartesine denk gelmesi nedeniyle afet, "lanetli cumartesi" olarak da anılmaktadır.
Burchardi Felaketi (1634)
Almanya ve Danimarka'yı etkileyen bu afetin sebebi, denizde oluşan gel-gitlerin yarattığı dev dalgalar olmuş ve 8.000 kişi hayatını kaybetmiştir.
Noel Felaketi (1717)
1717'nin ilk gününde Orta ve Kuzey Avrupa'da yoğun yağışlar meydana gelmiş ve içlerinde Almanya,Hollanda ve İskandinav ülkelerinin de bulunduğu ülkelerde sel felaketi meydana gelmiştir. En çok hasarın Hollanda'ya olduğu selde, 14.000 kişi yaşamını yitirmiştir.
Sarı Nehir Felaketi (1887)
Çin'de meydana gelen ve Huayuankou şehrinin yanındaki Sarı Nehrinin taşmasına neden olan sel'de yaklaşık 1 ila 2 milyon arası insan yaşamını kaybetmiştir. Bölgede alçak ovaların çok olması nedeniyle etkisi büyük olmuştur.
Büyük Mississippi Seli (1926)
Her şey 1926 yılında Mississippi’deki şiddetli yağmurlarla başlamıştı. Yağmur şiddetini yitirmedi ve 1927 yılında Mississippi nehri 145 yerden sınırlarını yardı, 70.000 km²’lik bir alana taştı. Oluşan selin bilançosu ise; 7 eyalette 246 can kaybı, 400 milyon dolarlık da bir maddi hasardı. Amerika tarihinin en yıkıcı nehir taşması felaketi olan Büyük Mississippi seli, birçok Afro-Amerikan’ı evinden etmiş hatta Mississippi nehrinin daha aşağı kısımlarındaki yaşayan insanların kuzeye göç etmelerine sebep olmuştur. Birçok insan kalıp evlerini yeniden inşa etmektense kuzeye sanayi bölgelerine yerleşmeyi tercih etmişlerdir. 1910 ve 1970 yılları arasında 6 milyon Afro Amerikan’ın güneyden kuzeye göç ettiği Büyük Göç’ün ilk aşamasının büyük bir oranını Büyük Mississippi Seli'nden sonra ve Büyük Buhran döneminde göç eden Afro-Amerikanlar oluşturmaktadır.
Büyük Çin Felaketi (1931)
1931 yılında Çin'i vuran büyük sel felaketi, yaklaşık 4 milyon insanın ölümüne neden oldu ve milyonlarca insan evsiz kaldı. Yangtze Nehri'nin taşması ve sürekli yağışlar, bu felaketi daha da kötüleştirdi. Bu olay, dünya genelinde yardım kampanyalarının başlamasına yol açtı.
Sarı Nehir Felaketi (1938)
Yine 1887'deki afet gibi Çin'deki Sarı Nehrinin taşması sonucu oluşan selde 500.000 ila 800.000 arasında insan hayatını yitirmiştir.
Doğu Guatemala Felaketi (1949)
Tropikal fırtınayla birlikte aşırı yağışların aniden bastırdığı bu fakir ada ülkesinde altyapı nedeniyle yollar ırmağa dönüşmüş ve oluşan afette 40.000 kişi yaşamını yitirmiştir.
Hindistan'ın Büyük Felaketi (1954): Assam, Hindistan'ı 1954 yılında vuran büyük bir sel felaketinin merkezi oldu. Brahmaputra Nehri'nin taşması, yüz binlerce insanın hayatını kaybetmesine ve milyonlarca kişinin evsiz kalmasına neden oldu. Bu felaket, sel kontrol tedbirlerinin Hindistan'da daha da önem kazanmasına yol açtı.
Kızıl Nehir Felaketi (1971)
Vietnam'ın kuzeyinde Kamboçya ve Laos'a yakın yerde alan Hanoi ve Kızıl Nehirlerin birleştiği alanda aşırı Muson yağışlarının da etkisiyle meydana gelen selde 100.000 kişi yaşamını yitirmiştir.
10- Bankiyo Baraj Felaketi (1975)
Nina Tayfunu sonucunda Çin'e ait barajda çatlak meydana gelmiş ve sızıntı sonrası oluşan selde 231.000 kişi yaşamını kaybetmiştir.
11- Vargas Felaketi (1999)
Ekvatoral İklimin yaşandığı Venezuela'da, aşırı yağışlar nedeniyle kıyı şehri olan Vargas'da meydana gelen sel felaketidir. 2 gün süren sel felaketinde 10.000'lerce insan hayatını kaybetmiş ve sokaklar çamur gölüne dönmüştür.
Tarihteki bu büyük sel felaketleri, bugünün iklim değişikliği sorununa dair önemli dersler sunmaktadır. İklim değişikliği, aşırı hava olaylarını ve sel felaketlerini artırabilir. Bu nedenle, dünya genelinde çevresel sürdürülebilirlik ve sel koruma projeleri daha da kritik hale gelmektedir.
Sonuç: Tarihteki büyük sel felaketleri, insanlık için trajik anılarla dolu ancak aynı zamanda doğanın gücüne karşı insanların direnişini de yansıtıyor. Bu olaylar, iklim değişikliği konusundaki bilinci artırarak gelecek nesiller için daha güvenli bir dünya oluşturma konusundaki kararlılığımızı pekiştirmeli.