ABD'nin ticaret ortaklarına yönelik karşılıklılık esasına dayalı tarifeleri 90 günlük süreyle askıya almasına karşın, Çin’e toplamda yüzde 145 oranında vergi uygulanması, iki büyük ekonomi arasındaki gerilimi artırarak endişeleri derinleştiriyor. Bu kapsamda yapılan açıklamalar ve haber akışı, yatırımcıların yakın takibinde bulunuyor.
ABD İç Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Gümrük ve Sınır Koruma Kurumu’nun yayımladığı yeni düzenlemeye göre; bilgisayar, akıllı telefon, çip, çip üretim makineleri, işlemciler, modem ve güneş panelleri gibi ürünler artık karşılıklılık temelli tarifelere değil, mevcut tarifelere göre değerlendirilecek.
Yapılan bu düzenleme, 5 Nisan'dan itibaren ithal edilen ya da antrepodan çıkarılan ürünler için geçerli olacak. ABD Başkanı Donald Trump ise konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, herhangi bir tarife muafiyetinin söz konusu olmadığını ve Ulusal Güvenlik Tarife İncelemeleri kapsamında yarı iletkenler ve elektronik tedarik zincirine odaklanacaklarını vurguladı.
Trump, ABD’ye karşı en büyük adaletsizlikleri Çin’in yaptığını belirterek, ticaretteki haksız dengeler ve tarifeye tabi olmayan engellerin görmezden gelinmeyeceğini söyledi. Cuma günü herhangi bir muafiyet ilan edilmediğini de yineledi.
Söz konusu ürünlerin hâlihazırda fentanil krizi nedeniyle uygulanan yüzde 20 oranındaki tarifeye tabi olduğunu kaydeden Trump, yalnızca tarife kategorisinin değiştirildiğini ifade etti.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt ise cuma günkü açıklamasında, Başkan Trump’ın Çin ile tarifeler konusunda anlaşmaya varma konusunda "iyimser" olduğunu dile getirdi.
Öte yandan, ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin açıklamaları da piyasaların yönünü belirlemeye devam ediyor. Boston Fed Başkanı Susan Collins, geçtiğimiz cuma günü yaptığı değerlendirmede, finansal piyasalarda bir istikrarsızlık yaşanması halinde Fed’in gerekli tüm araçları kullanmaya hazır olduğunu belirtti.
New York Fed Başkanı John Williams ise yürürlükteki ticaret politikalarının bu yıl enflasyonu hızlandırabileceğini, Fed’in uzun vadeli enflasyon beklentilerini kontrol altında tutmasının büyük önem taşıdığını ifade etti.
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem ise, kısa vadede enflasyonun yükselirken iş gücü piyasasının zayıflayabileceği uyarısında bulundu. Ayrıca, bazı tarifelerin enflasyon üzerinde kalıcı baskı yaratabileceğini ve uzun vadeli beklentilerin sabit tutulması gerektiğini söyledi.
ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni haftaya pozitif başladı
New York Borsası, cuma gününü yükselişle tamamladı. Nasdaq endeksi yüzde 2,06, S&P 500 yüzde 1,81 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,56 oranında değer kazandı. ABD’de endeks vadeli kontratları ise haftanın ilk işlem gününe olumlu bir başlangıç yaptı.
ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,47 seviyelerinde sabitlenirken, dolar endeksi yüzde 0,5 düşüşle 99,6’ya geriledi. Bu seviye, Temmuz 2023’ten bu yana görülen en düşük nokta olarak kayıtlara geçti.
Analistler, Trump yönetiminin ticaret politikalarının yatırımcıları ABD varlıklarından uzaklaştırarak alternatif "güvenli limanlara" yönelttiğini belirtti. Cuma günü altının ons fiyatı 3 bin 245 dolarla rekor kırarken, günü yüzde 2 yükselişle 3 bin 239 dolardan kapattı. Yeni haftada ise altının onsu yüzde 0,2 gerileyerek 3 bin 231 dolardan işlem görüyor.
Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 0,2’lik düşüşle 64,1 dolar seviyesine indi.
Avrupa piyasaları ABD ile yürütülecek tarifeye dair görüşmelere odaklandı
Avrupa borsaları, cuma günü ABD ile tarifelere ilişkin belirsizliklerin etkisiyle İngiltere hariç negatif kapandı. AB Komisyonu’nun Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic’in tarifeleri görüşmek üzere bugün Washington’a gitmesi bekleniyor.
