Geçtiğimiz eylül ayından beri ben enflasyonun iktidarın bilinçli bir şekilde uyguladığı enflasyonist politikalar sonucunda ortaya çıktığını anlatmaya çalışıyordum neticede Nureddin Nebati çıktı ve bunu itiraf etti, Türkiye’de ekonomi yönetiminin enflasyonu düşürmek için sert tedbirler almak yerine büyümeyi tercih ettiğini söyledi.
Hep derim, anlatırım enflasyon bir tercihtir iktidarlar enflasyonist politikalar uyguladıkları zaman ortaya daima enflasyon olgusu çıkar.
İktidarların enflasyonist politikalar uygulamasının birçok sebebi vardır ama genellikle beceriksiz ve kötü yönetim sonucunda bütçe gelirleri yetmez, israfa ve heveskâr harcamalara para dayanmaz, iktidarlar da kolay yolu seçer bol bol para basar, ödemelerini yaparlar sonuçta enflasyon ortaya çıkar.
Konuşmasında birde ekonomi ve matematik bilmeyen Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 2022 sonu için yüzde 48-49, 2023 sonu içinse yüzde 19,9’luk enflasyon tahminini paylaşmış. Arkadaşın enflasyon tahmini yapabilecek yeterlilikte ekonometri, ekonomi ve hatta matematik bilmediği ortada muhtemelen TÜİK’in olağanüstü becerisine güveniyor olmalı…
Ama TÜİK rakamlarına göre bile bu yılın ilk 5 ayında enflasyon artmış 35,64 geride de daha 7 ay var ama yılsonu enflasyonu enflasyon ile mücadele programı uygulamadan yüzde 48 – 49 bandına düşecekmiş, gel de gülme.
Doğru iktidar isterse enflasyonu düşürür ama bunun için enflasyonist politikalar uygulamaktan vazgeçmesi, para basmayı kesmesi, faizleri artırıp dolaşımdaki fazla parayı çekmesi gerekir. Sıkı maliye ve para politikaları uygularlarsa uyguladıkları politikaların sertliğine ve ciddiliğine bağlı olarak enflasyon hızlı bir şekilde düşer.
Ama seçimlere hepi topu bir yıl kalmışken bu iktidarın sıkı maliye ve para politikaları uygulayabilecek istek, güç ve imkânı var mı? Asıl soru bu…
Bu arada topu yok petrol fiyatları arttı yok gaz işine de getirmesinler!
Bakın petrol 2008 yılında da 100 doların üzerine çıkmış yıl boyunca da 100 doların üzerinde kalmış arada 140 doların üzerinde bir zirve de yapmıştı. 2011 başından 2014 sonuna kadar da petrol hep100 dolar seviyesinin üzerinde kalmış, 120 doların üzerine kadar da çıkmıştı.
Petrolün bu kadar yükseldiği o dönemde Türkiye’de enflasyon:
| YIL | TÜFE | ÜFE | ORTALAMA HAM PETROL FİYATI $ |
| 2005 | 7,72 | 2,66 | 54,9 |
| 2006 | 9,65 | 11,58 | 65,0 |
| 2007 | 8,39 | 5, 94 | 75,3 |
| 2008 | 10,1 | 8,11 | 95,7 |
| 2009 | 6,53 | 5, 93 | 63,3 |
| 2010 | 6,4 | 8, 87 | 80,2 |
| 2011 | 10,5 | 13,33 | 113,4 |
| 2012 | 6,16 | 2,45 | 112,0 |
| 2013 | 7,4 | 6,97 | 109,4 |
| 2014 | 8,17 | 6,36 | 99,0 |
| 2015 | 8,81 | 5,71 | 52,4 |
Tablodan da görüldüğü üzere petrol fiyatları uçtuğu halde enflasyonda sadece kısıtlı bir etki olmuş, enflasyon sadece 2008 ve 2011 yıllarında iki haneye çıkmış. İktidar gene AKP iktidarı demek ki o dönemde enflasyonist politikalar uygulamadıkları için enflasyon olmamış!
Bu yüzdende petrol fiyatları uçtu, enflasyon o yüzden arttı masalına asla kanmayın…