1995 yılında Bosna Hersek'in Srebrenitsa kentinde yaşanan ve II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da gerçekleşen en büyük sivil katliam olarak tarihe geçen Srebrenitsa Soykırımı’nın üzerinden 29 yıl geçti. Aradan geçen yıllara rağmen, acılar tazeliğini koruyor; adalet arayışı ise hâlâ sürüyor.
Srebrenitsa Katliamı: Tarihsel Arka Plan
11 Temmuz 1995’te Bosnalı Sırp güçler, Birleşmiş Milletler tarafından “güvenli bölge” ilan edilen Srebrenitsa’yı kuşatarak ele geçirdi. Ardından, yaşları 12 ila 77 arasında değişen 8 binden fazla Boşnak erkek ve çocuk, sistematik olarak infaz edildi. Kadınlar ve küçük çocuklar ise zorla bölgeden sürüldü. Cesetler, toplu mezarlara gömülerek izler silinmeye çalışıldı.
Adalet Süreci ve Uluslararası Kararlar
Srebrenitsa’daki katliam, 2001 yılında Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY) tarafından resmen “soykırım” olarak tanındı. Katliamın sorumlularından Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladiç ve Sırp lider Radovan Karadziç müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Ancak insan hakları örgütleri ve kurban yakınları, hala adaletin tam anlamıyla yerini bulmadığını vurguluyor.
Yıllar içinde açılan mezarlardan binlerce kişinin kalıntıları çıkarıldı. DNA analizleriyle kimlik tespitleri devam ederken, hâlâ kayıp olan 1000'e yakın kişinin akıbeti bilinmiyor.
2025’te Srebrenitsa’nın Güncel Anlamı
Srebrenitsa Katliamı, sadece bir tarihsel trajedi değil, aynı zamanda uluslararası toplumun barış güvencesindeki yetersizliğinin sembolü olarak görülmeye devam ediyor. 2025 yılı itibarıyla Avrupa’da artan etnik gerilimler, göçmen karşıtlığı ve aşırı sağ hareketler, bu tür insanlık suçlarının tekrar yaşanabileceğine dair endişeleri de beraberinde getiriyor.
Avrupa Parlamentosu, 2025 yılının başında Srebrenitsa Katliamı’nın resmî olarak “Avrupa Soykırım Anma Günü” ilan edilmesini oylamış, bu öneri geniş destek bulmuştu. Türkiye dâhil olmak üzere birçok ülke, bu kararın eğitim müfredatlarına yansıması gerektiğini savunuyor.
"Unutmadık, Unutturmayacağız"
Srebrenitsa, yalnızca Bosna Hersek’in değil, tüm dünyanın hafızasında derin bir yara olarak kalmaya devam ediyor. İnsan hakları savunucuları ve sivil toplum kuruluşları, genç nesillere bu katliamın anlatılmasını, uluslararası hukukun işlerliğinin artırılmasını ve benzer trajedilerin önlenmesini talep ediyor.