Brüksel’de düzenlenen basın toplantısında konuşan AB Komisyonu Sözcüsü Olof Gill, Avrupa’nın ABD ile karşılıklı yarar sağlayacak bir anlaşmaya hazır olduğunu söyledi. Gill, Atlantik’in iki yakasında ve küresel ekonomide oluşabilecek gerginliklerin önlenmesinin önemine vurgu yaptı.
Sefcovic’in Washington’da, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ile görüşmesi bekleniyor.
Analistler, bu görüşmelerin hem Avrupa hem de ABD ekonomileri açısından kritik olduğunu belirterek, bir anlaşma sağlanması durumunda küresel risk iştahının artabileceğini ifade etti.
Avrupa’da süregelen resesyon endişeleriyle birlikte, yüksek tarifelerin özellikle imalat sektörünü olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor. Otomotiv gibi stratejik alanlarda ABD’ye ihracat yapan Avrupa ülkelerinin, 90 günlük sürenin sonuna kadar bir uzlaşma sağlaması bekleniyor.
Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,64 artarken; Almanya’da DAX 40 yüzde 0,92, Fransa’da CAC 40 yüzde 0,30 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,73 düşüş kaydetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar haftaya pozitif bir başlangıç yaptı.
Asya piyasalarında da tarife iyimserliği etkili
Asya borsaları, ABD'nin tarifelerle ilgili yumuşama sinyalleri vermesinin ardından haftaya olumlu bir görünümle başladı. Bölgede teknoloji hisseleri öncülüğünde yükselişler dikkat çekiyor.
ABD tarafının yarı iletken ve teknoloji ürünlerinin artık mevcut tarifeler kapsamında değerlendirileceğini açıklaması, geçen haftanın satıcılı havasını tersine çevirdi.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, yaptığı açıklamada, ABD’nin gümrük tarifesi kararlarının hem küresel hem de yerel ekonomi üzerindeki belirsizlikleri artırdığını ifade etti. Ueda, bu politikaların çeşitli kanallarla Japon ekonomisi üzerinde de baskı yaratabileceğini söyledi.
BoJ’un para politikasını sürdürülebilir yüzde 2 enflasyon hedefine ulaşacak şekilde yönlendireceğini dile getiren Ueda, ekonomik gelişmeleri ön yargısız bir şekilde izlemeye devam edeceklerini kaydetti.
Japonya’da açıklanan verilere göre, şubat ayında sanayi üretimi aylık bazda yüzde 2,3 artış gösterse de beklentilerin altında kaldı. Aynı dönemde kapasite kullanım oranı ise yüzde 1,1 geriledi. Çin'de ise mart ayı dış ticaret fazlası 102,6 milyar dolar ile öngörüleri aştı.
Bu gelişmelerle birlikte Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2, Güney Kore’de Kospi yüzde 1, Hong Kong’da Hang Seng yüzde 2,2 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,8 oranında artış gösterdi.
Yurt içinde gündem: Cari denge
Cuma günü alıcılı seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi yüzde 0,45 yükselerek 9.380,95 puana ulaştı. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 nisan vadeli kontratı ise akşam seansında yüzde 0,3’lük artışla 10.419,00 puana çıktı.
Haftanın ilk işlem gününde yatırımcıların gözü şubat ayına ilişkin açıklanacak ödemeler dengesi verisine çevrildi. AA Finans anketine göre ekonomistler, şubat ayında cari işlemler dengesinde 4 milyar 325 milyon dolarlık açık bekliyor. Yıl genelinde ise cari açık tahmini 21 milyar 970 milyon dolar olarak öngörülüyor.
Dolar/TL kuru, cuma gününü yüzde 0,4 artışla 38,0580 seviyesinden kapattı. Yeni haftada ise kur, yüzde 0,1’lik sınırlı düşüşle 38,0150’den işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde cari açık verisinin, yurt dışında ise genel veri akışının sakin olacağını belirtti. Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.500 ve 9.600 puan seviyeleri direnç, 9.200 ve 9.100 seviyeleri ise destek olarak öne çıkıyor.
Bugün piyasaların odağında olan veri:
-
10.00 Türkiye, Şubat ayı cari işlemler dengesi