İstinye Üniversitesi Hastanesi Medical Park Gaziosmanpaşa'da görev yapan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Kadir Ömer Çetin, bebeklerde sıklıkla gözlenen reflü vakaları hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Gastroözofageal reflünün, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması durumu olduğunu dile getiren Uzm. Dr. Çetin; sık kusma veya ağza yemek gelmesini, beslenme sırasında huzursuzluk veya ağlamayı, yutma sırasında ağrı ya da rahatsızlık hissini, kilo alamamayı veya kilo kaybını, uykuya dalamamayı, öksürük, hırıltı, ağız kokusunu, salya artışını, yutkunmada zorluk veya beslenmeyi reddetmeyi, arkaya doğru gerilen vücut duruşunu ve başını arkaya atma gibi belirtileri yaygın görülen reflü belirtileri olarak sıraladı. Uzm. Dr. Çetin, bu tür belirtilerin genellikle ‘gastroözofageal reflü hastalığı (GERH)’ olarak adlandırıldığını söyledi.
Bebeklerde Görülen Reflü 12-18 Aylarda kendiliğinden geçiyor
Bebeklerde görülen reflünün çoğu zaman fizyolojik bir durum olduğunu ve sindirim sisteminin gelişmesiyle birlikte genellikle 12–18 ay içinde kendiliğinden geçtiğini belirten Uzm. Dr. Çetin, “Bebeklerde beslenme alışkanlıkları, reflünün ortaya çıkmasında veya şiddetlenmesinde önemli rol oynar. Uygun olmayan beslenme yöntemleri, mide basıncını artırarak mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını kolaylaştırabilir. Bebeklerin mideleri küçük olduğu için fazla beslenmeleri durumunda mide basıncı artar ve reflü olabilir” diyerek bebeklerin beslenmesiyle sindirim sisteminin gelişimi arasındaki ilişkiye vurgu yaptı.
Sürekli Kusma ve Kilo Alamama Durumuna Dikkat Edilmesi Gerekiyor
Her ne kadar büyümeyle birlikte reflü vakaları azalıyor olsa da bebeklerin dikkatle takip edilmesi gerekiyor. 12-18 ay civarında bebeklerin sindirim sistemi olgunlaştıkça reflü semptomlarının azaldığını söyleyen Uzm. Dr. Çetin, “Ancak şiddetli ya da sürekli kusma, kilo alamama, huzursuzluk gibi belirtiler varsa araştırılması gerekir” diyerek dikkatli olunması ve doktora başvurulması gerektiğini belirtti. Uzm. Dr. Çetin, “Kusmalar çok sık, şiddetli veya fışkırır tarzdaysa, her beslenme sonrası yoğun kusma durumunda, bebek yeterince kilo almıyorsa veya kilo kaybı varsa çocuk hekiminden destek alınabilir. Beslenme yetersizliği reflünün ciddi olduğunu gösterebilir. Beslenme sırasında ağlama, emmeyi reddetme durumuna da dikkat edilmelidir. Yemek borusunda tahriş veya ağrı olabilir. Kusmukta kan varsa, bebek uyurken aniden nefes alamıyor gibi oluyorsa, sürekli öksürük, hırıltı, ses kısıklığı varsa, bebek başını geriye atarak arkaya eğiliyorsa (opistotonus duruşu) mutlaka doktora başvurulmalıdır." diyerek bu belirtilerin erken tanı ve müdahale yanında bebeğin gelişimi ve sağlığı açısından da önemli olduğunu vurguladı.
Belirtiler ve Fizik Muayene Yoluyla Teşhis Konuluyor
Bebeklerde reflü tanısı, genellikle belirtiler ve fizik muayeneyle konulurken bazı durumlarda tanıyı kesinleştirmek veya diğer sorunları dışlamak için ek testler yapılabiliyor. Uzm. Dr. Çetin, “Fizik muayenede kusmaya bağlı dehidrate ve huzursuz görünüm ve tartı alamama ya da tartı kaybı saptanabilir. Tanıyı destekleyen bu testler her zaman yapılmaz, yalnızca şüpheli veya ağır durumlarda uygulanır. 24 saat pH metri testi, üst gastrointestinal sistem grafisi (baryumlu röntgen), endoskopi gibi tanı testleri uygulanabilir. Tanı için destekleyici tedavi uygulanıp belirtiler gerilerse tanı doğrulanmış olur. Tedaviden yola çıkarak tanı kesinleştirme yöntemi uygulanabilir” sözleriyle tanı konulmasında izlenen yöntemler hakkında bilgi verdi.
Bebeklerde Görülen Reflünün Muhtemel Nedenleri
Bebeklerde görülen reflünün muhtemel nedenleri hakkında değerlendirmede bulunan Uzm. Dr. Çetin; alt özefagus sfinkterinin tam olarak gelişmemiş olmasını, sıvı ağırlıklı beslenmeyi, yatar pozisyonda uzun süre kalmayı, mide kapasitesinin küçük olmasını, erken doğumu, hızlı ve aşırı beslenmeyi ve inek sütü proteini alerjisini reflüye sebep olabilen sebepler olarak değerlendirdi. Genellikle anatomik gelişim ve besleme alışkanlıklarıyla ilgili oldukları görülen bu sebeplerden bazıları, bebeklerin büyümesiyle ortadan kalkarken besleme alışkanlıklarıyla ilgili olan durumlarda anne babaların tutumları önem kazanmakta.
Aşırı Besleme Reflüyü Artırabiliyor
Bebekleri besleme yaklaşımlarının, reflünün ortaya çıkmasında veya şiddetlenmesinde önemli rol oynadığını vurgulayan Uzm. Dr. Çetin, “Uygun olmayan beslenme yöntemleri, mide basıncını artırarak mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını kolaylaştırabilir. Aşırı ve sık sık besleme (fazla miktarda süt/mama), hızlı ve yanlış pozisyonda besleme, beslenme sonrası hemen yatırma, katı gıdalara erken geçiş (ek gıdaya erken başlama), reflüyü artıran bazı etkenlerdir” dedi.
Besleme Alışkanlıkları Konusunda Bilinçli Olunmalı
Uzm. Dr. Çetin'in açıklamalarına göre bebeklerde görülen reflü, besleme alışkanlıklarının değiştirilmesiyle azaltılabiliniyor. Az ve sık besleme, besleme sırasında bebeği dik oturtmak, besleme sonrasında 20-30 dakika süreyle bebeğin başını dik tutma, besleme sonrasında gaz çıkarmak, inek sütü proteini alerjisi olan çocuklarda uygun mama kullanımı ve mama yerine anne sütüne devam etmek anne ve babalar tarafından dikkat edilmesi gereken besleme alışkanlıkları olarak öne çıkıyor.
Tedavi Edilmeyen Reflü Ciddi Sağlık Sorunlarına Yol Açıyor
Reflü tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına sebep olabiliyor. Uzm. Dr. Çetin, yaptığı açıklamada tedavi edilmeyen reflü sebebiyle ortaya çıkabilecek sağlık sorunları ve hastalıklar hakkında da açıklama yaptı. Yetersiz kilo alımı ve büyüme geriliği, yemek borusunda tahriş (özofajit), beslenme fobisi ve emme sorunları, solunum yolu hastalıkları, uyku bozuklukları, anemi (kansızlık), ve gelişimsel gerilik reflü sebebiyle görülebilecek sağlık sorunları ve hastalıklar arasında yer aldı.