TÜİK, ‘Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi, Eylül 2022’ verilerini yayımladı.
Buna göre, yurt dışı üretici fiyat endeksi yıllık olarak % 117,04, aylık olarak ise % 0,67 oranında arttı.
2022 yılı Eylül ayında YD-ÜFE bir önceki aya göre % 0,67, bir önceki yılın Aralık ayına göre % 40,72, bir önceki yılın aynı ayına göre % 117,04 ve on iki aylık ortalamalara göre % 95,77 artış gösterdi. Bir önceki veri yıllık % 118 artış şeklindeydi.
Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında % 121,80, imalatta % 116,95 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında % 128,34, dayanıklı tüketim malında % 106,95, dayanıksız tüketim malında % 105,70, enerjide %211,54, sermaye malında % 105,34 artış olarak kaydedildi.
Hatırlatayım gene TÜİK tarafından yayınlanan Yİ-ÜFE’de 2022 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre % 4,78, bir önceki yılın Aralık ayına göre % 82,45, bir önceki yılın aynı ayına göre % 151,50 ve on iki aylık ortalamalara göre %114,02 artış gösterdi.
Yİ-ÜFE ve YD-ÜFE arasındaki bir miktar fark var bu farkı doğuran temel etken ise kurların enflasyon oranında artmıyor olmasıdır.
İktidar enflasyon ile mücadele edeceğine kurları sabit tutmaya uğraşıyor ve bu yüzden de kurlar enflasyonun altında artıyor.
Zaten Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’de enflasyona ilişkin olarak “İlk 7 ayda enflasyonun altında kur artışı var. Enflasyondaki artış hızı düştü. Aralık ayından itibaren baz etkisiyle başlayacak olan aşağı sert yöndeki düşüş trendi 2023’te devam edecek” demişti.
Nebati Beyin baz etkisi tutar mı göreceğiz, lakin kurların olması gereken doğal seviyede olmaması dış ticaret açığını ve dolayısı ile de cari açığı patlatmaktadır.
Eylül ayı itibariyle son gelen dış ticaret verilerinden de durumu son derecede açık ve net olarak görüyoruz, bu verilere göre:
- Eylül ayı geçici dış ticaret istatistiklerine göre bu dönemde Türkiye’nin İthalatı % 41,5 artışla 33 milyar dolar oldu.
- Türkiye’nin ihracatı ise yıllık % 9,2 artışla 22,6 milyar dolar oldu.
- Eylül’de dış ticaret açığı % 298,3 artışla 10,4 milyar dolar oldu. Böylelikle Eylül ayında da dış ticaret açığı 10 milyar doların üzerine çıktı.
- İhracatın ithalatı karşılama oranı Eylül’de 20,3 puan azalarak % 68,5 olarak gerçekleşti.
- Enerji verileri hariç tutulduğunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı 16,5 puan azalarak % 89,2 olarak gerçekleşti.
- Ocak-Eylül döneminde ise Türkiye’nin ithalatı % 40,8 artışla 272,04 milyar dolara yükseldi.
- Ocak-Eylül döneminde ise Türkiye’nin ihracatı ise sadece % 17,1 artışla 188,22 milyar dolar oldu.
- Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığı % 158,5 artışla 83,82 milyar dolar seviyesine yükseldi.
Bu trend devam ederse 2022 yılı toplam dış ticaret açığının 110 milyar doları aşacağı öngörülebilir.
Cari açık meselesine gelince: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ağustos ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistiklerine göre bu dönemde aylık cari açık 3,11 milyar dolar oldu. Yıllık cari açık ise 40 milyar doları aşarak 2018’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
TCMB’nin değerlendirmesine göre, bu gelişmede ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 6,8 milyar dolar artarak 9,7 milyar dolara yükselmesi etkili oldu.
İktidar enflasyonu baskılamadan kuru baskılamaya uğraşmaya çalışmanın eninde sonunda yaratacağı kur depremi ve borç krizinden bihaber aynı nafile politikalara devam ediyor. Bu işin nereye varacağını pek yakında göreceğiz gibime geliyor…