Eğitimin merkezinde çocuk olmakla birlikte, aile ve okuldan bağımsız olarak eğitimin amacını gerçekleştirmesi düşünülemez. Diğer taraftan eğitimin amacını gerçekleştirmesi çocuğun okula uyum sağlamasına da bağlıdır.
Okula uyum, çocuğun hazır olması, ailenin ve okulun hazır oluşlarıyla doğrudan etkileşim hâlindedir. Bu nedenle, okula uyumun gerçekleşmesinde önemli olan üç boyut bulunmaktadır; çocuğun eğitime hazır oluşu; ailenin eğitime hazır oluşu ve eğitim ortamının eğitime hazır oluşu…
“Hazır ailenin ve hazır okulun işlevsel işbirliği ile çocuk okula hazır hale gelir. Bu yolla eğitim amacına gerçekleştirebilecektir.”
İnsanın öğrenme süreci okula başlamadan önce başlar ve okulla birlikte daha ileriye taşınır. Öğrencilerin okula uyumu bütüncüldür ve gelişim alanlarının tümü ile birlikte daha sonraki okul başarısı ve yaşam başarısı ile bağlantılıdır.
Araştırmalar zamanlamanın hassas ve önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Öğrencilerin biyolojik olgunlukları ile okula uyumları da yakından ilişkilidir. Okul öncesi eğitim kurumuna, ilkokula, ortaokula veya liseye başlayan çocukların başarısı doğuştan gelen öğrenme becerilerinin geliştirilmesine bağlı olup bu becerileri bir önceki öğretim-eğitim kademesinde kazanılan becerilerin ileriye taşınması ile gerçekleşecektir.
Geçiş yaptığı eğitim kademesinde yabancılık çekmeyen, yeni ortama uyum sağlayan, aidiyet geliştiren, akranları ile iyi ilişkiler geliştiren, iletişim kurabilen ve kendisine verilen sorumlulukları yerine getiren öğrenci, Hazır Çocuk olarak nitelendirilmektedir. Bu dönemde öğrencinin kendini sosyal ve duygusal olarak güvende ve yeterli hissetmesi ve kendine karşı olan güveninin ve yeterlilik hissinin desteklenmesi önemlidir. Bütün bunlar öğrencinin okula uyumunu kolaylaştırır.
Her yeni eğitim kademesinde öğrenciler daha büyük daha kapsamlı ve bir o kadarda karışık bir eğitim sürecine adım atmaktadırlar. Okul öncesi dönemde bir öğretmeni olan öğrenci, ilkokul ve ortaokulda birden fazla öğretmenle karşılaşmakta ve her kademede okul ve sınıf değişikliğiyle beraber yeni arkadaşlıklar kurmaya çalışmaktadırlar. Bu geçiş döneminde öğrencilerin söylediklerini dinlemek ve hissettiklerini önemsemek ve aileleri olarak onların eğitim yolculuklarında yanında olduğunuzu hissettirmeniz gerekir. Böylelikle öğrencilerin yeni bir eğitim kademesine geçişi daha kolay olacaktır. Bu bağlamda okula Okula Başlamaya Hazırlanmış Aile özellikleri aşağıdaki gibi ifade edilir:
· Çocuğunun içerisinde bulunduğu yaş döneminin gelişim özellikleri hakkında bilgi sahibi olan,
· Çocuklarının toplumsal uyumu ve akademik başarısı için eğitim kurumlarının öneminin farkında olan,
· Çocuklarının gelişim alanlarını destekleyen ve onların öğrenmelerine yönelik çeşitli deneyimler ve öğrenme fırsatları sunan,
· Çocuklarının eğitim sürecinde, eğitim kurumlarıyla iş birliği hâlinde ve bu kurumlara destek olan,
· Çocuğa özgüveninin artacağı ve özerklik duygusunun geliştiği demokratik ortamlar sunan ve çocuğun her yönden gelişimini sağlayan ailedir.
Eğitim Ortamının Hazır Olması ise öğrencilerin bir önceki eğitim ortamından yeni eğitim ortamına geçişini kolaylaştıran ve öğrencinin gelişim özelliklerine göre ihtiyaçlarına cevap verebilen kurum anlamına gelmektedir. Bununla birlikte toplumsal işbirliğini ve eğitimle ilgili paydaşların (öğretmen, okul müdürü, rehber öğretmeni, okul hizmetlisi vb.) aktif katılımını da esas alır.
Evden okul öncesi eğitim kurumuna, okul öncesi eğitim kurumundan ilkokula, ilkokuldan ortaokula geçiş, ortaokuldan da liseye geçiş; öğrenciler için yeni bir ortama alışma, farklı arkadaşlıklar kurma, değişen ders programlarını takip etme gibi güçlükleri içermektedir. Eğitim ortamının niteliği, öğrencilerin uyumu ile doğru orantılıdır. Öğrenciler kendilerini güvende hissedecekleri ortamlarda daha iyi öğrenme gerçekleştireceklerdir.
Öğrencilere güvenli bir okul ortamı sağlamada en önemli paydaş öğretmenlerdir. Öğretmen ve öğrenci arasındaki ilişki öğrencilerin, sosyal, duygusal, zihinsel ve fiziksel gelişimleri ve okulun da bu ilişkiyi olumlu yönde desteklemesi açısından da önem taşımaktadır.
Sonuç
“Öğretim okulda başlar, evde devam eder. Eğitim evde başlar, okulda devam eder.”
Hepimiz biliyoruz ki eğitim önce ailede başlayan sonra okulda devam eden bir süreçtir. Okulda mutlu ve başarılı bir çocuk yetiştirmek için bilinçli anne-babalara ihtiyaç vardır. Lütfen çocuğunuza sabırla ve sevgiyle yaklaşın. Öfke ve mutsuzlukla hiçbir sorun çözülemez aksine yeni sorun tohumları atılır. Çocuklarımız bizlerin aynasıdır. Çocuklarımızı sevelim ve onların okulu sevmeleri için onlara destek olalım. Öğrencinin okul için hazırlanması ailenin onu desteklemesinden geçmektedir.
Şakir İPEK
Uzman Psikolojik Danışman
ve Aile Danışmanı
"Değerli okuyucularım, yazılarım ile ilgili görüş ve önerilerinizi benimle paylaşmanızı çok isterim. Geri bildirimlerinizi sakiripek@akilciyasam.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Teşekkürler!"