4 Nisan günü NATO 75.ci doğum gününü kutladı. Kollektif savunma amacı ile kurulan NATO tarihin en başarılı savunma örgütü. Kollektif savunma dendiğinde Üç Silahşörlerin ünlü haykırması ‘Hepimiz birimiz, birimiz hepimiz’ için akla gelir ve Vaşington Antlaşmasının 5.ci maddesi bunu içerir. NATO savunmayı güvence altına alma amacıyla geçmiş on yıllarda olduğu gibi geleceğe de uygun olmasını sağlamakla mükellef. Ancak bu hedefe ulaşmak için üç engelin aşılması gerekmekte.
İlk olarak, NATO'nun, insansız araçlar ve yapay zekâ gibi süregelen teknolojik devrimin temel unsurlarını bünyesine katması gerekiyor. Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşı, bu tür teknolojilerin savaş alanında yarattığı önemli etkileri gösterdi. Örneğin insansız hava araçları, Ukrayna'da istihbarat toplama, saldırı gücü ve destek yetenekleri olarak ve hatta top yerine patlayıcı mermi olarak yaygın şekilde kullanılıyor. İnsansız deniz araçları hem deniz altyapısına hem de gemilere zarar verdi. Yapay zekâ ile tamamlanan alçak dünya yörüngesindeki uydular, diğer kullanımların yanı sıra hedefleme bilgileri, istihbarat, gözetleme, keşif ve önemli görüntüler sağladı. NATO'nun yeni teknolojik devrimin bu temel unsurlarını savunma mimarisine dahil etmesi gerekiyor. ABD uzayda, rakip avantajlarını dengelemenin hızlı bir yolu olarak fırlatma, algılama ve iletişim yetenekleri için ticari şirketlere güvenerek insansız araçlar konusunda önemli adımlar atıyor; ancak İttifak'ın bir bütün olarak bu yeni gelişmeleri benimsemesi gerekmekte. Kurulumdan bu yana Avrupa üyeleri bu konuda hep Amerika’nın bir adım arkasında kaldılar.
İkincisi, NATO'nun savaş yaklaşımını çok alanlı operasyonlara odaklanacak şekilde gözden geçirmesi gerekiyor. Bu, üst düzey yeteneklerin düşük maliyetli ancak yine de oldukça etkili teknolojilerle birleştirilmesini gerektirecektir. Yüksek maliyette, NATO müttefikleri, ABD'ye ek olarak, düşman hava savunmasının bastırılması ve çok alanlı operasyonlar için iletişim ve hedefleme ağlarının temel unsurlarını sağlayacak yüzlerce F-35 uçağı satın almakta.
Üçüncüsü, savunma ve caydırıcılık dönüşümü için doğru kaynaklara ihtiyacı var. Her ne kadar arzu edilmese de daha fazla harcama yapmak önemli ve yük paylaşımı Temmuz’da yapılacak olan Vaşington zirvesinin ana konularından biri olacak. 2023 yılında NATO'ya üye 31 ülkeden yalnızca on biri İttifak'ın GSYİH’nin yüzde 2'lik harcama hedefini karşılıyor olsa da zirvenin bu hedefi artırması ve yüzde 2,5'lik bir hedef üzerinde müzakere etmesi bekleniliyor.
Temmuz’daki NATO Zirvesi, İttifak'a yeni ve dönüştürücü yeteneklere öncelik verme fırsatı sunuyor ve bunların sayesinde NATO, tıpkı son yetmiş beş yıldır yaptığı gibi, gelecekte de üye ülke nüfusları – ki şu anda bir milyara yakın kişi- için caydırıcılık ve savunma sağlamaya devam edebilir.