ABD Başkanı Donald Trump ve eski danışmanı Elon Musk arasında gerilim hızla tırmanıyor. Bu seferki ana konu uzay masrafları oldu.
ABD Başkanı Donald Trump, ''Bütçemizde milyarlarca dolar tasarruf etmenin en kolay yolu, Elon'un Devlet Sübvansiyonlarını ve Sözleşmelerini feshetmektir. Biden'ın bunu yapmamasına hep şaşırmışımdır!'' açıklamasını yaptı.
Bu açıklamaya cevap olarak Elon Musk, ''Başkan'ın hükümet sözleşmelerimin iptali hakkındaki açıklamasının ardından SpaceX Dragon uzay aracını derhal hizmet dışı bırakmaya başlayacak.'' dedi.
SPACEX VE ABD HÜKÜMETİ
SpaceX ve ABD hükümeti arasındaki ilişki, büyük ölçüde işbirliği ve karşılıklı bağımlılık üzerine kuruludur, ancak zaman zaman gerilimler de yaşanabilmektedir. Bu ilişkiyi birkaç ana başlık altında özetleyebiliriz:
-
NASA ile İşbirliği (Ticari Uzay Programları): SpaceX'in ABD hükümeti ile olan ilişkisinin en önemli ayağını NASA ile olan işbirliği oluşturur. NASA, uzay taşımacılığı maliyetlerini düşürmek ve uzaya erişimi çeşitlendirmek amacıyla "ticari" şirketlerle ortaklık kurma stratejisi benimsemiştir. Bu kapsamda SpaceX, Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) kargo (Commercial Resupply Services - CRS) ve astronot (Commercial Crew Program - CCP) taşımacılığı için milyarlarca dolarlık sözleşmeler kazanmıştır. Falcon 9 roketleri ve Dragon kapsülleri, bu görevlerde başarıyla kullanılarak ABD'nin kendi topraklarından insanlı uzay uçuşları yapabilmesini sağlamıştır. NASA, aynı zamanda Ay ve Mars görevleri için geliştirilen Starship projesinde de SpaceX ile önemli sözleşmeler imzalamıştır.
-
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ve Uzay Kuvvetleri ile İşbirliği: SpaceX, ulusal güvenlik fırlatmaları alanında da önemli bir rol oynamaktadır. ABD Savunma Bakanlığı ve Uzay Kuvvetleri, ulusal güvenlik uydularını ve diğer askeri yükleri yörüngeye taşımak için SpaceX'in Falcon 9 ve Falcon Heavy roketlerini kullanmaktadır. Özellikle Starlink uyduları, askeri iletişim ve istihbarat alanında potansiyel kullanım alanları nedeniyle Pentagon'un ilgisini çekmektedir. Hatta son dönemde SpaceX'in ABD istihbarat kurumları için casus uydu ağı kurduğuna dair haberler de ortaya çıkmıştır.
-
Finansman ve Teşvikler: SpaceX, başlangıcından itibaren devletten önemli miktarda finansal destek ve teşvik almıştır. NASA'nın ticari programları aracılığıyla sağladığı fonlar, şirketin roket ve uzay aracı geliştirme maliyetlerinin bir kısmını karşılamasına yardımcı olmuştur. Bu destekler, uzay endüstrisindeki yenilikçiliği teşvik etmeyi ve ABD'nin uzay liderliğini sürdürmeyi amaçlamaktadır.
-
Gerilim Alanları: İşbirliğine rağmen, özellikle Elon Musk'ın siyasi yorumları veya şirketlerinin (Tesla gibi) maruz kaldığı bazı düzenleyici baskılar nedeniyle zaman zaman gerilimler yaşanabilmektedir. Örneğin, elektrikli araç vergi teşvikleri, Starlink'in hava trafik kontrolünde kullanılması talebi gibi konularda Elon Musk ile bazı ABD'li siyasetçiler veya hükümet yetkilileri arasında anlaşmazlıklar olduğu görülmüştür. Ancak bu gerilimler, genel olarak SpaceX'in ABD'nin uzay programları ve ulusal güvenlik hedefleri için kritik bir ortak olduğu gerçeğini değiştirmemektedir.