ÜLKER TAKIMYILDIZI HIDRELLEZ

Nuray BİLGİLİ Şamanlar Ülker Takımyıldızının konumuna göre Yeni Yıl’ı karşılar. Ülker’in gündüz göğünde Güneş ile birlikte...

Şamanlar Ülker Takımyıldızının konumuna göre Yeni Yıl’ı karşılar. Ülker’in gündüz göğünde Güneş ile birlikte yükseldiği dönem, Bahar mevsimini başlatır Türkler günümüzde bu döneme Hıdrellez adını verir. Türklerin Kadim Takviminin de başlangıcı sayılır. Kasım ayı ise Kış Mevsimini başlatır. Mayıs ve Kasım ayları yılı ikiye böler.

Ülker Takımyıldızı Türklerin takviminde önemlidir. Arkaik anlamı unutulsa da, her yıl Mayıs ayında ateşler yakarak Hıdrellezi kutlarız.

Ülker Türkler için hem mitolojik açıdan hem de zamanı belirlemek açısından çok önemli bir göksel simgedir. Türkler zamanı daha doğrusu yılı Ülkerlere göre ikiye böler. Türk astronomisinde Ülgü Türkçe “Ölçü” anlamına gelir. “Ül” kökü bölmek, üleştirmek, pay etmek anlamları içerir. Ülkerler ya da Ülker Burcu, Türklerin “Ölçü” olarak kullandığı yılı ikiye “Bölen” bu kadim takımyıldıza verdikleri isimdir.

Çinliler Türklere Hu adını verirdi. Hu’ları ise “Mao” adını verdikleri ve uzun saçlı savaşçı bir Alp’e benzettikleri Ülker Takımyıldızı ile özdeşleştirirlerdi. Bu yıldızın diğer adı Kara Alp ve Alp Yıldızı idi. Anadolu Folklorunda Ülker bir delikanlı Venüs güzel bir kız olarak anlatılır. Ülkerin zirvede-tepede olduğu dönem kış gündönümüdür ve soğuk havanın Ülker Takımyıldızından geldiği düşünülür.

Ülker Türkler için hem mitolojik açıdan hem de zamanı belirlemek açısından çok önemli bir göksel simgedir. Türkler zamanı daha doğrusu yılı Ülkerlere göre ikiye böler. Türk astronomisinde Ülgü Türkçe “Ölçü” anlamına gelir. “Ül” kökü bölmek, üleştirmek, pay etmek anlamları içerir. Bu bağlamda “Ülke” bölünmüş toprak ile oluşturulmuş bölge demektir. Ülkerler ya da Ülker Burcu, Türklerin “Ölçü” olarak kullandığı yılı ikiye “Bölen” bu kadim takımyıldıza verdikleri isimdir. Türkler mevsimi Ülker Burcuna göre ayarlar. Bu günlerde gece göğüne bakarsanız Ülkerleri tepede görebilirsiniz.

Boğa Takımyıldızının gezegeni Venüstür. Yine Boğa Takımyıldızı içinde bulunan Ülker Takımyıldızı uzun saçlı bir Türk Alp’i olarak düşünülür. Türkler Ülkerlere Kara Alp Takımyıldızı adını veriri. Venüs ve Ülkerler iki sevgili olarak düşünülür. Anadolu Folklorunda Ülker bir delikanlı Venüs güzel bir kız olarak anlatılır. Bunların kavuşması “Baharı” başlatır.

Alp, Boğa anlamına gelen çok arkaik bir kelimedir. Venüs yani Alpina ya da Alpine adı verilen yıldız, “Alpine Star” yani Alp Yıldızı şeklinde Etrüsk dilinde bulunur ve bir çiçeğe adını verir. Alp kelimesi Etrüsk mitolojisinde Alpanu, Alpan, Alpnu şeklinde geçer. Etrüsk Tanrıçasının adıdır. Boğanın boynuzları arasında görünen yıldız Alp Yıldızı yani Venüs’tür. Boğanın Boynuzları ise Hilalin alegorisidir.

Türkolog Bazin, Ülkerler’in ve elbette Boğa Takım yıldızınınTürklerin kadim takviminin başlangıcı olduğunu söyler. Türklerin arkaik takvimi Güneşin Boğa Burcuna girdiği dönemde başlar. Biz Anadolu’da bu tarihi Hıdrellez Bayramı olarak kutlamaya devam ederiz. Hıdrellez’iniz kutlu olsun, dualarınız kabul olsun.