Aşıların geliştirilerek uygulanmaya başlanmış olması, ekonomilerin kısa bir süre zarfında yeniden canlanacağına yönelik beklentileri de arttırmış bulunuyor.Kısaca söylemek gerekirse “tünelin ucunda ışık göründü” de denilebilir.
Pandeminin yarattığı ekonomik kriz ile baş edebilmek için trilyonlarca dolar, euro, yen tedavüle çıkarılmıştı. Bunun da yaratacağı enflasyonist etki ile salgın kontrol altına alınınca emtia fiyatlarının yukarıya gideceği de zaten öngörülmekteydi.
Son beş senedir varil fiyatı ortalama 50 dolar civarında seyreden petrol fiyatları, 2020 başında dünyayı etkisi altına alan Corona Virüs salgını ve azalan talep nedeniyle son 20 senenin en düşük seviyesine kadar gerilemişti.
Ortalamalar baz alındığında petrol fiyatları 2020 yılında 2019’a oranla yüzde 66.90 oranında değer kaybetmiş ve Brent petrolün varili en son 1999 Haziran ayında gördüğü 20 dolar seviyesine kadar düşmüştü. Son 40 yıl içerisinde, 1980 yılında 123,56 dolara kadar çıkıp, 1998 yılında 17,69 dolara kadar düşen Brent petrolün varil fiyatı, 2008’de dünya genelinde yaşanan ekonomik kriz dönemine denk gelen Haziran 2008’de ise 165.48 dolara kadar çıkarak tarihin en yüksek seviyesine ulaşmıştı.
Bir süredir zaten yükselme eğiliminde olan petrol fiyatları, OPEC+ toplantısından üretimi sabit tutma kararının çıkmasıyla birlikte varil başına 65 dolar seviyesini görmüş bulunmaktadır.
Sürpriz karar ile birlikte birçok büyük banka ham petrol fiyat tahminlerini yukarı yönlü güncellerken Suudi Arabistan gönüllü olarak uyguladığı 1 milyon varil üretim kesintisini devam ettireceğini söyledi.
Selman, OPEC+ toplantısı sonrasındaki söyleşide, temkinli hareket etmenin petrol piyasaları için çok önemli olduğunu vurgulayarak, “İnsanlara ihtiyatlı ol, ihtiyatlı ol diye baskı uygulayamazsınız, bu şekilde ihtiyatlı olunması gerektiğini gösteremezsiniz. Bu nedenle Suudi Arabistan olarak nisan için de gönüllü olarak günlük 1 milyon varillik ek kesinti uygulama kararı aldık.” diye konuştu.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak da küresel ekonomideki temel eğilimleri dikkatle izlemeye devam ettiklerini belirterek; “Temkinli bir iyimserlikle, durumun yavaş yavaş iyileşmeye başladığını söyleyebiliriz. Bugün gördüğümüz canlanma belirtilerinin küresel ekonominin ve nihayetinde petrol talebinin toparlanması için temel oluşturacağını umuyoruz. Gelecekteki büyüme için temeli şimdiden atıyoruz ve 2021 yılı bu yolda çok önemli hale gelecek.” demiş bulunuyor.
2020 yılında pandeminin etkisi ile büyük çöküş yaşayan petrol fiyatlarındaki bu yükselme elbette petrolde ithalata bağımlı olan bizim gibi ülkeleri derinden etkileyecek, cari açığı arttırırken, enflasyonu da yükseltecektir.
Haftanın son iş gününü 68 dolar seviyesini gören Brent türü ham petrol fiyatları, bu seviyede kalır ve yahut da daha yukarıya doğru hareketlenirse emin olun iç piyasadaki benzin, motorin ve LPG fiyatlarını da yukarıya çekecektir.
Zaten dizginlenemeyen kurlar nedeni ile kontrolden çıkan enflasyon ile başı dertte olan Türkiye kurlar bu seviyelerde iken petrol fiyatları yükselirse çok daha büyük bir dert ile yüzleşmek zorunda kalacaktır.
Herkesin bildiği gibi petrol ürünleri her türlü imalat ve hizmet sürecinde çok önemli bir girdidir, bu girdide maliyetlerin artması da doğal olarak tüm hizmet ve imalat fiyatlarını hızla yukarıya çekecektir.
İşin birde vadeli piyasalar yönü var bu salınımı öngörüp varili 20 dolardan alım emri verenler herhalde şimdi purolarını yakmış keyifle viskilerini yudumluyor, bu kadar parayı nasıl sayacaklarını düşünüyorlardır.
Türk ekonomisini yönetenlerin piyasalardaki bu gelişmeleri yakından izlediğini ve tedbir almaya çalıştıklarını ümit ediyorum.
Bu yapılmıyorsa petrol fiyatlarında görülebilecek ani ve radikal yükselişlerin etkisini kontrol altına almak çok ama çok zor olacaktır.
Zaten çok yüksek olan enflasyonun emtia fiyatlarındaki artışla beraber büsbütün kontrolden çıkarak hiperenflasyona dönüşme riski bulunmaktadır.
Demedi demeyin; pandeminin ve işsizliğin yarattığı etki ile talep bu kadar düşük seyrediyorken birde pandeminin kontrol altına alınması ile girilecek normalleşme süreci ve biriken talebin aniden ortaya çıkması fiyatları resmen uçuracaktır.