Boşu boşuna yaparsa AKP yapar dememişler, özellikle de büyükşehirlerde yıllardır çözülemeyen trafik sorunu bu günlerde çözülmüş görünüyorlar. En tıkalı olan ana arterlerde bile artık trafik rahatça akıp gidiyor.
Görünen o ki peş peşe gelen akaryakıt ve geçiş ücreti zamları vatandaşı bayağı bir etkiledi, akaryakıt fiyatları 15 lirayı geçip, bir depo doldurmanın maliyeti 800 Türk Lirasına dayanınca millet kontağı çevirmeye korkar oldu.
Bu pandemi döneminde toplu taşım kullanmaktan birçok insan korkuyor, ne olur ne olmaz, virüs mirüs kapmayalım, daracık havasız sıkış tıkış bir ortamda saatlerce yolculuk yapmayalım diye düşünen insanlar özel arabalarını kullanıyordu.
Bu zamlar ile bu eğilim kırılmış görünüyor, zamlar sonrası İstanbul’da yüzde 44, Ankara ve İzmir’de ise yüzde 25 civarında trafikte rahatlama olduğu hesaplanıyor.
Ben hemen her gün aynı saatlerde aynı yolları kullanıyorum açıkça söyleyeyim çok uzun zamandır yolları en sıkışık olması gereken saatlerde dahi bu kadar boş görmemiştim. Geliş gidiş saatlerimi mümkün olduğu kadar mesai başlangıç ve bitiş trafiğine bırakmamaya çalışırım randevu saatlerimi buna göre ayarlarım ama geçen gün tam da iş çıkış saatine denk geldim ama hayret yollar gene de boştu.
Bu trend ne kadar devam eder ve insanlar ne zaman yeniden özel araçlarını kullanmaya yönelirler elbette bilmek mümkün değil, lakin akaryakıt zamlarının ardının arkasının kesilmeyeceğini söylemek asla bir kehanet olmayacaktır.
Ham petrol fiyatları yükselmeye devam ediyor, özellikle Rusya Ukrayna’ya yeniden saldırır ve uluslararası tansiyon aniden yükselirse geçtiğimiz haftayı 95 dolar sınırında kapatan ham petrol fiyatları anında tepki verecek ve 100 dolar eşiğini geçecektir. Ham petrol fiyatlarındaki bu artışın akaryakıt fiyatlarını pompaya yansımaması ise elbette beklenemez.
Diğer yandan petrol fiyatları her ne kadar dolar ile ifade edilse ve petrol alım satımında dolar kullanılsa da eninde sonunda bir kâğıt para olan doların değeri sabit değildir. Dolar çoğu zaman yavaş yavaş ama bazen de geçtiğimiz yıl olduğu gibi yıllık olarak yüzde 7,5 seviyesine varabilen oranlarda değer kaybedebilir.
Bu yüzden petrol fiyatlarının seviyesini özellikle uzun vadede birde ons altın fiyatları üzerinden değerlendirmek gerekir.
1970 yılında 1 ons altının sadece 35 dolar bu gün ise 1.860 dolar olduğunu, 1 varil ham petrolün ise 1970 yılında sadece 1,9 dolar bugün ise 95 dolar civarında olduğunu göz önüne alırsak doların değerindeki düşüşü çok net olarak görürüz.
1970’den günümüze verdiğim iki örnekte dikkatli izleyicilerimiz bir noktayı fark etmiş olmalı. 1970 den günümüze kadar geçen 52 yılda ons altın fiyatı ve ham petrol fiyatı birbirine paralel olarak yaklaşık 50 kat artmış bulunmaktadır.
Bu 52 yıllık süreçte ham petrolün ortalama fiyatı 0,064 ons altına karşılık gelmektedir.
Bu dönemde en düşük fiyat 2020 yılında 0,022 ons ve 2021 yılında 0,033 ons ile pandemi döneminde görülmüştür. Pandeminin etkileri sonucunda küresel ekonominin hatta yaşamın aniden stop etmesi büyük bir talep düşüklüğüne yol açmış ve petrol fiyatları hem dolar bazında ve hem de ons altın bazında dibi görmüştü.
2000 yılı sonrasında, yeni milenyumda geçen 22 yılda ise 1 varil ham petrolün ortalama fiyatı 0,071 ons altın olmuştur.
Bugün altının ons fiyatı 1.860 dolar bu fiyat seviyesi dikkate alınırsa 1 varil ham petrolün olması gereken fiyat:
52 yıllık ortalamaya göre 119 dolar
22 yıllık ortalamaya göre 132 dolar
Seviyesindedir.
Önümüzdeki dönemde 2022 yılı içinde ons altın fiyatının 2.000 dolara çıkması birçok uzman kuruluş tarafından öngörülmektedir.
Altının ons fiyatı 2.000 dolara çıkarsa ve bu fiyat seviyesi dikkate alınırsa 1 varil ham petrolün olması gereken fiyat:
52 yıllık ortalamaya göre 128,5 dolar
22 yıllık ortalamaya göre 143,0 dolar
Seviyesine çıkacaktır.
Türkiye’de pompa fiyatını birde kurlardaki değişim etkilemektedir ama sonuç olarak kurlarda yeni bir yukarı yönlü hareket olmasa ve kurlar bu seviyede kalsa dahi dolar bazında ham petrol fiyatlarının artması demedi demeyin pompaya yansıyacaktır.